naar Holland. Een gekombineerde Hollands- Franse vloot zeilde vervolgens vanuit Schie dam, waar de vloten zich bijeen hadden ge voegd, naar het aan de Gouwe gelegen Zie- rikzee, welke stad in de strijd om Zeeland de zijde van Holland had gekozen. Dat die keuze de Vlamingen niet lekker zat, is duidelijk. De zuiderburen probeerden Zierikzee dan ook in te nemen. In 1303 was een dergelijke poging jammerlijk mislukt. Ondanks een grote overmacht van de Vla mingen werden zij teruggeslagen. De inwo ners van Zierikzee presteerden het zelfs een uitval te doen en de Vlaamse belegeraars op de vlucht te jagen. Een tweede beleg had evenmin succes. Driemaal is scheepsrecht moeten de Vlaamse edelen hebben gedacht en togen welgemoed noordwaarts, in de zomer van 1304. Na enkele vergeefse pogingen de stad in te nemen besloten de Vlamingen Zierik zee uit te hongeren. De nood werd hoog en in het geheim werd een bode naar Holland gezonden met het verzoek te hulp te komen, met als resultaat het zenden van een gekom bineerde Hollands-Frans eskader schepen. Gehinderd door windstilte kon de vloot maar zeer langzaam de Gouwe opvaren om in het ondiepe water slag te leveren tegen een Vlaamse overmacht. Op Sint Laurensdag (10 augustus) ont brandde de strijd. Door Vlamingen in de strijd gebrachte branders kwamen door draaiing van de wind in hun eigen vloot te recht en richtten daar grote schade aan; de eerste winst was voor Holland. Na een dag en een nacht strijd die met spanning door de Zierikzeese bevolking vanaf de wal werd gevolgd bleek de geallieerde Hollandse- Franse vloot als overwinnaar uit de bus te zijn gekomen. Het totaal aantal in paniek aan land gevluchte en gevangen genomen Vlamingen bedroeg niet minder dan ca. 5.000 man. Op vrijdagavond 27 juni a.s. zal de zeeslag bij Zierikzee als spiegelgevecht worden na gespeeld door de in de havens van Zierikzee verzamelde klassieke schepen en hun beman ningen, geassisteerd door een honderdtal fi guranten aan de wal. Tegen de achtergrond van de historische gebouwen van Zierikzee met zijn karakteristieke havenfront en de Noordhavenpoort belooft het een spektaku- lair schouwspel te worden. Evenals 682 jaar geleden zullen ook nu weer velen vanaf de kant de zeeslag gadeslaan. De zeeslag van 1304 bij Zierikzee was niet de eerste en evenmin de laatste strijd ter zee, die er in de Lage Landen is gevoerd. Sinds onheugelijke tijden is er oorlog gevoerd, ook ter zee. Werd er aanvankelijk strijd geleverd van schip tegen schip, allengs veranderde de taktiek en werd er in slagordes gestreden. In de klassieke oudheid trachtte men elkanders schepen lek te rammen. Het is uit dit oog punt dan ook verklaarbaar, dat in die tijd oorlogsschepen in slagorde naast elkaar voe ren, de boegen met de ram naar de vijande lijke vloot gericht. Met de intrede van scheepsgeschut veran derde de taktiek van het zeegevecht. In de tweede helft van de 17e eeuw voeren oorlogs vloten in kiellinie achter elkaar), waarin de schepen van een eskader een zelfstan dig opererend onderdeel van de vloot) hun gezamenlijke vuurkracht beter tot gelding konden brengen zonder in eikaars schoots veld te komen of elkaar de wind uit de zei len te nemen. In de Vierdaagse Zeeslag (ju ni 1666), een zeegevecht tussen de Hollands- Zeeuwse en de Engelse vloot, werd het leve ren van een artillerieduel in kiellinie voor het eerst toegepast. Het spreekt vanzelf, dat het varen in kiel linie discipline, kunde en geoefendheid verg de van de scheepsbemanningen. In vredestijd werd het in kiellinie varen van de eskaders onder leiding van admiraals dan ook tot in den treure geoefend: het „Admiraalzeilen". Eigenlijk gaat het admiraalzeilen zelfs ver der in de historie terug. Reeds in de 15e eeuw voeren koopvaardijschepen veelal gezamen lijk uit en bleven dicht bijeen in wat men later „konvooien" zou gaan noemen tot grotere wederzijdse bescherming tegen vij andelijke aanvallen. Immers, eendracht maakt macht! Zulk een konvooi stond on der leiding van één of meer admiraals. Het zeilen in zulk een verband is als een voorlo per van het admiraalzeilen te beschouwen. 11

Tijdschriftenbank Zeeland

Zeeland Magazine / Veerse Meer Gids | 1986 | | pagina 11