De Luijster in het landschap van vandaag. Zwaan. Volgens de bodemdeskundige Kui pers is het Steenzwin een typische erosiekreek zonder oevervallen, die slechts ondiep in het veen is uitgesneden. Hij acht het mogelijk dat het Steenzwin is ontstaan als inbraak kreek, nadat het land reeds was bedijkt. In dat geval zou het Steenzwin dus geen zeer oude geul zijn geweest, maar op zijn vroegst dateren uit omstreeks het jaar 1000. Desal niettemin mag gesteld worden dat het Steen zwin van vandaag het restant is van een mid deleeuwse kreek. Hij wordt beheerd als na tuurreservaat en is een belangrijk vogelgebied. Kreekresten op St. Philipsiand. De Luijster. In 1491 werd in het Zijpe een schor om- dijkt, dat St. Philipsiand werd genoemd, maar geen lang leven was beschoren. In 1532 werd het eiland door de bevolking verlaten nadat de St. Felixvloed er in 1530 grote en onherstelbare schade had aangericht. Na ver loop van tijd hernam de natuur er zijn rech ten en was het verdronken land weer her schapen in een gebied van schorren en slik ken, dat werd doorsneden door enkele for se kreken. Een van deze kreken werd bin- nengedijkt toen in 1645 de Oudepolder van St. Philipsiand ontstond. Thans, 340 jaar la ter, ligt deze kreek er nog steeds, alhoewel delen ervan in de loop der jaren werden ge dicht en bij het aangrenzende bouwland ge voegd werden. De betreffende kreek,die de Luijster werd genoemd, is plaatselijk nog duidelijk zichtbaar. Hoe die merkwaardige naam ,,de Luijster" is ontstaan, is een raadsel. Wel is bekend dat er een familie is geweest die Van de Luijster heette. Willem van de Luijster werd omstreeks 1694 te St. Philipsiand ge boren. Later vertrok hij naar Schoondijke. Het is denkbaar dat de grootvader van Wil lem zich omstreeks 1645 in de nieuwe pol der vestigde en er een boerderij bouwde in de buurt van de betreffende kreek. Men kan zich afvragen of deze kolonistenfamilie zich van toen af naar de bij hun boerderij gele gen kreek heeft genoemd of dat de kreek naar deze kolonistenfamilie werd vernoemd. Door het gemis aan oeverland heeft de Luijster slechts een geringe kultuurhistori- sche waarde. Desalniettemin blijft het een kreekrest van middeleeuwse oorsprong. Een bekende figuur uit het geslacht Van de Luijster, wiens voornaam Jannis was, heeft naderhand een grote rol gespeeld in de afscheidingsbeweging van een aantal gelovi gen van de Nederlands Hervormde Kerk. Hij was op 12 maart 1789 in Cadzand geboren en werd later landbouwer in de Hoofdplaat polder. In 1817 kocht hij een boerderij on der Borsele. In 1848 vertrok hij met een aan tal geloofsgenoten naar Amerika, waar ze in de staat Michigan een nieuw bestaan begonnen. De Bruintjeskreek. Toen in 1847 de Anna Jacobapolder te gen de Oude polder van St. Philipsiand werd aangedijkt, kwam ook de Bruintjeskreek binnendijks te liggen. Het meest oostelijk ge legen deel van de kreek valt binnen de Kra merpolder, die in hetzelfde jaar werd be dijkt. De vrij brede westelijke uitmonding, grenzend aan de Mosselkreek, bleef voorlo pig buitendijks gebied. Daar vond verlan ding en schorvorming plaats en in 1936 werd ook dat gebied bedijkt. Als de Abraham Wissepolder ging het de geschiedenis in. Zo doende ligt de Bruintjeskreek thans binnen het gebied van drie polders. Een overlevering wil dat op 5 oktober 1682, toen de Bruintjeskreek nog niet was binnengedijkt, een mosselvisser er een wal vis in ontdekte. Met vereende krachten van een aantal andere vissers werd het arme dier tenslotte in de aangrenzende Mosselkreek doodgeknuppeld. De Bruintjeskreek is zowel landschappe lijk als natuurwetenschappelijk van grote waarde. Het gebied bestaat afwisselend uit water en moeras. Het wordt aan weerszij den begrensd door oevers bestaande uit laag gelegen graslanden, plaatselijke biezenvelder en spontane struik- en boomvegetatie. Het is een rijk vogelgebied, voornamelijk bestaande uit weidevogels en steltlopers. Een groot gedeelte van het gebied is in beheer bij de stichting Het Zeeuwse Landschap. Dat betekent een goede waarborg voor de in standhouding van de Bruintjeskreek als na tuurreservaat. Vanaf de rijksweg is het ge bied goed te overzien. Ga er eens heen op een mooie voorjaarsdag. Maar neem dan we een kijker mee. V' i Hp ,v ^irT, v,v7' De Bruintjeskreek, een parel in het Fliplandse landschap. 18

Tijdschriftenbank Zeeland

Zeeland Magazine / Veerse Meer Gids | 1986 | | pagina 18