VOGELWAARNEMINGEN OP WALCHEREN IN HERFST
(SEPTEMBER-NOVEMBER) 2003
t Zwelmpje 19e jaargang nummer 1 februari 2004
14
januari 2002 weinig verrassingen. De grootste aantallen zaten zoals gebruikelijk in
ZW-Nederland (Zoute Delta, Zee-land), terwijl eveneens behoorlijke aantallen wer
den vastgesteld in Zuid-Kennemerland, oostelijk Overijssel en Gelderland en de
Midden-Limburgse Maasplassen. Belangrijke concentraties in 2001/02 werden
aangetroffen op het Veerse Meer (kleine 500 in november en december) en
Walcheren (bijna 300 in januari). Daarnaast werden meer dan 100 Dodaarzen
geteld op het Grevelingenmeer, in de Biesbosch, Lepelaarplassen en de Maas
plassen.
Waterhoen
In januari werden ruim 16.000 Waterhoen
tjes geteld. Dit is 1500 minder dan in januari
2001, maar dat lijkt toeval. De meeste Neder
landse Waterhoentjes zijn standvogel, en
daar komen in de winter nog vogels bij uit
Noord-Duitsland, Denemarken en in mindere
mate het Oostzeegebied en Finland. Op
basis van de schatting van het aantal broed-
paren in Nederland (48.000; SOVON 2002)
mogen minimaal al zo'n 96.000 vogels
worden verwacht, met jongen en winter-
gasten erbij mogelijk wel zo'n 150.000. Dat er
zo'n groot verschil bestaat tussen de
getelde/geëxtrapoleerde aantallen en de
vermoedelijk werkelijk aanwezige aantallen,
zal een gevolg zijn van telproblemen (soort
wordt door verborgen levenswijze vaak gemist, aantallen worden onderschat). De
alternatieve verklaring, dat de Nederlandse broedpopulatie toch minder
standvogel is dan we denken, is minder waarschijnlijk.
Het verspreidingsbeeld in januari vertoont duidelijke overeenkomsten met de
broedvogelverspreiding (let op hoge relatieve dichtheden in Noord-Holland, Zuid
Holland, West-Utrecht en Zeeland in broedvogelatlas), met uitzondering van
Noord-Friesland en - in mindere mate - Noord-Groningen.
Het najaar van 2003 zal de boeken ingaan als één van de meest gevarieerde
seizoenen ooit. Het bleek een goed jaar te zijn voor zeevogels, met
recordaantallen van IJsduiker, Vaal Stormvogeltje, Stormvogeltje, Grote Jager en
Kleinste Jager. De Nolledijk was minder goed bezet, maar ook daar was het goed
toeven met medio oktober en begin november hoge aantallen roofvogels. Bosjes
afzoeken bleek ook een lonende bezigheid gezien de aantallen gevonden
800
400
200
100
t Zwelmpje 19jaargang nummer 1 februari 2004
15
Bladkoningen en Pallas' Boszangers. Last but not least werden nog eens twee
nieuwe soorten voor Nederland op ons eilandje ontdekt; proficiat, ontdekkers!
In onderstaand overzicht zijn waarnemingen opgenomen van Floor Arts (FA), Corstiaan
en Pieter Beeke (CB, PB), Jan van den Bosch (JvdB), Gido Davidse (GD), Huub Don (HD),
Nicholas Endriatis (NE), Inge Fienieg (IF), Gerwin Geertse (GG), Arjen van Gilst (AvG), les
Goedbloed (IG), Jan Goedbloed (JG), André Hannewijk (AH), Mark Hoekstein (MH), Bart
Hoeymans (BH), Wietze Janse (WJ), Adri Joosse (AJ), Marcel Klootwijk (MK), Tobi Koppejan
(TK), Karei Leeftink (KL), Stijn Leestmans (SLe), Rob van de Leur (RvdL), Sander Lilipaly (SL),
Thomas Luiten (TL), Geert Maljaars (GM), Peter Meininger (PLM), Theodoor Muusse (TM),
Edward Oranje (EO), Arjan Ovaa (AO), Edwin Parée (EP), Han Reijnhoudt (HR), Henk Ruissen
(HRu), Erik en Melanie Sanders (ES, MS), Niels de Schipper (NdS), Annelies en Arjan Spaans
(AS, ArS), Rob Sponselee (RS), Jan Hein van Steenis (JHvS), Gerard Troost (GT), Paul van Tuil
(PvT), Jaco Walhout (JW), Lamien Verstraete (LV), Pieter Westerbeke (PW), Pirn Wolf (PAW),
Steven Wytema (SW) en Wouter van Zandbrink (WvZ).
Na de eerste waarneming op 12/09 (SL) was de Roodkeelduiker in oktober en november
een regelmatige verschijning bij Westkapelle. De schaarsere Parelduiker (n=17) liet zich hier
zien op 27/09 (ad zk TL, GM), 05/10 (SLe, BH), 24/10 (TL, SL), 25/10 (6 TL, SL), 07/11 (RS), 08/11 (4
TL), 18/11 (IG) en 22/11 (TL); op 24/10 vloog er één langs strand De Hamster, Oostkapelle
(GM). Telpost Westkapelle gaf ook een verrassend aantal IJsduikers prijs: 2 ex. (ad. en juv.)
op 24/10 (TL, SL), 1 juv ex. op 25/10 (SL, TL, PB e.a.), 1 ex. op 09/11 (PAW), 1 onv ex. op 15/11
(TL, PB), 1 ex. op 26/11 (TL) en 1 ex. op 28/11 (PLM). Tussen 16/11 en 21/11 zwom ook een
onvolwassen vogel op het Veerse Meer (div.). Naast exemplaren te Westkapelle op 21/10 (3
PB, TL), 25/10 (SL) en 26/11 (TL) snelden op 08/09 ook 2 Roodhalsfuten langs de Nolledijk (PB).
Het aantal Geoorde Futen op het Veerse Meer bereikte een maximum van 50 vogels op
01/11 (WJ e.a.); elders waren er meldingen in de Westkapelse kreek van 05-08/09 (CB, TL,
PB), in de Spuikom van Ritthem op 13/09 (div.) en langs Westkapelle op 26/11 (TL). Kuifduikers
waren schaars, met trekkers langs Westkapelle op 24/10 (2 SL, TL) en 22/11 (TL) en 4
pleisteraars op 01/11 op het Veerse Meer (WJ e.a.).
De aantallen Noordse Stormvogels bleven wat laag; te Westkapelle werden in septem
ber en oktober 70 ex. genoteerd, waarvan 44 ex. op 07/10 (PAW, NdS, GD e.a.). Een gemid
deld aantal Grauwe Pijlstormvogels passeerde dit seizoen Westkapelle (n=42): 01/09 1,11/09
1, 12/09 2, 23/09 12, 29/09 1, 04/10 8, 05/10 2, 06/10 6, 07/10 3, 09/10 2, 10/10 1 en 25/10 3.
Opmerkelijk was de melding van een pleisterende Grauwe Pijlstormvogel op 30/09 net
buiten de haven van Vlissingen (NE); voor zover bekend de eerste waarneming ooit in de
Westerschelde. Noordse Pijlstormvogels waren nog schaarser (n=9), hoewel dat een trend
van de laatste jaren lijkt te zijn: 02/09 1, 23/09 5, 30/09 1, 05/10 1 en 07/10 1. Zeetrektellers
konden echter hun hart ophalen aan Vaal Stormvogeltjes: een totaal van 111 vogels,
waarbij spectaculaire doortrek op 23/09 (77) en 07/10 (26). Kleinere aantallen werden verder
gezien op 04/10 (5), 05/10 (1) en 09/10 (2). Ook Stormvogeltjes bleken buitengewoon talrijk
(n=7), uitsluitend in de eerste helft van oktober: één op 04/10 (div.), twee op 07/10 (PAW,
NdS e.a.), één op 08/10 (MH, PAW, ES, SL e.a.), twee op 09/10 (RS, PB, CB e.a.) en één op
11/10 (RvdL). De totale score aan Jan-van-gents is 1434 (sep 512, okt 894, nov 28), met een
maximum van 478 stuks op 07/10. Onvolwassen Kuifaalscholvers doken op 12/10 in de kreek
(1) en voor het Zuiderhoofd (2) van Westkapelle (div.) en op 15/11 voor de Westkapel-se
Zeedijk (PB, TL).
Bijzonder blijven de waarnemingen van groepjes trekkende Grote Zilverreigers langs de
kust van Westkapelle op 12/10 (3 div.) en over Westerzicht op 15/10 (6 ES). Kleine Zilver
reigers waren heel wat talrijker, met verscheidene waarnemingen (van 1-3 vogels) in de
Westkapelse kreek, op de Haringvreter/Mosselplaat in het Veerse Meer (06/11 4 TL), langs de
