s/
ALPENGIERZWALUW IN VLISSINGEN
12 augustus 2000
SCOREN ÖICHTBIJ HUIS! 12-08-00
t Zwetmpje 16 e jaargang nummer 1 februari 2001
6
Op 12 augustus bevond ik mij met vrouwe en beide dochters in het
Nollebos om het aldaar georganiseerde Concours Hippique te
ondergaan. Een echte kwelling was dat zeker niet, er waren enkele
bierkraampjes, het weer was prachtig en de plek is in augustus altijd
goed vooreen overvliegende Boomvalk of Wespendief. Om 14.30 zat
ik ontspannen naar het springen der paarden te kijken toen een
Alpengierzwaluw laag over de ruiters vloog. Samen met enkele
Gierzwaluwen begon hij boven de paarden te foerageren, eerst op
geringe hoogte maar al snel hoger en hoger. De hele groep vloog enkele rondjes boven mij
maar verdween na vijf minuten naar het zuidwesten, richting duinen. Nadat ik was bijgekomen
van alle adrenaline die zo'n waarneming met zich meebrengt, alarmeerde ik elke Walcherse
vogelaar wiens telefoonnummer ik bij me had. De combinatie Pim, zon, bier en gebrek aan
medewaamemers zijn doorgaans voldoende garantie voor licht opgetrokken wenkbrauwen bij
de overige Walcherse vogelaars zodat snelheid geboden was. Gelukkig bleken vele
Walchenaren hun mobiele telefoon bij zich te hebben zodat binnen vijf minuten evenzoveel
mensen zich door de zomerdrukte richting Vlissingen spoedden. In het Nollebos waren
inmiddels weer vele tientallen Gierzwaluwen teruggekomen, maar leek de Alpengierzwaluw
doorgevlogen. De spanning nam hierdoor behoorlijk toe. Rob Sponselee was gelukkig zeer snel
ter plaatse en vond de vogel boven het zuidwestelijke deel van het Nollebos terug. Hij vloog nu
wel verder weg, maar hij vloog er tenminste nog. In het anderhalf uur daarna werd hij nog
tenminste tien maal gezien. Vooral de waarnemers op de Nolledijk zagen de vogel enkele
malen vrij dichtbij passeren. In totaal zagen negen man de vogel tijdens zijn verblijf van krap
twee uur. De laatste waarneming was om 16.15 toen de vogel zich losmaakte uit de groep
Giertjes boven het Nollebos en laag over Peter de Vries en mij vloog. Hierna verdween hij in
noordoostelijke richting boven de wijk Pauwenburg. De grote groep twitchers uit de rest van
Nederland kwam, vooral gehinderd door de extreme drukte op de wegen, te laat. Ze zagen
vele honderden Gierzwaluwen, maar net die ene niet...
De determinatie was eenvoudig. De vogel was vrijwel steeds in gezelschap van enkele
tientallen Gierzwaluwen zodat naast de witte buik ook het grote formaat en de opvallend
krachtiger vleugelslag goed beoordeeld konden worden. Met de zon in de rug bleek de
duidelijk lichterbruine bovenzijde dan Gierzwaluw goed te zien. Bij de ontdekking viel naast de
witte buik ook direct het smalle bruine borstbandje en de lichte keel op. Deze werd niet door
iedereen gezien maar tijdens de laatste waarneming ook door Peter de Vries.
Dit was de vierde Alpengierzwaluw voor Walcheren. Eerdere waarnemingen waren op 3 mei
1992 te Vlissingen (Erik Sanders), 17 september 1993 Westkapelle (Floor Arts en ca. zes
andere Walchenaren) en 4 juli 1994 Vlissingen, Nolledijk (Pim Wolf). Er zijn mij daarnaast nog
twee niet-ingediende gevallen bekend. Walcheren heeft tot nu toe de enige juli en augustus-
waameming van Nederland. Met de twee a drie waarnemingen in april en mei aan de over
zijde van de Westerschelde komt het totaal in de regio op zes a zeven, zodat degenen die ook
deze misten alle reden tot hoop hebben. De influx van dit voorjaar meegerekend (tenminste 7
gemelde exemplaren), is dit ongeveer de 38® Alpengierzwaluw voor Nederland. De laatste
nationaal twitchbare vogel was op 28 en 29 oktober 1987 in Wormerveer en Koog aan de
t Zwetmpje 16 e jaargang nummer 1 februari 2001
7
Zaan, zodat ook de volgende Alpengierzwaluw die enige tijd ter plaatse is zich in grote
belangstelling zal mogen verheugen.
Pim Wolf, Batenburg 63, 4385HG Vlissingen, pim.fiona@12move.nl
Op bovenstaande datum besloten Johannes Luiten, les Goedbloed, Pieter Beeke, Jan van de
Bosch en ik om enkele inlagen op Noord- en Zuid-Beveland en Schouwen-Duiveland aan een
nadere inspectie te onderwerpen. Om 08.00 u begonnen we bij de Keihoogte. De oogst hier
was aan de magere kant, met enkele Kemphanen, Watersnippen en Wintertalingen als leukste
soorten. We reden verder naar de Gravenhoekse inlaag, waar we vanaf de dijk o.a. 1 Zwarte
Stern, 1 Bosruiter, en 6 Geoorde Futen zagen. Toen we aan de oostkant van de inlaag over het
rietveld uitkeken, zagen we dat er veel rietvogels aanwezig waren. Naast veel Kleine Karekieten
zagen we ook 2 Baardmannetjes en enkele Rietzangers. Op een gegeven moment kreeg ik een
'Rietzanger' in de kijker, die ik om onbewuste reden doorgaf aan de anderen met een: "Kijk
eens naar deze Rietzanger". Misschien was mij in een flits toch iets aan de koptekening
opgevallen. Na enkele minuten zag Johannes de vogel weer en ook hij dacht een kruinstreep
gezien te hebben. ("Het lijkt er inderdaad wel eentje.")
De waarnemingsduur was steeds echter maar enkele seconden, terwijl de vogel soms wel 10
minuten onvindbaar bleef. Na bijna 3 kwartier zag ik de vogel weer goed en ook les had de
vogel snel weer in de kijker. De vogel
bleef nu gedurende een halve minuut
stil boven op een rietstengel zitten en
draaide zijn rug naar ons toe. Nu
knalde de lichte kruinstreep eruit en
ook de 2 lichte rugstrepen werden
gezien. De determinatie leed nu geen
twijfel: Waterrietzanger! Helaas kon
Johannes de vogel niet vinden en dus
bleven we weer zoeken. Na enkele
minuten zag Johannes de vogel
omhoog kruipen en kon ook hij de
vogel goed bekijken. Er werd geen
gestreepte zijborst gezien, hetgeen
duidt op een onvolwassen vogel. De
Waterrietzanger uit Birdwatching opvallend brede kruinstreep is ook
kenmerkend voor juveniele
Waterrietzanger (adulte hebben een smallere). Deze ontdekking leverde voor Pieter, Jan en mij
een nieuwe soort op, terwijl het voor Johannes en les hun 2® Waterrietzanger in Nederland was
en tevens hun mooiste. Saillant detail is, dat exact 10 jaar geleden de eerste Waterrietzanger
voor de Gravenhoekse inlaag werd gezien. Om onduidelijke redenen stonden achteraf een
aantal vogelaars nogal sceptisch tegenover deze waarneming, terwijl datgene wat wij (en
anderen) gezien hebben toch helemaal niets aan duidelijkheid te wensen overliet.
