ZEEUWSE VLAGGEN
OP EEN RIJ GEZET
BORSELE.
Bruinisse
BRUIN ISSE.
door .los Poels en .1. F. van Heyningen
Hel op 1 januari 1970 nieuw gevormde Bor-
sele (met één s), kreeg op 5 januari 1971 een
eigen vlag. Hel ontwerp ervan was van voor
zitter KI. Sierksma van de Stichting voor Ba-
nistiek en Heraldiek in Muiderberg. De om
schrijving van de vlag luidde volgens het raads
besluit: „gegeerd in 12 stukken van blauw en
wit uit van de vlaglengte, met op het tref
punt van de geren een smal, rood omzoomd
vierkant ter hoogte van ééntwaalfde van de
laghoogte, op de punt staande, waarop 3 even-
hoge banen zwart-wit-zwart".
I lel zwart-wit-zwart heelt een belangrijke rol
m de geschiedenis van Borsele gespeeld, ook
in de lijd dat de plaatsnaam nog met twee s-en
werd geschreven, toen het een eiland was.
/wart-wii-zwari was het embleem van de he
ien van Borssele. Deze familie stamde af van
de hertogen van Swaben en bewoonde vanaf
ongeveet het jaar duizend het toenmalige ei
land Borssele.
Zeven eeuwen later, in 1669, werd voor het
eerste een vlag in dezelfde kleuren waargeno
men, toen een afbeelding ervan in een vlaggen-
hoekje werd opgetekend.
Als in hel begin van de tweede helft van de
ze eeuw plaatselijke vlaggen weer populair be
ginnen te worden, gaan ook veel Zeeuwse ge
meenten weer over tot het instellen van plaat
selijke dundoeken. Als in januari 1970 het nieu
we Borsele ontslaat door hel samenvoegen van
maar liefst twaalf gemeenten en een deel van
"s-Heer Arendskerke, hadden er daarvan in
middels zeven een eigen vlag. 's-Heer Abtsker-
ke was de eerste op 24 maart 1954. Datzelfde
jaar volgden nog: Nisse (26 maart), 's-
Gravenpolder (6 april), Driewegen (26 april) en
Ellewoutsdijk (19 augustus). In 1962 volgden
nog Borssele (26 maart) en Oudelande (13
april). Deze vlaggen vertoonden alle een banen-
patroon en waren op één uitzondering na ont
worpen door de Hoge Raad van Adel in Den
Haag. De vlag van Borssele bijvoorbeeld had
drie verticale banen zwart-wit-zwart. Baarland
en Ovezande hadden wel vlaggen, maar deze
waren niet door de gemeenteraad vastgesteld.
Hoedekenskerke, 's-Heerenhoek en 's-Heer
Arendskerke hebben wel schetsontwerpen ge
had, maar werden nooit ingesteld. Alleen Hein-
kenszand heeft nooit moeite ondernomen om
een eigen vlag te krijgen.
Al deze - eens zelfstandige - plaatsen heb
ben een plaats gekregen in de nieuwe vlag van
Borsele. Elk van de twaalf driehoeken (geren)
die op de vlag staan, symboliseert één van de
twaalf gemeenten die in hun geheel in het nieu
we Borsele werden opgenomen. 's-Heer
Arendskerke, waarvan een klein deel bij Bor
sele werd gevoegd, wordt gesymboliseerd door
het dertiende element in de vlag: het
Borssele-embleem.
Het hoofdpatroon van de Borselse vlag volgt
het model van de Nederlandse geuzenvlag, die
vaak te zien is op de boeg van een schip. On
duidelijk is waarom de ontwerper dit model
heeft gebruikt. Was het omdat Borsele als Ne
derlandse gemeente aan het water ligt? De ge
ren zijn wit en blauw. Dit zijn de kleuren die
voorkomen in de Zeeuwse provineievlag. Ze
duiden daarmee op het feit dat Borsele een deel
van deze provincie is.
Op de belangrijkste plaats in de vlag staan
de kleuren zwart-wit-zwart ter herinnering aan
het aloude geslacht 'Borssele en herinneren ook
aan het gemeentewapenschild van Borsele. Het
is in de vorm van een op de punt geplaatste
vierkant in de vlag opgenomen omdat Sierksma
het onjuist achtte het volledige wapenschild in
de vlag te zetten. Het Borssele-embleem kreeg
een rode zoom om het af te scheiden van het
overige deel van de vlag. Het rood is ook be
doeld als spreekwoordelijke rode draad die hel
geslacht Borssele heeft gelopen door de geschie
denis van de plaats. De gemeentenaam is er ook
aan ontleend. Door hel toevoegen van de ro
de kleur heeft de Borselse vlag alle kleuren van
de Nederlandse nationale vlag. Daarmee wijst
ze op het feil dat het grondgebied deel uitmaakt
van Nederland.
Itihliooratii-:
IK- elaütie'ii \;m on/c ucmconie I. II e'ii III In lie Historische Kil
bliek .ui De esienelcr. informalichlad van de goineeme Boise
Ie laaiuane 10. minima v 7. 9 en 10 (itili. sepiemher. okiobei
I979)
De gemeente Bruinisse, op het noordooste
lijke puntje van Schouwen-Duiveland, kreeg op
20 januari 1967 een eigen v lag. De elementen
die daarop voorkomen, zijn dezelfde als die van
het plaatselijke wapen. Dat werd door koning
Willem I op 31 juli 1817 aan de plaats verleend.
In het schildhoofd van het wapen staat een
rood grazend hert op een groene grasgrond. De
onderste helft is gevuld met wit-zwarte geren.
De vlag van Bruinisse, die werd ontworpen
door de Vlaardingse vlaggenfabrikant .1. I lmr-
mer, is verticaal verdeeld in twee gelijke delen.
De linkerhelft is gegeerd van acht stukken
zwart en wit. De rechterhelft is weer horizon
taal verdeeld in twee gelijke stukken. Daarvan
is de bovenste helft wit met op het midden een
rood, grazend hert, met zwarte arceringen. Het
onderste vlak is groen.
Over de betekenis van de vlag wordt in het
gemeenteraadsbesluit nog vermeld: „De eeu
wen door is de gemeente nauw verbonden met
het water. Deze verbondenheid wordt terugge
voerd in het grazend hert, dat herinnert aan
Psalm 42 - Gelijk een hert schreeuwt naar de
waterstromen. De vlag is ontleend aan hel
gemeentewapen".
Het gras-etende hert is, toen Bruinisse in
1817 het wapen kreeg, waarschijnlijk afgeleid
van de naam van jonker Paulus van Hertsbe-
ke die van 1566 tot 1611 leefde en ambachts
heer van Bruinisse was. De zwart-witte geren
herinneren wellicht aan net wapen van de uit
gestorven familie Van Duiveland. Op de ge
meentelijke symbolen van Duiveland, een buur
gemeente van Bruinisse, komen deze geren ook
voor. De Van Duivelands bezaten land op het
voormalige eiland Duiveland.
Deze feitelijke uitleg van de symbolen van
Bruinisse worden in de gemeente ook anders
uitgelegd en gezien, zoals dat al tot uitdruk
king kwam met de betekenis van het grazende
hert. In de zwart-witte geren kan het gevecht
worden gezien van de zee en het land. De zee
die onophoudelijk bezig is het land aan te val
len en hel dappere verweer van het land daar
tegen. In het grazende hert wordt het vrede
brengende recht gezocht: het hert is een oud
symbool voor recht. In Bruinisse wordt ach-
11