t Zwetmpje 16 e jaargang nummer 2 mei 2001
6
BROEÖRESUL TA TEN VAN OE KERKUIL OP WALCHEREN IN2000
De in Zwelpje van augustus 2000 reeds neergeschreven verwachting dat het wel zou
meevallen met de terugval van de kerkuil in 2000 is door de feiten bevestigd (zie tabel en
grafiek).
15 Broedparen in 2000.
In 2000 waren er 15 broedparen (allen kastbewoners) waarvan er 2 een tweede broedsel groot
brachten. Samen waren ze goed voor tenminste 44 juvenielen waarvan er 37 geringd zijn.
Zeeuwse en landelijke resultaten.
Zowel de zeeuwse als landelijk aantallen broedparen braken in 2000 records, sinds de tellingen
in respectievelijk 1976 en 1963 begonnen.
In Zeeland steeg het aantal broedsels van 79 in 1999 naar 85 in 2000. Wel waren er grote
regionale verschillen.
In Oost Zeeuws-Vlaanderen was sprake van achteruitgang; van 27 broedparen in 1999 naar
21 in 2000 en een slecht broed resultaat met gemiddeld slechts 1,6 juvuniel per broedsel
(gegevens van Mare Buise). De stijging in Zeeland was vooral te danken aan meer broedsels in
West Zeeuws Vlaanderen en op Tholen. Schouwen-Duiveland sprong er uit met een goed
gemiddeld broedresultaat van 3,6 (gegevens van Rinus van 't Hof).
Landelijk steeg het aantal broedparen van 1700 in 1999, naar een kleine 2000 in 2000. Het
gemiddelde broedresultaat nam af van 4,1 in 1999 naar 3,4 in 2000 (gegevens van Johan de
Jong).
Trend
Wanneer we de Walcherse trent bekijken (zie de tabel en grafiek) is er in 2000 na het
recordjaar 1999 geen sprake van een echte terugval van de populatie. Na 1999 en 1996 is
2000 het beste broedseizoen sinds de tellingen op Walcheren in 1976 begonnen.
In Zeeland en zeker landelijk is er zelfs sprake van een forse groei.
Aantal broedparen Kerkuil op Walcheren
1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000
Invloed veld muizencyclus?
Het schijnt af en toe voor te komen dat een veldmuizencyclus 4 jaar duurt in plaats van de
normale 3. Dat zou de verklaring zijn voor de vier (1997 t/m 2000) opeenvolgende jaren met,
landelijk, toenemende aantallen broedende paartjes kerkuilen.
t Zwelmpje 16 e jaargang nummer 2 mei 2001
7
Zelf geloof ik niet zo in die verklaring, ik kan mij moeilijk voorstellen dat in het huidige moderne
cultuurlandschap de veldmuis de kans krijgt een keer in de 3 (of 4) jaar te pieken.
Zo die invloed er al is zal die volgens mij erg afgevlakt zijn.
Ik denk dat het gewoon erg goed gaat met de kerkuil. 2001 wordt daarom een belangrijk jaar,
handhaaft de kerkuil zich op dit niveau of niet
Nogmaals Walcheren
Is de kerkuil dan bezig met een echte "come-back"?
Ook op Walcheren lijkt het er op, al was er in 2000 dan geen toename. Op zeker vier adress
en waren kerkuilen koppeltjes aanwezig zonder te broeden, daarnaast kwamen er op nog eens
zoveel adressen solitaire kerkuilen voor.
Bij een beter voedselaanbod waren er zeker meer broedsels geweest.
De broedresultaten waren trouwens zeer wisselend; Iwee mislukte broedsels (een nest met
verlaten eieren en een nest met 2 dode juvenielen), een broedsel met 1 juveniel, 7 broedsels
met 2 juvenielen, 4 met 3 en de laatste 3 met respectievelijk 4, 6 en 7 juvenielen.
Volgens het archief van kerkuilen werkgroep Walcheren, was het de eerste keer dat er een
broedsel met 7 juvenielen was op Walcheren.
Regen
Opvallend was dat er in de maanden juni en juli slechts kleine nesten waren, maximaal 3
juvenielen, de kletsnatte maanden mei en juli (respectievelijk 90 en 72 mm regen in
Middelburg) zaten daar mogelijk voor iets tussen. Pas in augustus en september waren er
grotere nesten met als uitschieter het broedsel van 7 juvenielen dat op 2 september in de
omgeving van de Westkapelse kreek geringd werd.
Slot
Zoals elk jaar zijn we weer zeer benieuwd wat het nieuwe broedseizoen gaat brengen, de
verwachtingen zijn hoog gespannen, zet de stijgende trent door of hebben we toch met die
muizen- cyclus te maken en krijgen we een forse daling van het aantal broedparen?
Over enkele maanden weten we meer.
Kerkuilen op Walcheren
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
Aantal broedparen
7
8
8
8
8
11
17
10
14
16
15
Aantal tweede broedsels
1
0
0
0
0
1
0
1
0
1
2
Totaal aantal broedsels
8
8
8
8
8
12
17
11
14
17
17
Aantal juvenielen
22
21
20
18
20+
43
46+
27
35
48+
44+
Gemidd. aantal juv/broedsel
2,8
2,6
2,4
2,3
2,5
3,6
2,7
2,5
2,5
2,8
2,6
Aantal geringde juvenielen
20
20
20
15
20
34
42
22
27
42
37
Middelburg10 april2001 Luud Persijn, coordinator kerkuilenwerkgroep Walcheren.
