m
liïtfr liT
Mill
II 1 1 1
Mill
II 1 1 1
J" K#
19%
14%
21%
21%
n=162
n=103
R
t Zwelmpje 16 e jaargang nummer 2 mei 2001
14
Aantalontwikkeling Kleine Zwaan
1000
900
800
700
600
500
400
300
200
100
0
Figuur 2: Aantalontwikkeling Kleine Zwaan over een vijfjarig gemiddelde
De Kleine Zwaan daarentegen wordt amper meer op Walcherse bodem gezien. De vroeger
grote groepen verblijven nu op akkers
met oogstresten (aardappel/bieten) op
Schouwen en Noord-Beveland.
In figuur 1 en 2 (let op: op verschil
lende schaal!) staan de aantals
ontwikkelingen van Kleine en Knobbel
zwaan op binnendijks Walcheren
(exclusief stedelijke gebieden en kanaal)
Waar zitten nu al deze Knobbelzwanen
op Walcheren?
Traditionele bolwerken zijn het
akker/weidegebied ten westen van de
Koekoeksweg, Hogelande -
Poppendomme en Oude Veerseweg.
Deze plaatsen waren weer goed bezet.
Wat echter opvalt zijn de aantallen in
(vooral) de St. Laurense hoek en de Hoge Figuur 3: Verspreiding Knobbelzwaan januari 2001
Duve kots weg, Oostkapel Ie. Deze
plaatsen zijn voor zover ik weet nog
nooit in dergelijke aantallen bezet
geweest. Ook hier bevonden de
vogels zich op weilanden. Een
ander gegeven wat me tijdens de
tellingen is opgevallen is de
groepsgrootte. Groepen van bijna
50 vogels worden al gehaald.
Het begint er dus op te lijken dat we
meer Knobbelzwanen op meerdere
plaatsen in grotere groepen te gast
Figuur 4: Aantalonlwikkeling Knobbelzwaan okt- mrf 2000/2001
t Zwelmpje 16 e jaargang nummer 2 mei 2001
15
krijgen. Toekomstige tellingen zullen dit uitwijzen. Leuk te weten is dat in het midden van het
land groepen van 100-en Knobbelzwanen volkomen
normaal zijn.
Figuur 4 geeft het aantalverloop van de Knobbelzwaan van
afgelopen seizoen weer. Dit zijn aantallen uitsluitend van
het binnendijkse platteland, dus zonder het kanaal en de
stedelijke gebieden.
Tot het najaar foerageren veel vogels op wieren op het
Veerse Meer en het kanaal. Een afname in het kanaal gaat
samen met een toename op binnendijks Walcheren. Een
telling van 30 vogels in het kanaal op 18 november en het
aantal tijdens de midwintertelling van 12 ex geeft de
afname in het kanaal weer. Zeer waarschijnlijk zoeken de
zwanen op het moment dat de wieren afsterven de
Walcherse weilanden op om daar hun kostje op te
scharrelen.
In figuur 5 staat weergegeven waar de zwanen zich tijdens
de telling van 18 nov. bevonden.
Vooral het zuidelijk deel van het kanaal lijkt erg geschikt te
zijn. In Middelburg noordoost bevond zich ook een
concentratie van 15 vogels. Figuur 5: Verspeiding Knobbelzwaan
Niet alle winterse Knobbelzwanen komen uit het kanaal. 18 nov 2000 in Kanaal
Vanwaar komt dan de rest? De Nederlandse broedvogels verplaatsen zich hooguit enkele
tientallen kilometers (SOVON 1987). Het Veeree Meer vormt een belangrijk ruigebied voor de
vogels. Vanaf juli bevinden zich hier dan ook behoorlijke aantallen. Deze vogels hebben
voornamelijk een locale origine (SOVON 1987). Vermoedelijk kent het Veeree Meer hetzelfde
verhaal als van het kanaal; het meer wordt minder aantrekkelijk als foerageergebied door
afsterving van wieren en de zwanen zoeken vanaf november o.a. de aantrekkelijke Walcherse
weilanden op om hier de winter door te brengen. Noord en Oosteuropese vogels komen hier
slechts tijdens strenge winters. Het zijn blijkbaar dus (midden) Zeeuwse (en Walcherse)
Knobbelzwanen die hier vertoeven.
Afgelopen winter is bijgehouden uit hoeveel adulte en jonge dieren de groepen bestaan. Een
omrekening naar broedsucces is dus van toepassing op voornamelijk de Walcherse en Zeeuwse
Knobbelzwaan. Tabel 1 geeft voor november tot en met februari het percentage jongen.
november
December
januari
februari
ND
II
C
ii
c
Tabel 1: jongenpercentage van Knobbelzwaan in 2000/2001
Over het broedsucces van de Knobbelzwaan kon ik i.t.t. de Kleine Zwaan helaas niets vinden in
de literatuur en op internet. Omdat er zulke relatief grote aantallen op Walcheren verblijven,
lijkt me het wel erg interessant om dit ook de komende jaren bij te houden.
In Zeeuws perspectief: Een kijk in de Zeeuwse aantallen tijdens de midwintertelling van 1995
leert ons dat 57% van de binnendijkse Knobbelzwanen op Walcheren verblijven. Voor heel
Zeeland (dus ook buitendijks) is dit 23%.
