ZEELAND VOLWAARDIG DEEL
VAN NEDERLAND
s de landspolitiek echt 'nationaal'?
.De aanleg van de tunnel onder het Kanaal (tussen Frankrijk en Engeland) zal zonder meer
de bouw van de Vaste Oeververbinding Westerschelde met zich brengen. Rotterdam wil
ian immers een directe verbinding met Calais". Deze voorspelling deed de Gentse profes-
or H. Gijsels, toen hij enige tijd geleden met burgemeesters in Zeeuws-Vlaanderen sprak
:»ver grensoverschreidend landschapsbeleid. Deze Vlaamse hooggeleerde heeft ongetwij-
eld een goede kijk op de verhoudingen bij zijn noorderburen. Hij ziet dat bepaalde zaken
n Zeeland afhangen van hetgeen men in Holland wil: De Vaste Oeververbinding Wester-
chelde komt er, als Rotterdam dat wil, en komt nietals de Randstad Holland er geen
>elang bij heeft.
Of wij in Zeeland zelf die vaste oeverver
binding nu wel of niet noodzakelijk vinden,
<aten we even buiten beschouwing. Er zijn
zowel argumenten vóór als tegen te beden
ken. Vast staat dat vóór- en tegenstanders
erenigd waren in hun verontwaardiging
:>ver de wijze waarop de minister van ver
eer en waterstaat enige jaren terug Zeeland
needeelde dat men die vaste verbinding wel
on vergeten. En dit nadat men deze pro-
incie een hele tijd aan het lijntje had gehou
den Het rijk zag er teveel kosten en te wei-
lig heil in. 'Nationaal' was de verbinding
an te gering belang. Maar.wat is 'natio-
aaal' in dit land?
Geen steun dus van het rijk voor de
Zeeuwse oeververbindingNog geen
naand later werd meegedeeld dat de rege-
ing akkoord ging met een nieuwe IJ-tunnel
bij Amsterdam....
Wij durven ons aan de stelling te wagen
dat in Den Haag het 'nationale' belang vrij
wel altijd wordt afgemeten aan het Holland
se belang. Iedere regering - zij mag 'links',
rechts', 'centrum' of wat dan ook zijn
gaat bij tal van aspecten in haar beleid uit
van de Hollandse prioriteit.
De in het Haagse parlement opererende
politieke partijen - die van 'klein rechts'
misschien in mindere mate, maar ook zij
ontkomen niet altijd aan de heersende ten
dens - voeren in wezen geen nationale, Ne
derlandse, maar een 'Hollandse' politiek, zo
niet bewust, dan in ieder geval onbewust.
Immers, in de Randstad Holland is de
jrootste bevolkingsconcentratie gevestigd.
Daar hebben de meeste politieke partijen
ook hun grote, ja de grootste aanhang. Wat
malen hun kiezers daar om het Friese wegen
net, de Zeeuwse veerdiensten, de Oost-
Groningse werkloosheid of de Limburgse
universiteit? Zeker, bepaalde specialisten
voeren in het parlement zo nu en dan het
■voord over de Zeeuwse mosselteelt of de in
dustrialisatie van West-Brabant, soms voor
lege banken....
'De regio' komt er wel eens aan bod -
per slot van zaken heeft men ook daar zijn
kiezers - maar wordt zo niet altijd, dan toch
in veel gevallen ondergeschikt gemaakt aan
de Randstad.
In 'de provincie' kun je immers heel wat
aanrommelen? Voor nucleair afval werden
eerst de Groningse zoutlagen uiterst geschikt
als opslagplaats bevonden. Toen kwam het
Zeeuwse Borsele voor dat doel in de kijker,
evenals het Brabantse Moerdijk.
De kruisraketten komen in het Brabantse
Woensdrecht, vlak bij Antwerpen, Bergen
op Zoom, Roosendaal en Zeeland; niét in
de Wassenaarse duinen, niét bij Soesterberg
of in het Amsterdamse Bos. Geen kerncen
trales op de Maasvlakte of bij Moerdijk (al
lemaal te dicht bij Rotterdam). Zeeland is
er goed genoeg voor.
Maar 'kreeg' Zeeland van 'Den Haag' dan
geen prachtige stormvloedkeringen in de
mondingen van de zeearmen? Inderdaad,
prachtige staaltjes van waterbouwkunde en
naar we hopen een goede beveiliging tegen
watersnoodrampen.... Maar ons bekruipt de
vraag of die stormvloedkeringen er ook wa
ren gekomen als er alleen maar strikt Zeeuw
se belangen mee gemoeid zouden zijn.
Zouden waterkeringswerken als Brou-
wersdam en 'Neeltje Jans' er nu ook liggen
als er geen belangen voor zuidelijk Zuid-
Holland en West-Brabant in het spel waren,
en er geen wereldwijde aandacht getrokken
zou kunnen worden met deze 'Hollandse'
presligeprojekten?
Als het alleen om de veiligheid van Zee
land was gegaan, dan had men wellicht met
dijkverhogingen volstaan; een zaak die trou
wens door velen in Zeeland als een betere
oplossing werd gezien.
Ook op cultureel terrein denkt de regering
niet Nederlands, maar 'eng-Hollands', om
eens een term uit de literaire wereld te ge
bruiken. Van Belgische zijde, mede in het ka
der van het Belgisch-Nederlandse cultureel
akkoord en de Taal Unie, zijn er stemmen
opgegaan om in het buitenland gezamenlij
ke Nederlands-Vlaamse, dus algemeen-
Nederlandse, culturele centra te stichten. Dat
zou kosten-technisch aantrekkelijk zijn en
bovendien het accent leggen op de gezamen
lijke Nederlandse cultuur van ons land en
België. Maar minister Brinkman, die zich nu
eens 'halfbloed-Zeeuw van Flakkee', dan
weer 'Alblasserwaarder' noemt, voelt daar
niets voor. Hij ziet meer in 'Holland Pro
motion'. Dat wil zeggen: manifestaties van
'Hollandse' kunst in het buitenland, waar
bij tegelijkertijd de aandacht wordt gevestigd
op 'ons' bedrijfsleven.
We moeten erkennen dat die voorkeur
vóór en die nadruk óp Holland niet een ver
schijnsel van vandaag of gisteren is. Reeds
in de Middeleeuwen bliezen de Hollandse
graven in de strijd om de macht in de Lage
Landen een behoorlijk partijtje mee. De
Friezen waren daar niet zo van gediend en
knikkerden de Hollanders hun gebied uit in
de slag bij Warns.
Zeeland was lange tijd betwist gebied tus
sen de graven van Vlaanderen en die van
Holland. Mogen we de geschiedenisboeken
geloven, dan trok de Zeeuwse adel gaarne
op met degene die winnende partij was
en die van Holland wonnen nogal eens....
In en na de 80-jarige oorlog neemt Hol
land aan betekenis toe. Antwerpen, lange
tijd een belangrijke, zo niet de belangrijkste
haven- en handelsstad van de Nederlanden,
valt voor Spanje in 1585. Tienduizenden Vla
mingen en Brabanders trekken dan naar 'het
noorden', naar Zeeland, maar ook in grote
aantallen naar steden als Haarlem, Leiden,
Amsterdam, waar de Zuid-Nederlandse
kooplieden, geleerden en letterkundigen, sa
men met uitgeweken ambachtslieden al spoe
dig mede de touwtjes in handen nemen. Ze
zetten hun stempel op godsdienst, mode en
literatuur, spelen een grote rol bij de oprich
ting van de Oost- en West-Indische Compag
nie, geven een belangrijke impuls voor de
'Hollandse' Gouden Eeuw.
Holland, dat al eerder heeft geprofiteerd
van het dichtslibben van de zuidelijker ge
legen havens, maakt een bloeitijd door. De
talrijke Vlaams-Brabantse immigranten -
eerst met gejuich ontvangen, later met wat
schele jaloerse ogen aangekeken - zijn na
niet al te lange tijd 'verhollandst', werken
krachtig mee aan het opstoten van het ge
west Holland in de vaart der volkeren. De
economische macht is verhuisd van 'zuid'
naar 'noord'.
De Hollandse schepen, waarop de oranje-
wit-blauwe 'Princevlag' zo langzamerhand
wordt vervangen door het rood-wit-blauw,
vertrokken vanuit havens als Amsterdam,
Hoorn, Enk huizen naar de wereldzeeën, met
in hun kielzog Zeeuwse schepen, die geen zin
hebben maar thuis te blijven....
27