de Geelpootmeeuw
een probleemgeval onder de meeuwen
Bijzondere waarnemingen
- 6
Aangezien de Geelpootmeeuw een vogel is, die door veel vogelaars
over het hoofd wordt gezien, lijkt het zinvol hieraan een artikel
tje te wijden.Deze meeuw is een probleem, omdat de classificatie
van de vogel nog niet geregeld is. De Geelpootmeeuw is verwant aan
de Zilvermeeuw en de Kleine mantelmeeuw. Men is het er echter nog
niet over eens of de Geelpootmeeuw een soort is dan wel een onder
soort van de twee genoemde soorten.Oorzaak hiervan is het voorko
men van twee duidelijk gescheiden populaties geelpotige zilvermeeu
wen? de ene in Zuid-Europa, de andere in Noord-Rusland.
Er zijn meerdere mogelijkheden om deze populaties in te delen.
1. alle geelpotige zilvermeeuwen worden ingedeeld bij de Zilvermeeuw.
De Noordrussische populatie wordt dan Larus argentatus heuglini
genoemd, de Zuideuropese wordt samengevat onder de naam Larus ar
gentatus "cachinnans", waartoe vier ondersoorten behoren.
2. de eerdergenoemde "heuglini" wordt ingedeeld bij de Kleine mantel
meeuw? de "cachinnans"-groep wordt een soort: de Geelpootmeeuw.
Voor de tweede indeling pleit het voorkomen van een kolonie op een
Frans eiland, waar geelpotige en rosepotige zilvermeeuwen volkomen
gescheiden broeden.Hier treedt dus geen bastaardering op. Er zijn
nog meer theorieën, maar dit zijn wel de belangrijkste.
Als de Geelpootmeeuw een aparte soort is, moet deze in het veld na
tuurlijk ook van de Zilvermeeuw en de Kleine mantelmeeuw te onder
scheiden zijn.Dat is ook mogelijk.Hieronder volgen de kenmerken, die
gelden voor de in Nederland mogelijke ondersoort van de Geelpoot
meeuw, Larus cachinnans michahellis (of zo u wilt Larus argentatus
michahellis
- iets groter dan Zilvermeeuw en
Kleine mantelmeeuw?
- kleur van de mantel en vleugels
intermediair tussen Zilver- en
Kleine mantelmeeuw?
- weinig wit in de vleugeltop in
vergelijking tot de Zilvermeeuw,
vaak hebben alleen de twee bui
tenste grote slagpennen een wit
vlekje aan de top(Zilver:5 bsp)?
- in de winter een vrijwel witte
kop? de Zilver- en Kleine man
telmeeuw hebben dan grijsbruine
strepen op de kop?
- poten felgeel?Kleine mantelmeeu
wen hebben (in adult kleed) ook
gele poten? Zilvermeeuwen hebben
vleeskleurige poten?
- snavel helderder gekleurd dan
bij beide andere soorten.
Dit zijn allemaal kenmerken van adulte vogels. Het herkennen van on
volwassen exemplaren is veel minder eenvoudig.
Geelpootmeeuwen kunnen in Nederland het gehele jaar worden gezien.
Het zwaartepunt van de waarnemingen valt echter in de maanden juli
tot november. Waarschijnlijk berust een deel van de waarnemingen
buiten de laatstgenoemde periode op een verkeerde determinatie. Er
bestaat namelijk wel een geelpotige variëteit van de Zilvermeeuw, die
echter meteen te herkennen is aan de gestreepte kop. Deze vorm wordt
Larus argentatus omissus genoemd en komt voor in Finland.
In Nederland verblijven vooral Geelpootmeeuwen op plaatsen waar veel
Zilvermeeuwen verblijven. In Zeeland zijn mij recente waarnemingen
bekend van het Zuid-Sloe, Borsele, Westkapelle, Meliskerke, Zoute-
lande Ritthem, Baarland en Sluiskil. Het Zuid-Sloe of het strand
bij de kerncentrale zijn de beste plaatsen om Geelpootmeeuwen te
zien.
Buiten-het Deltagebied worden Geelpootmeeuwen vooral opgemerkt op
plaatsen met een hoge vogelaarsdichtheid.Ook in het binnenland be
hoort hij tot de mogelijkheden.In augustus van dit jaar zag ik er
tenminste twee in de Oooypolder bij Nijmegen.
Met de toenemende kennis van deze eens erg zeldzaam geachte vogel
en de eveneens toenemende aantallen telescopen in Nederland, is het
te verwachten dat men binnenkort de Geelpootmeeuw een heel gewone
soort zal vinden. Nu al worden er elk jaar op meer plaatsen Geelpoot
meeuwen gezien.
Literatuur -
Grant, P.J.,1982. Gulls, a guide to identification.
Harrison,P.1983Seabirds, an identification guide.
Van den Berg, A.B.,1984. Yellow-legged Gull in IJmuiden in october
1983 and its identification. Dutch Birding 5:1.
Voous, K.H.,1984. Boekbespreking in Ardea 72 (2:U.N.Glutz von Blotz-
heim und K. M. Bauer.Handbuch der Vögel Mittel-europas 8 (Chara-
driformes, 3.Teil), 1982.
Dubois,P.J.1984. Identification of juvenile Yellow-legged Herring
Gulls. British Birds 77:8, 344-348.
Arjan Ovaa, Middelburgsestraat 75, Oost-Souburg
Tijdens de bijeenkomst op 25 september jl. werden weer diverse bij
zondere waarnemingen doorgegeven.Daarvan volgt hierna een bloemlezing.
Peter Braam zag tot 30 augustus een onvolwassen leucistische spreeuw
in de Spuikom bij Vlissingen.Op 7 en 10 september 1 resp.2 juv.Zwart
kopmeeuwen, Buitenhaven Vlissingen (op 21 september daar nog gezien
door Jacco Walhout).0p 15 september de eerste Rotgans bij Westkapel
le. Verder heeft in 1985 de Dodaars in de Totalplas gebroed.
Adrie Joosse zag op 20 september in het Zuidsloe een Grauwe franjepoot
en een Krombekstrandloper. Jan Willemse nam op 6 en 10 september bij
Biggekerke een ortolaan-man waar.Jos Tramper op 14 september een Pur
perreiger en een Sneeuwgors bij de Veerse dam.
Jacco Walhout zag op 12 september 1 grauwe kiekendief-man?1 ad.Wespen-
dief en 2 juv. in de buurt van Ter Hooge.Op 21 september 1 Glanskop
bij pompstation Dishoek en op 24 september 1 Ijsvogel bij Toorenvliet.
Paul van Tuil zag op 9 september 2 Wespendieven en 1 Boomvalk boven
Koudekerke.Arjan Ovaa nam op 21 september 1 IJsgors waar in 't Zuidsloe
Rutger van Ouwerkerk zag op 21 september 3 Grote gele kwikstaarten bij
Westkapelle en l<j> en 1 geringd bij de Spuikom in Vlissingen.
Gido Davidse gaf de volgende aantallen door voor periode 1-25 september
3 duikers?l vaal stormvogeltje?ca 80 Noordse stormvogels13 Grauwe en
42 Noordse Pijlstormvogels?ca 160 Jan van Genten?54 Lepelaars?22 Grote,
ca 250 Kleine,6 Middelste en ws.3 onv.Kleinste jagers.Verder 1 juv. en
1 ad.Vorkstaartmeeuw? 3 juv. Zwartkopmeeuwen en 3 Alk/Zeekoetachtigen.
(NB:Westkapellewaarnemingen van andere waarnemers niet opgenomen!
