Spreeuw
Samenvatting
Aantallen en veranderingen
Nederland
In Nederland is de Spreeuw een wijd
verspreide, zeer talrijke broedvogel
van steden, dorpen en bossen, kortom,
overal waar maar geschikte al dan niet
natuurlijke broedholten te vinden zijn.
Het voedsel - met name bodemdieren
als emelten, kevers, maar ook rupsen en
vlinders - wordt gezocht in omliggende
weiden, op gazons en in parken en plant
soenen, die niet verder dan 500 meter van
de broedlocaties verwijderd mogen zijn.
Eind jaren negentig broedden in Neder
land ca 500.000-900.000 paar, aanzienlijk
(30-40%) minder dan midden jaren tach
tig, toen de broedpopulatie op 750.000
1.300.000 broedpaar werd geschat. Deze
afname zou ondermeer samenhangen
met de omzetting van grasland in akker
land en de verdroging van het resterende
grasland met een bijbehorende afname
van het voedselaanbod.
Zeeland
In Zeeland is de Spreeuw al lang een ge
wone broedvogel, maar over aantalfluc
tuaties is weinig bekend. Begin jaren
tachtig werd de Zeeuwse populatie op
16.000-25.000 paar geschat, tien jaar later
op 10.000-15.000 paar. De soort kwam in
vrijwel alle biotopen voor, maar de hoog
ste dichtheden werden vastgesteld in de
binnenduinrand en goed ontwikkeld bos
bij landgoederen en op de zandgron
den van Zeeuws-Vlaanderen. Daarnaast
was de soort goed vertegenwoordigd in
groene wijken van de grote steden.
Walcheren
Op Walcheren was de soort tot in de jaren
tachtig van de vorige eeuw een talrijke
broedvogel van bosgebieden in de bin-
nenduinrand (1983 De Manteling 50-58
paar, Vebenabos 10-14 paar). In de jaren
negentig bleek de soort vrijwel verdwe
nen als broedvogel in deze bosgebieden
(bijv. afname van 37 paar in 1983 naar
2 paar in 1996 in bosgebied Westhove-
Berkenbosch). Verder was de soort een
talrijke broedvogel in de grote steden,
in dorpen en op boerderijen. De stand
werd eind jaren tachtig op 3000-5000
paar geschat, wat vermoedelijk een te
optimistische schatting was.
Resultaten onderzoek 2008
In totaal werden tijdens de inventarisatie
van 2008 665 territoria van de Spreeuw
vastgesteld. Het ging daarbij om zin
gende, territoriumhoudende mannetjes,
maar vooral ook om 100% zekere broed-
gevallen (voedselvluchten van ouder
vogels, luid roepende jongen onder de
pannen). Ondanks dat de Spreeuw in het
voorjaar een opvallende en luidruchtige
verschijning is, zullen toch nog wat ter
ritoria gemist zijn; na medio april is de
zangfrequentie vrij laag en medio mei
vliegen de eerste jongen al uit. Binnen de
periode 1 april-15 mei moesten dus alle
territoria opgespoord worden, wat gezien
de grootte van het onderzoeksgebied
geen sinecure was.
Al met al mag worden uitgegaan van een
huidige broedpopulatie van 700-750 paar.
Dat betekent dat de Spreeuw in nog geen
twee decennia met 75-85% in aantal af
genomen zou zijn.
16 'tZwelmpje 25e jaargang, bijlage bij nummer 2, juli 2010
Verspreiding
De Spreeuw broedt verspreid over heel
Walcheren met concentraties in de grote
steden (Middelburg 174 en Vlissingen/
Souburg 134 paar) en in de dorpen, waar
in totaal 306 paar werden vastgesteld.
Daarnaast werden her en der op het plat
teland broedende Spreeuwen gevon
den bij boerderijen, bunkers en bosjes
(totaal 51 paar). Opvallend is het vrijwel
verdwijnen van de eertijds bloeiende be
standen in de binnenduinrand. De 12-17
paar (1983) tussen Dishoek en Zoutelande
en die van het Vebenabos zijn totaal ver
dwenen en ook in de duinbossen tus
sen Oostkapelle en Domburg is vrijwel
geen Spreeuw meer te vinden. Dit is - een
schrale troost - in overeenstemming met
de overal in den lande vastgestelde sig
nificante afname in bosgebieden. Maar
ook in de steden gaat het niet goed met
de Spreeuw. Zo duikelde het aantal broe
dende Spreeuwen van de binnenstad van
Middelburg van 38 paar (1996) tot slechts
4 paar. Daar staat tegenover, dat de soort
nog vrij talrijk is in de nieuwe wijken ten
oosten van het Kanaal door Walcheren,
waar tegenwoordig bijna de helft van alle
Middelburgse Spreeuwen huist (84 paar).
Helaas zijn geen 'historische' aantallen
bekend van deze wijken. Op de dorpen
valt op dat de Spreeuw het 'goed doet' in
verder vogelarme kernen als Serooskerke,
Meliskerke en Westkapelle. Veere en Kle-
verskerke zijn de enige dorpen zonder
broedende Spreeuwen.
De Spreeuw is met 700-750 paar een tal
rijke broedvogel op Walcheren en met
name van de steden en dorpen. Van de
populaties van nog maar goed twintig
jaar geleden is echter nog maar een frac
tie over. Gevreesd wordt dat de afname
zich de komende jaren verder doorzet. In
Middelburg kelderde het aantal territoria
van 174 in 2008 naar 145 in 2009.
Spreeuw 2008
665 territoria
25e jaargang, bijlage bij nummer 2, juli 2010 'tZwelmpje 17
