Het Zeeuwse licht en de grote waterpartijen vind
ik typisch Zeeuws. Wanneer je via Bergen op Zoom
de provincie in rijdt, zie je vaak dat schitterende licht.
De lage horizon en de altijd spectaculaire ... Elk jaar varen wij met een boot door de provincie
en de rustige, vriendelijke omgangsvormen vallen
de eerste dagen dan altijd op. Aan de rustige toon in
de manier van praten herken je de Zeeuwse
verlangen van de dichter om vrouwen aan-, maar
natuurlijk ook uit te kleden.
... We passeren een carrousel voor de kleintjes. Een
geïmproviseerde bar, een Italiaanse ijsboer. Verkoop
van kruiden en wonderbaarlijke zalfjes. Eeuwige
jeugd. Aan een tafel jeugdleden van een
lucht, krimpt tot een potloodstreep aan de
horizon wordt men pas echt gegrepen door
het gevoel van vrijheid. In het kolken van
het water of in het verglijden van de lucht
borrelt in een zucht het ... Kronkelige weggetjes omzoomd door hoge
bomen of weelderig strueel wijken voor
lange rechte wegen waar geen eind aan lijkt
te komen. De grens wordt in Zeeland
bepaald door de kromming van de aarde
gestaan, dan was ik er toch wel weggegaan. Mijn
dorp, de omgeving, ik kende het zo langzamerhand
wel en als je je horizon wat verder wilt verbreden,
is een studie buiten Zeeland haast onvermijdelijk ... .
Natuurlijk valt er ook in de eigen provincie altijd
wel weer iets nieuws te ontdekken, maar echt een
stadse mentaliteit zal je er nooit vinden. Dat het
Zeeuw-zijn wel in mij bleef zitten, werd hoe langer
hoe
Jacco Olivier is opgeleid aan de kunstacademie van
den Bosch en heeft in 1997 en 1998 gewerkt op de
Rijksakademie in Amsterdam, een kweekplaats waar
zorgvuldig geselecteerde talenten van over heel de ...
toria Miro opgevist die hem liet deelnemen aan een
groepsexpositie met onder meer Michael Raedecker,
een Nederlandse kunstenaar die een topcarrière in
Engeland heeft opgebouwd, Thomas Demand en De
Rijke/De
de doorsnede van
elk beeld, daar waar de twee identieke helften elkaar
raken, bevindt zich precies op 3,80 meter boven
NAP. Zo vormen de middellijnen van de beelden
tezamen een denkbeeldige horizon ... . Dat is een visu
ele lijn die een nieuw en onverwacht verband aan
brengt en die correspondeert met de lijnen van de
dijken en met de kaarsrechte voren van het omrin
gende akkerland. Zo blijkt de polder
-zijn, het niet-jachtende, het
intens verbonden zijn aan wijdheid van land
en horizon van dag tot dag. Dat uitzicht op
de 'altijd open watren' zal verloren gaan. De
Zeeuwen, die in deze wijsheid leven, zullen ... haal
ik niet hoofdzakelijk Zeeuwen aan, omdat
ieder geneigd is het eigene te bewieroken. Ten
tweede zijn kunstenaars genieën en volgens
prof. Casimir moeten genieën de tijd die ko
men gaat, het eerst
Fide, Amercitia et Virtute opgericht,
waar men zijn wetenschappelijke
horizon verbreedde en de welsprekend
heid beoefende. Na hun promotie aan
de Latijnse school - men legde in die
tijd een publieke ... Non Sordent is een club met tradities.
Zo zijn er de jaarlijkse uitstapjes waarbij
altijd een bezoek wordt gebracht aan
een van de burgemeesters in Zeeland.
Die vertelt dan het een en ander over
de
kran
ten te huisvesten wier horizon pleegt samen te
vallen met de bordjes 50 km die aan het begin
van de bebouwde kom staan. Het congres bijvoor
beeld over de vaste Westerscheldeverbinding van
19 mei j ...
„De gestolen Willem III" speelt in Veere met Zuid-
bevelandse boerinnen. De dijk kwam, maar de be
woners veranderden niets, zei een stem. Op een
veelgestelde vraag pleeg ik altijd te antwoorden
dat dit
Vermeule schept ruimtes op zijn doeken. Waar
Bonger aan één lijn - de horizon - genoeg heeft, zie je
zijn jongere collega met net iets meer middelen zoeken
naar de juiste vlakverdeling. 'Ik doe dat ... . Vermeules gevoel
voor tactiliteit zou je kunnen herleiden tot de scholing
die hij genoot aan de Tilburgse lerarenopleiding TeHaTex.
breed
duingebied, de overgang van land naar
zee en de uitgestrekte horizon. Eerder
was er al werk te zien van Jan van
Munster, Toine Horvers en Hans van
der Pennen, later volgen nog David
Vandekop en ... . Het
was alsof er oude lagen van de bodem
aan de oppervlakte waren gekomen.
Plotseling was er iets zichtbaar
geworden van het eeuwige proces van
verandering van onze omgeving. Voor
mijn tentoonstelling
geen glimlachje
terugkreeg. Zij toonde ook in dit opzicht al jong haar
eigen karakter: terwijl haar man promiscue als een
hoer was, was zij als een non aan één liefde toegewijd.
In de troep hedonisten ... De dichter kon nu elk moment thuiskomen en
we dronken nog een lcop thee. Zij was absurd mooi,
lachte vaak, en ging steeds ver van me aan de andere
leant van de lage tafel zitten. We babbelden over
Enkele garnalenschepen liggen in de ver-
slibde haven gemeerd. Het is eb en hun rom
pen staan wanstaltig op de bonkige slijkheu-
veltjes in de haven, die aan het begin van deze
eeuw vol roerige ... bedrijvigheid was van een
tachtig mossel„hengsten", die het brood schaf
ten aan de nijvere vissersbevolking van „De
Kauter", het vriendelijke grensdorp aan de
grens van het oude Saeftinghe, gebouwd op
de
- Kaapstad... Later uitgedaagd
om me aan hem te meten onthulde ik dat ik wel ten
minste met één vrouw uit elke Nederlandse provincie
de liefde mocht beleven, de liefde in een van haar felle
gedaanten.
... De vriend vroeg: 'Aan wie van haar denk je als
eerste?'
De schrijver, een buitenlander, vindt deze reactie
zeer provinciaal. Het ligt voor de hand dat Zeeu
wen of Drenten zo primair reageren. Aan die le
gende is nu een eind gekomen. Niet aan die vol
gens ... leren voordat de verspreiding van het
Zeeuws Tijdschrift nog eens zal worden gestaakt.
Als het aan ons ligt zal dat nooit gebeuren als er
baarlijke nonsens in staat. Alleen als er waarheden
in voorkomen
nu
bijna twintig jaar geleden, toen we
hierheen emigreerden, zo aan?
Was het de wijde Zeeuwse horizon
met die steeds veranderende
wolkenvelden, de Walcherse
knotwilgen in lange rijen langs de
sloten ... , de eindeloze laan in de verte
met Vlaamse populieren? Het voelt
hier altijd weer opnieuw alsof ik
thuiskom. Heb je dat dan niet in
Zeeland zelf? Ja en nee.
blikveld en hele dunne lijnen in het landschap, van rijen bomen die scheef staan
van de altijd westenwind.
... Kom je via de Grevelingendam Zeeland binnen dan zijn het de luchten en de watervlaktes,
die je de adem benemen. Zoveel grijs in zoveel tinten. Altijd wolken,met weerspiegelingen
in het water. Wonen
De Fandango achter de horizon
... De mens is genoodzaakt zich aan het water te vestigen voor zijn levensonderhoud.
Naast de puur fysieke noodzaak van water is er ook een nevenfunctie die door de
eeuwen heen een steeds meer
le
ren; hij heeft mij aan het raden en reke
nen, aan tekenen, plakken en knippen ge
zet, ik heb hem mijn kinderlijke brieven
geschreven, die in De Brievenbus altijd
even vriendelijk beantwoord werden ... aan de horizon verschijnen dan
wel verdwijnen en dergelijke, dan kom je
en blust dat vuur voortdurend
Op zee altijd beschonken
maar evengoed aan land
alsof ook de ziel moet varen
U drinkt alles
... Op zee ben ik nog nooit gevlucht
Al zou ik willen, 'k zou niet kunnen
De zee is zelf mijn toevluchtsoord
het water de horizon de lucht
Men kan niet dromen in een droom
niet vluchten tijdens de vlucht
ben nog altijd trots op mijn
ingreep. De zeilmakerij aan de overkant is verdwenen.
In een straat verderop is tot mijn verrassing een handel in
piano's, electronische orgels en andere instrumenten ... komen
waar hem dat precies in zat. Er werd hoog opgekeken
tegen de notabelen, die me vaak deden denken aan figuren
uit de Camera Obscura. Het onderscheid tussen hen en de
andere standen was voor een
En dat is nu precies wat er staat te gebeuren. We staan
aan de vooravond van een belangrijke kentering in dit
oude beeld. Het beeld dus dat ons zegt dat Nederland
uit twee delen bestaat. Het beeld ... schaaldiscussies,
dat de rest van Nederland achter de horizon verdwijnt.
taak rekende.
Waarmede dan vaak meer in het bijzonder
de altijd wel aanwezige, ongetrouwd geble
ven freule zich belastte. De Heer zelf, die
dan dikwijls meteen Burgemeester was,
twijfelde er geen moment ... aan evenmin als
de Geerse trouwens dat hij het recht niet
zou hebben, zo eens bij de mindere man
binnen te stappen om te zien, hoe er geleefd
werd, wat er gegeten werd! Ging de Geerse
hierin boven zijn
die de moeite van het bekij
ken waard zijn. Een beknopt en duide
lijk overzicht van de hand van M.P. de
Bruin, voormalig hoofdredacteur van
dit tijdschrift. Aan vele van de beschre
ven kerken zijn in de ... , dat op 11 mei jongst
leden werd aangeboden aan Drs. H.
Eversdijk, lid van de Eerste Kamer der
Staten Generaal.
uit
de lucht pakt. Denk aan de populariteit van reïncarna
tie en astrologie. Je ziet dat mensen het christendom
op de vuilnisbelt gooien en tegelijk nieuwe zekerhe
den binnenhalen.'
... De Graaf: 'Ik ben met een groepje mensen in de
Zak van Zuid-Beveland bezig die zich niet meer zo
goed in de kerk kunnen vinden. Ze zeggen: "De kerk
spreekt me niet meer zo aan, de diensten op zondag
kunt
kijken tot aan de verre horizon, waar de kleuren
van water en lucht eindeloos variëren, waar de
... Ook nu is er zaterdags een draaiorgel in de stad.
Het geeft kleur aan de winkelende bedrijvigheid,
maar wie die mensen van het draaiorgel zijn,
weet geloof ik niemand.
sclerose welke voordracht geïllu
streerd wordt met microscopische pre
paraten van een, door deze ziekte aan
getast, ruggemerg. Een jaar later houdt
hij een, zo mogelijk nog fraaiere, voor
dracht over de ... Kortom de algemene arts Kindermann
geeft, in zijn beginjaren, blijk van vaar
digheden en mogelijkheden die ver bui
ten de horizon liggen van de algemene
arts van vandaag.
stranden van het eiland Walcheren?
In welk ander land spoelen de stormen
lijken aan, aan de noordpoolstreken
ontvoerd, monsters half mensch half
schuit, mummiën gehuld in een drijven-
den boomstam ... De boot kwam nu in dat gedeelte
van den zuidelijken arm der Maas, die
het Volkerak genoemd wordt. Het
tooneel was altijd hetzelfde. Dijken en
nog eens dijken. Torenspitsen en
verborgen huizen, hier
. Als men gewend is ge
raakt aan ontsluiting en afstand komt de horizon
vanzelf wat verder te liggen. De spoorwegen heb
ben niet voor niets een afstandstariefVlissingen
Goes plus GoesBergen op Zoom is ... Zeeuwse brug me helemaal niet! Zo iets
is door een kind te weerleggen, maar dat is boter
aan 's heren Knape galg gesmeerd. De achter
grond is het gewestelijk egocentrisme waar ge)'so
leerden zich mee tooien
Toch, als ik nu over de nieuwe rijksweg rijd en
ik zie de Lange Jan trouw aan de horizon staan,
dan fluit iK nog altijd de eerste maten van hef
lied zachtjes tussen mijn tanden en ik denk aan
Klaas ... Er dreef een boomstam in de gracht,
ling. Er wordt uit volle borst gezongen in Zeeland en
Scoop zet zich graag in voor projecten die resulteren
in een verbreding van de Zeeuwse muzikale horizon,
zegt Jenny van Kampen, consulent amateur ... -muziek
van Scoop. 'Onze belangstelling gaat in het bijzonder
uit naar kinderen en jongeren, onder het motto "Wie
de jeugd heeft, heeft de toekomst". Het valt niet altijd
mee de jeugd enthousiast te maken en
naast proza, ook poëzie (Marsman, Nij-
hoff, Slauerhoff in die jaren) aan de or
de kwam. „Mijn belangstelling", zegt
Teunis, „is altijd zeer algemeen en
breed gericht geweest. Ik denk dat dit
met mijn ...
ook de NCRV-gids werd er toen ge
drukt. Een grote schat aan ervaring op
vaderlands terrein was inhaerent aan
een tijdschriftenleiding als deze. Uiter
sten kruisten elkaar. Het opnemen als il
lustratie
lucht en niets of haast niets ziet aan den
horizon, dan krijgt ieder voorwerp op het
water waarde, al is het maar een kurk.
Hoe hoog mogen wij dus wel de ontmoe
ting met bruinvisch of zeehond schatten
of ... Overal waar de wateren van Rijn, Maas en
Schelde de zee ontmoeten, vinden we
zeehondenplaten en de dieren zelf komen
nog wel tot in het volmaakt zoete water.
Het gaat niet aan om zulke aardige en be
trein
glijdt na station Bergen op Zoom die wijde bocht
naar rechts in, waar opeens heel Zeeland als een
oneindige vlakte voor je ligt, met de Oosterschelde
en die rij windmolens aan de horizon - dan weet ... De watersnood van 1953 is me altijd bijgebleven.
Wij woonden toen in Yerseke, aan het kerkplein,
waar midden in de nacht de noodklok begon te lui
den. Die hing in een houten stellage naast de kerk
strak
staarden naar een vaag punt aan de horizon, of
met het schaamrood op de kaken en terneerge
slagen blik zo vlug mogelijk langsglipten. En dan
de mensen en dat waren er elke zondag toch
wel drie of ... : het verkeer. Het is
datzelfde verkeer, dat een einde schijnt te gaan
maken aan een typisch brokje folklore, dat een
gevolg was van de door onze voorvaderen plech
tig gezworen en tot nu toe durende
daar
nooit ontbroken. Frankrijk was voor hen
altijd het land van de Vrijheid. Maartoch
zijn zij steeds trouw gebleven aan hun
... geoefend. Maar de sprong voorwaarts
betrof niet alleen een overgang van poë
zie naar proza. Veel belangrijker was de
verbreding van de horizon, wat zo pre-
gant tot uitdrukking komt in de titel van
dorpsjongen, veel uit eigen ervaring. Waar deze
tekort schiet want hij wil altijd het naadje van
de kous weten gaat hij op informatie uit bij
particulieren en bij mannen van het vak, op zijn
nog altijd ...
leerd, vlak en klein van horizon, met zijn conser
vatisme, dat soms fanatisme wordt; zijn vijand
schap van dorp tegen dorp Maar anderzijds
met grootse dramatiek door de eeuwige strijd te
gen het geweld
lang geleden. Maar ons collectieve geheu
gen heeft een beperkte horizon. Hoe authentiek we
Middelburg ook mogen vinden, oorspronkelijk in
de betekenis van onveranderd door de tijd heen is
het allerminst ... . De Lange Jan heeft door de eeuwen
heen diverse veranderingen ondergaan en ook het
abdijcomplex heeft er niet altijd zo uitgezien. En,
veel recenter, heeft het stadscentrum een ingrijpende
metamorfose
,
maar bij hoog water een binnenzee met
pas aan de horizon de bomen van Zuid-
Beveland. Dank zij eb en vloed hebben
we in het buitendijkse deel van Zeeland
meer dan één landschap tot onze be
schikking.
... te herkennen. De hoogte van de
golven in relatie tot de windrichting
geeft aan of het eb of vloed is. De kleur
er de helderheid van het water laten
zien of we op de Westerschelde met
zijn vele slib of
meeuwen. Op droge stukken trekken
honderden scholeksters samen en
wanneer zij opvliegen vormen zij
een zwarte wolk aan de horizon.
... Drie eeuwen later is de huidige
omtrek van Schouwen te herkennen;
en naast Walcheren strekt zich de
romp van Zuid-Beveland uit, met
aan de westkant een aantal op het
water gestrooide stukjes land en
verdwijnt echter vanzelf
achter de horizon als de fysieke
en ruimtelijke kernachtigheid
ervan wordt los gelaten. Laten we
daarom zijn eigen gemeente als
springplank voor een verdere uit
werking van het ... -Duiveland. Zoals Huib Uil in dit num
mer aantoont was het een langzaam proces omdat
particuliere belangen vrijwel altijd het algemeen
belang in de weg staan. Het goede nieuws is dat het
verzet tegen schaalvergroting
Altijd aan de horizon
... Volgend jaar is het vierhonderd jaar geleden dat
Michiel Adriaanszoon de Ruyter in Vlissingen werd
geboren. In 2007 staat ons een vloed aan publicaties,
tentoonstellingen, documentaires, boeken
HET regionalisme verkrijgt een wijder
kader als het zich kan optrekken aan
een belang met ruime horizon. Binnen
Noord- en Midden-Zeeland zijn de tegen
stellingen nooit groot geweest, maar er was ... aanpassing aan veranderende om
standigheden constateert, verandert aan het
feit van de revolutie in de maatschappelijke
mecaniek niet veel (al moet men in onze con
treien andere theologische stellingen
golven, onderworpen
aan onbekende stromingen. Dat accen
tueert natuurlijk de noodzaak van wend
baarheid en aanpassing.
... meenten onder de grens 5). Natuurlijk
hoeft dat die gemeenten er niet van te
weerhouden om op bepaalde onder
delen, bijvoorbeeld kapitaalswerken,
aan meerjaren-planning te gaan doen,
en met de
2 Altijd aan de horizon
... Op basis van de bijdragen aan deze De Ruyter-special probeert
Paul van der Velde erachter te komen waarom De Ruyter blijft
trekken als de horizon.