PROGRAMMA EXCURSIES VOGELHERKENNING.
In deze maandelijkse excursies staat het herkennen van vogels in het veld centraal. In eerste
instantie zijn de excursies bedoeld voor leden van de VWG maar andere geïnteresseerden zijn
altijd welkom.
Programma eerste helft 2001
Zondag 7 januari - Veere, Veersche kreek
Aanvang 10 uur op de grote parkeerplaats in het bos tegenover jachthaven Oostwatering
(vanaf Veere komend eerst de oude zeedijk oprijden en dan de tweede afslag naar links weer
naar beneden, na ongeveer 100m aan je linkerkant is een grote parkeerplaats).
Einde ca. 12 uur.
Zondag 4 februari - Domburg, Westhove
Aanvang 9 uur op de parkeerplaats bij kasteel Westhove. Einde ca. 11 uur.
Zondag 4 maart - Vrouwenpolder, Veerse Dam
Aanvang 8 uur op de parkeerplaats aan de Veerse Dam bij Resto Vrouwenpolder.
Einde ca. 10 uur.
Zondag 1 april - Middelburg, Oude Veerseweg
Aanvang 7 uur, verzamelen aan de Oude Veerseweg ter hoogte van het natuurgebied (vanuit
Middelburg richting Veere, na bruggetje eerste weg rechts en bij splitsing linksaf).
Einde ca. 9 uur.
Zondag 6 mei - Bres kens, telpost
Aanvang 6.50 uur. Deze keer een excursie aan de overkant, we gaan met de boot van 6.50
vanuit Vlissingen naar Breskens. We laten de auto in Vlissingen achter en lopen naar de
telpost. Einde ca. 11 uur.
Zondag 3 juni - Dishoek, duinen
Aanvang 6 uur op de parkeerplaats bij het pompstation in de duinen (einde van Strandweg).
Einde ca. 8 uur.
Het is niet nodig je van tevoren aan te melden, we zien wel wie er verschijnt. Het moet wel
heel slecht weer zijn wil het niet doorgaan. Dus niet meteen bellen of het wel doorgaat als er
een buitje valt of als het een beetje mistig is. Vragen en opmerkingen bij voorkeur via e-mail.
WAT KRIJGT EEN VLISSINGS SPERWERJONG OP
Z'N BORDJE?
Recent heeft de Sperwer zich definitief gevestigd op Walcheren
(Walhout Twisk 1998). Een vaste broedlokatie is de bosstrook in
de binnenduinrand van Vlissingen tussen het Nollebos en Vebenabos.
Voor het eerst werd broeden daar vastgesteld in 1997, sindsdien is daar jaarlijks succesvol
gebroed door een paartje Sperwers.
Afgelopen broedseizoen (2000) heb ik een klein onderzoekje uitgevoerd naar de prooikeuze
van dit paartje Sperwers.
Sperwers jagen op kleine
prooien (vogeltjes), van deze
prooien weegt 93% minder
dan 80 g (Bijlsma 1993).
Sperwennannetjes (150 g) zijn
veel lichter dan vrouwljes
(260 g), dit komt tot uiting in
hun prooikeuze, mannetjes
vangen gemiddeld de kleinste
prooien. Tijdens het broeden
is de voedselvoorziening een
taak van het manneke. Pas als
de jongen ongeveer tien dagen
oud zijn, de voedselbehoefte
is dan erg groot, gaat het
vrouwtje zich ook bemoeien
met de jacht. Daarvoor blijft
het vrouwtje altijd op of in de
buurt van het nest.
De Sperwer heeft meestal
een vaste plukplaats nabij het nest. Daar wordt de prooi van veren ontdaan voordat die aan
het nest gebracht wordt Zo'n plukplaats is een stobbetje, liggende stam, richel in het terrein
en soms een tak op enkele meters hoogte. Bij de onderzochte nestplaats waren twee
plukplaatsen op ongeveer 10 meter van het nest. In de periode dat er jongen op het nest waren
heb ik alle veertjes opgeraapt die ik maar kon vinden. De methode is om wekelijks alle
plukresten te verzamelen, op die manier weetje wat er in de voorgaande week gevangen is. In
dit onderzoekje was dat op 21 juni, 26 juni en 2 juli. Thuisgekomen werden de veertjes
gesorteerd en behulp van m'n referentiecollectie van staartpennen op soort gedetermineerd.
Totaal werden 46 prooien gevonden (tabel 1). De "mus" is de favoriete prooi van de
Sperwer. Met 37% van het totaal was deze soort het talrijkst Ik ga ervan uit dat het in de
meeste gevallen Huismussen betrof want de Ringmus is niet algemeen in de omgeving van de
nestplaats. Andere soorten die meerdere malen werden aangetroffen rijn Spreeuw, Koolmees
en Pimpelmees. Wat verder opvalt aan de lijst is dat er een zeer grote diversiteit is aan
soorten, minimaal 13 verschillende soorten werden gevonden. Het ontbreken van Heggemus
komt doordat de veren van deze toch algemeen voorkomende soort moeilijk te onderscheiden
zijn van de mussen en tevens ontbreekt in mijn referentie collectie. Bijna de helft van de
vogels is als juveniel gedetermineerd, het werkelijke percentage juvemelen is waarschijnlijk
nog groter maar een deel van de veren was niet op leeftijd te brengen. Met het ouder worden
van de jongen nam het aantal gevonden prooien toe (11 op 21 juni, 16 op 26 juni en 19 op 2
juli). Op 12 juli werden verspreid door het nestbos enkele plukresten verzameld die niet zijn
vermeld in tabel 1, daaronder 3 plukresten van juveniele Spreeuwen.
De belangrijkste prooien; Huismus, Spreeuw, Koolmees en Pimpelmees komen overeen
met resultaten van andere onderzoeken in Nederland waarbij grote aantallen prooien werden
verzameld (Bijlsma 1993, Donkers 1998, Ottens 1998). De grote diversiteit aan soorten toont
aan dat de Sperwer in verschillende habitats jaagt. In de directe omgeving van het nest
bevinden zich de volgende habitats: duin, bos, akker, stad. Van al die habitats zijn soorten
Tabel 1. Prooien van Sperwer bij nestplaats in Vlissingen.
Soort
Fazant
Boerenzwaluw
Graspieper
Winterkoning
Zwarte Roodstaart
Braamsluiper
Grasmus
Tjiftjaf
Pimpelmees
Koolmees
Spreeuw
(Huis/Ring) mus
Kneu
"onbekende soort"
totaal
totaal aantal aantal
aantal juveniel adult
1
1
1
4
5
6
17
2
4
46
1
1
1
6
10
21
leeftijd
onbekend
2
4
17
t Zwelmpje 15g jaargang nummer 4 november 2000
4
Floor Arts, 0118-419651, arts@zeelandnet.nl
t Zwelmpje15 jaargang nummer 4 november 2000
5
