BROEDPLAATS VOOR DWERGSTERNS OP DE BANJAARD
Krap drie dagen voor Hemelvaartsdag werd ik door Floor Arts op de hoogte gebracht van de
plannen die meerdere Dwergsterntjes hadden op De Banjaard. Het zag er naar uit dat zich een
Ideine kolonie zou gaan vestigen op het strandje tegen de Veerse Gatdam (Noord-Beveland). Op
dinsdagmorgen ben ik met Piet de Keuning van Staatsbosbeheer (SBB is eigenaar van het
strandje) zo snel mogelijk ter plaatse de situatie gaan bekijken. Vervolgens werd direct met de
gemeente Noord-Beveland (die het strand van SBB in gebruik heeft) een afspraak gemaakt om
de voorgenomen plannen te bespreken. Aan het begin van dinsdagmiddag gaf de gemeente groen
licht voor het afzetten van het betreffende stuk strand. Ook de eigenaar van het strandpaviljoen
op De Banjaard ging akkoord en beloofde zelfs een extra oogje in het zeil te houden. Er moest
echter nog heel wat werk worden verzet om de afzetting tijdig gerealiseerd te krijgen. Voor de
effectiviteit moest ook een nauwelijks gebruikte duinovergang worden afgesloten, aangezien deze
anders middenin het sterngebied zou uitkomen. Besloten werd om het stemgebied te markeren
middels palen met tekstborden. Probleem hierbij was, dat de speciale tekstborden die
Vogelbescherming hiervoor heeft niet meer voorradig waren, dus borden moesten ergens andere
vandaan komen. Rijkswaterstaat dienstkring Deltakust bood gelukkig de helpende hand. Zij
stelde palen, borden en menskracht ter beschikking. Zodoende werd op één dag het hele gebied
(globaal 300 bij 50 meter) gemarkeerd.
Om het geheel tot een succes te maken was het uiteraard van belang dat iedereen zich aan de
spelregels zou houden en dus het gemarkeerde gebied niet zou betreden. Verschillende
organisaties en vrijwilligere hebben hierop toezicht gehouden. En dat was wel nodig ook, want
sommigen hadden blijkbaar lak aan de borden en liepen dwars door de kolonie Dwergsterns (zo'n
25 tot 30 paar), die zich een paar dagen nadat het gebied was gemarkeerd ook daadwerkelijk had
gevestigd. Op verschillende zonnige dagen heb ik regelmatig mensen uit het gebied moeten
sturen. Na enige uitleg over het doel van de afzetting was er veelal wel begrip, maar de kolonie
was wel weer verstoordVaak keerde de rust pas echt weer terug als de meeste mensen terug naar
huis gingen. Desondanks hielden de Dwergsterntjes stug vol Het fatale gevaar voor de kolonie
kwam uit de bossen van De Schotsman.
Op dinsdag 25 mei kreeg ik rond de klok van één op kantoor een wel erg verontrustend
telefoontje. Één van de mensen die vrijwillig de kolonie in de gaten hield belde mij mobiel op
ai vertelde dat ar nog maar drie Dwergjes rondvlogen en dat er op het strand beangstigend weinig
activiteit was. Die middag ben ik vanzelfsprekend over Noord-beveland naar huis gereden en
even op De Banjaard wezen kijken en inderdaad, vrijwel geen Dwergje meer te bekennen. Er
heerste een buitengewoon onaangename rust op het strandje, zeker vergeleken met het
Pinksterweekend, toen er nog volop Dwergsterns zaten. Koos Minnaar was op 2 Pinkster nog
wezen kijken en toen was er niets aan de hand. Nog geen 24 uur later was de complete kolonie
van de aardbodem verdwenen! Vastbesloten om de oorzaak te achterhalen ben ik wat gaan bellen
en al snel kwamen de uiteindelijke daders in beeld. Frank Majoor had gezien dat Zwarte kraaien
in enkele tientallen minuten een aantal Dwergsternnesten leeghaalden en met de eieren over de
Veeree Gatdam verdwenen. Persoonlijk ben ik van mening dat de predatie niet los kan worden
gezien van de menselijke verstoring in het gebied. Een regelmatig gebrek aan de noodzakelijke
1 AtWm/yr, LéiLjacxgasyuiz
augustus f779
7
rust in combinatie met de aanwezigheid van Zwarte kraaien is volgens mij de kolonie noodlottig
geworden.
Is al rfie moeite die we ervoor hebben gedaan om de vestiging van die kolonie mogelijk te maken
dan voor niets geweest? Nee, gelukkig niet. Op het afgezette gebied hebben verschillende paren
Bontbekplevier en minimaal één paar Strandplevier succesvol gebroed. Bovendien is gebleken
dat met een optimale samenwerking, in dit geval tussen de gemeente Noord-Beveland,
Rijkswaterstaat, Staatsbosbeheer en Vogelbescherming Nederland, er op zeer korte termijn veel
mogelijk is. Dit belooft hopelijk iets goeds voor volgend jaar, want verschillende
natuurbeschermers zijn ervan overtuigd dat ook dan het afzetten van hetzelfde strandje zinvol is.
Met de wetenschap die we hebben van het afgelopen broedseizoen, kunnen we ruim van tevoren
een beter plan met alle betrokkenen opstellen en uitvoeren. Volgend jaar zijn er wel speciale
Dwergsternborden, dito folders en hopelijk voldoende vrijwilligere die ervoor willen zorgen dat
recreanten aan de goede kant van de markering blijven. Als ook de Zwarte kraaien dan aan de
goede kant vm de Dam blijven, hebben de Dwergsterntjes van de Banjaard een prettig eerste jaar
van een nieuw millennium.
Ralf Joosse
