Koolmees Aantallen en veranderingen Nederland In Nederland is de Koolmees een wijd verspreide, zeer talrijke broedvogel van steden, dorpen, bossen en duinen, kort om, overal waar maar geschikte broed- holten en uiteraard een toereikend voed selaanbod te vinden zijn. Van oorsprong broedend in natuurlijke holten heeft de Koolmees de afgelopen eeuw enorm ge profiteerd van aanvullende broedgele- genheid in de vorm van nestkasten. Daar naast is de wintersterfte vermoedelijk erg afgenomen door het rijke voedselaanbod op voederplanken en -tafels. Eind jaren negentig broedden in Neder land ca. 500.000-600.000 paar. Het laatste decennium wordt gesproken van een mogelijke afname door veranderende klimaatomstandigheden en verminderd broedsucces. Landelijke monitoringgege- vens laten echter een toename zien van een kleine 20% over de periode 1990 2007. In loofbos en duingebieden is de laatste decennia wel sprake van een licht negatieve trend (circa 10% afname). Zeeland In de jaren negentig was de Koolmees in Zeeland een gewone, zeer talrijke broedvogel, die in de decennia daarvoor sterk nog in aantal toegenomen was. De Zeeuwse broedpopulatie werd eind jaren tachtig op 6000-7500 paar geschat. Walcheren Ook op Walcheren is de Koolmees al van oudsher een gewone verschijning. Naast de duinstrook - en met name de duinbos sen tussen Domburg en Oostkapelle, waar Koolmees, Middelburg, 23 januari 2008. Foto: Mario Aspeslagh in de jaren negentig ongeveer een kwart van alle Koolmezen te vinden was - was de soort goed vertegenwoordigd in stedelijk gebied. Er werd gebroed in groenstroken, plantsoenen, parken, maar ook in kleine achtertuintjes; alleen in pas opgeleverde nieuwbouwwijken kwam de soort nau welijks voor, zoals in Dauwendaele (Mid delburg), waar in 1989 slechts acht paar broedde. Ook op buitenplaatsen en in en rond de kreken kwam de soort voor, zij het dat de aantallen daar geringer waren dan die van de Pimpelmees. De Walcherse populatie werd begin jaren negentig op een stabiele 800-1000 paar geschat. 10 'tZwelmpje 25e jaargang, bijlage bij nummer 2, juli 2010 Figuur 2. Koolmees trefkans in procenten 100 25 0 -I 13/03-03/04 04/04-24/04 25/04-16/05 17/05-05/06 Resultaten onderzoek 2008 In 2008 werden niet minder dan 1281 territoria vastgesteld. Dit is exclusief de binnenduinrand tussen Domburg en Vrouwenpolder en exclusief drie andere bosgebieden, te weten het Nollebos, Rammekenshoek en het Veerse krekenge- bied. Een aantal dorpen en ook Souburg en Vlissingen zijn slechts eenmaal be zocht, het laatste belangrijke gebied ook nog eens vrij laat in het seizoen (eerste decade mei). Uit onderzoek in Middelburg blijkt dat gedurende inventarisatierondes na 25 april 40-50% van alle territoria wordt gemist (zie figuur 2). Alles wegende en meenemende kan de totale Walcherse populatie, voorzichtigheidshalve met brede marges, op 1500-1700 paar wor den geschat. Verspreiding De Koolmees komt verspreid over geheel Walcheren voor en ontbreekt alleen in aaneengesloten akker-weidegebieden zonder opgaande begroeiing. In het agra risch gebied is de soort wel present op boerenerven en ook in houtsingels langs wegen, zelfs op plaatsen die op het eerste gezicht weinig geschikt lijken als broedlo- catie door de afwezigheid van natuurlijke holtes en nestkasten. De belangrijkste aantallen zijn te vinden in bebouwd gebied. In Middelburg werden (gedu rende een gedegen inventarisatie met vijf bezoekrondes) precies 350 territoria gevonden, het dubbele van de aantallen in 1989 (160-180). De toename in Middel burg deed zich in vrijwel alle wijken voor. Uitzonderingen vormden de Bolwerken (afname) en Arnestein (stabiel). De groot ste toename (400-500 deed zich voor in oudere nieuwbouwwijken zoals Reijers- hove en Dauwendale. Ook zeer nieuwe wijken als de Veerse Poort zijn echter in hoog tempo gekoloniseerd, vooral door de ruime aanwezigheid van broedgele- genheid in de vorm van nestkasten. In Vlissingen (153 geteld, schatting 215) en Oost-Souburg (57 geteld, schatting 70) komt de soort in vergelijkbare dichtheden 25e jaargang, bijlage bij nummer 2, juli 2010 jjd 'tZwelmpje 11

Tijdschriftenbank Zeeland

't Zwelmpje | 2010 | | pagina 7