135
Unie en Religiedie wij te zamefi noemdenmaak
ten ook in het wezen der zaak één geheel uit. Daar
om had de Gentsche Pacificatie geen doel kunnen
treffenomdat zij gewesten verhinden moestdie
ten aanzien der religie innerlijk oneens waren. Wel
was bij art. 13 der Unie vrijheid gelatenom zich te
mogen schikken naar den geloofsvrede hij den Aarts
hertog Matthias en die van zijnen radeop advijs der
Algemeene Staten ontworpen alsmede dat men niemand
ter zake van godsdienst achterhouden of onderzoeken
zou gelijk 'reeds bij de Gentsche Bevrediging vastge
steld was. Doch tevens was aan Holland en Zee
land de bijzondere verzekering gegevendat zij in
het stuk van godsdienstzich naar hun goedvinden
zouden mogen gedragen. Het lag dus wel in den
geest der Uniedat Protestantsche gewesten de
Hervormde godsdienst uit al hun vermogen zouden
voorstaan.
Sedert de kerkhervorming in ons Vaderland was
doorgedrongenging de zucht voor godsdienstige
en burgerlijke vrijheid hand aan hand. In de kerk
hervorming lag de aanleiding en het beginsel van
den opstand tegen Spanje. Zij toch is het, die
der menschen gevoel voor vrijheid en zelfstandig
heid ontwikkelt, door geene regten aan eenig ster
veling toe te kennen, welke alleen de Godheid toe-
