doen lijken. Dit is pas het geval tegen eind maart. In de winter hebben alle Kauwen
een vers kleed en is er dus (over het algemeen) nog geen sprake van sleet.
Noordse Kauw
Sikkel: Deze is (licht)grijs
en nogal variabel. Als
minimum geldt een grijze
vlek in de ondernek en als
maximum een bijna witte
vlek in de ondernek die naar
achteren toe als een brede,
(licht)grijze sikkel
wegloopt. Dit laatste kan in
direct zonlicht wit lijken.
Dit type sikkel wordt echter
vrijwel altijd naar het
achterhoofd toe wat
vlekkerig in de vorm van
grijze dwarsstreepjes en is bij het achterhoofd
niet scherp begrensd. Tussen deze uitersten is alles mogelijk.
De breedte en duidelijkheid van de sikkel zijn sterk afhankelijk van de houding van de
vogel. De sikkel is het breedst wanneer de vogel de nek uitstrekt. De vlekkerige
structuur is dan te zien. In een ingezakte houding is slechts een dun licht lijntje te zien
en is de vogel niet op ondersoort te determineren.
Wang en achterhoofd: In vergelijking met een adult winter Westerse Kauw zijn
wangen en achterhoofd lichter. Als maximum is dit iets lichter dan de Westerse Kauw
in broedkleed. Dit komt echter niet zo vaak voor. De meeste adulte Noordse Kauwen
hebben een wangkleur die iets lichter is dan de onderdelen. Bij Westerse Kauw zijn
deze even donker.
Onderdelen: Deze zijn effen potloodgrijs en lichter dan bij de Westerse Kauw. Bij
deze zijn de onderdelen meer zwartgrijs. De keel steekt bij de Noordse vaak zwart af
tegen de buik. In directe vergelijking met een Westerse Kauw is dit een bruikbaar
kenmerk. Bij sommige Noordse kauwen lijken de buik, wang en rug dezelfde kleur te
hebben, met contrasterende zwarte vleugels, kopkap en keel.
Russische Kauw
Een klassieke Russische Kauw is moeiteloos op naam te brengen.
Sikkel: Altijd helder wit en scherp begrensd over de gehele lengte. Als de vogel naar
de waarnemer toeloopt oogt deze als een felle witte vlek. Van achteren gezien zijn de
sikkels zichtbaar als twee dunne, scherp begrensde lijntjes die ruim voor het
achterhoofd ophouden. Bij de Noordse Kauw (zelfs de meest extreme) zijn twee
difiuse vage witgrijze vegen te zien.
Wang en achterhoofd:
Duidelijk lichter dan bij de
Westerse Kauw. Ze kunnen
even licht zijn als bij de meest
lichte Noordse, maar de zwarte
kopkap en keel steken duidelijk
af, wat bij een Noordse Kauw
minder duidelijk is.
Onderdelen: Zwartgrijs en qua
tint tussen Noordse en
Westerse Kauw in. Door deze
donkere tint steken de lichte
wang en de witte sikkel extra
duidelijk af, waardoor de vogel
zeer contrastrijk kan
overkomen.
foto: internet
Westerse Kauw
Vertoont in de winter geen sikkel of grijze vlek in de ondernek. De wang, nek en
onderbuik zijn donkerder dan bij de Noordse Kauw. Een dun grijs lijntje in de
ondernek en onderaan de wang kan in het vooijaar als gevolg van sleet zichtbaar zijn.
Kruisingen
Zoals eerder is gezegd komen kruisingen tussen de ondersoorten veel voor en zullen
dan vaak gedetermineerd worden als Noordse Kauw. Door de variatie van de
Kauwenondersoorten is het naar mijn inzicht onmogelijk om deze als kruisingen te
herkennen.
Nederland: De Noordse Kauw is een algemene wintergast in Nederland. De
Russische Kauw is een regelmatige schaarse wintergast in het zuiden en oosten van het
land. Hierbij moet gezegd worden dat veel vogels van deze twee ondersoorten in
Nederland eerste winter vogels zullen zijn en dus veelal niet te herkennen. Bij de
adulte vogels geldt dat alleen de meest uitgesproken individuen kunnen worden
herkend. Het werkelijke aantal kan dus veel hoger liggen.
Het zwaartepunt van het voorkomen in Nederland van deze twee ondersoorten ligt op
de hoge zandgronden in het oosten en zuiden van het land.
Er zijn gevallen bekend dat Noordse Kauwen gepaard met Westerse Kauwen in
Nederland broedden.
Walcheren: Walhout Twisk vermelden de beide oostelijke ondersoorten als
doortrekker en wintergast in klein tot vrij klein aantal. Geschat wordt dat er c 20 - 30
ex. van Noordse Russische Kauw op Walcheren overwinteren. Door de
onbekendheid van de herkenning van de twee oostelijke ondersoorten kan niet bepaald
t Zwelmpje 15c jaargang nummer 1 jébruari 2000
12
L- L A
foto: internet
t Zwelmpje 15jaargang nummer 1 februari 2000
13
ttÜÜÜI«W.'Üe^V
Voorkomen
