Altijd aan de horizon
... Volgend jaar is het vierhonderd jaar geleden dat
Michiel Adriaanszoon de Ruyter in Vlissingen werd
geboren. In 2007 staat ons een vloed aan publicaties,
tentoonstellingen, documentaires, boeken
Over de horizon
... In Domburg staat aan de Schelpweg een
voormalig KPN-gebouw, het Versterkersta
tion Domburg. Het was ooit de toegangs
poort voor het communicatieverkeer vanuit
Engeland tot het continent en had als zo
"Ik stoor me enorm aan al die bedrijven
terreinen langs de A58. Ik heb het idee
dat er steeds meer bijkomen. Het mooie
zicht op het landschap, dat ik altijd zo
heb gewaardeerd, wordt aangetast ... , terwijl ik ze niet wil zien. .Het
bijzondere van het landschap in Zeeland
is wat mij betreft het weidse, de vlakke
horizon. Dat is natuurlijk heel snel aan
getast. Aan de andere kant probeert men
ook om wat
Jan Arends: Gezicht Als het aan toeristisch Nederland ligt gaat 2021 de boeken in als jaar waarin het
overhetviakeop thema 'Ode aan het Nederlandse landschap' centraal staat. Om de aandacht te ... hetzelfde beeld-naar voren: ruimte, lucht,
water en land. Dit beeld heeft heel wat kunstenaars
geïnspireerd. Toch is dat niet altijd zo geweest. Toen
in de zeventiende eeuw Hollandse schilders als Jan
van
een meester uit vroeger tijden.
Elk moment kan een postkoets aan de horizon verschij
nen. Deze foto is van een paar jaar geleden. Nu zou ik
hem waarschijnlijk anders bewerken, maar ik word er
desondanks ... relatief veel moeite. Zo was ik een
paar jaar geleden op uitnodiging van een jeugdvriend zes
weken op een eiland voor de Noorse kust en het duurde tot
aan de laatste week voordat ik enige platen van
Een dag aan boord is hard werken.
Ze draaien wachtdiensten van ieder
3 uur. Ook ’s nachts moet er om de
20 minuten een blik op de horizon.
Kitty: “Of er geen containerschepen
in de buurt komen.” Heel ... ...de
woon sinds 1976 in zierikzee. Het is voor mij een
belangrijke markering aan de horizon als ik thuis
kom. Tevens is het inmiddels industrieel erfgoed
uit de vijftiger jaren en de architectuur met een ... Zoals u weet heeft onze Vereniging een bestuurs-
vacature. Als ik dit stukje schrijf zijn we als
bestuur nog naarstig aan het zoeken naar een
kandidaat, maar als alles lukt vermeldt de convo
catie
Water lokt altijd emotie uit. Maar wat is er zo speciaal aan de Westerschelde
Of aan de Schelde zoals veel oeverzeeuwen deze stroom nog altijd noemen
... lijdt aan
chronische keelpijn. De gebroken horizon wordt gedomineerd door
windmolens, elektriciteitsmasten, schoorstenen, radartorens en kranen.
Met daartussen in koppige volharding nog een slapende
spits, waarbij je
soms vijf of zes schepen tegelijk aan
de horizon telt of in stille eenzaam
heid. Nu ook weer, maar dan van
achter het glas. Met sokken aan en
fluitketel op het vuur! Ook dan is het ... De deur gaat dicht en de kaarsjes
aan. We hadden plannen om een
strandwandeling te maken maar die
dreigt in het water te vallen. Dreigt,
want we laten ons niet weerhouden.
Broekspijpen omkrullen (en
.Dat is een woord
dat hij vaker zal gebruiken. Aan het eind van de dag zal hij terloops opmer
ken: 'Ik neem tegenwoordig we! eens een dagje vrij. maar normaal werk ik
altijd. Lange dagen zijn het. mijn werk ... noorden en een hoekraam dat een intie
me tuin tot een deel van zijn wereld maakt. 'Soms', zegt hij, 'staan de kinde
ren aan de deur, soms zijn ze welkom, maar af en toe moet de deur op slot:
Een democratisch landschap. Best een goede typering.
Het landschap is immers van ons allemaal? Samen geven
we vorm aan Nederland. Klinkt ook alsof er brede con
sensus bestaat over de inrichting van ... Nederland. Alsof
we uiteindelijk allemaal wel aan onze trekken komen.
Maar dat laatste is zeker niet het geval. Sommige
belangen en belangengroepen hebben in de loop der
jaren veel nadrukkelijker hun stempel
-Zeeuwsch-Vlaanderen en
Vertelkring Midden-Zeeland gingen we (de organisaties
en de consulent streektalen) aan de slag. Later was ook
Stichting de Zeeuwse Schaapskudde bereid aan het
initiatief mee te werken. Toen we in ... het noorden van
Zeeland nog iets wilden organiseren, bleek de werkgroep
Horizon van de Vrijzinnig Hervormde Gemeente van
Zierikzee zich net aangemeld te hebben op de website
van de nationale verteldag
, altijd verdere horizon als bestemming heeft. Want
het is een vergissing te denken dat escapisme puur iets is uit het
domein van de religieuze projectie, de droom, de lethargie, de
negatie. Alle vooruitgang ... sluimerende Maagd op een
schip, en moet dan denken aan laatmiddeleeuwse pelgrims
insignes uit Boulogne, waarin Maria met het Christuskind,
overeind zittend in een loodtinnen, koggeachtig scheepje,
wakker de
Ik houd mijn pas in en kijk naar je hoe je nonchalant het weg
getje afloopt richting de afrastering, waarvan de palen aan de
horizon de lucht en de overdrijvende buienwolken raken.
De spaarzame ... Alle liefhebbende mensen hebben iets te verbergen, waarschijn
lijk een totale afhankelijkheid van de waardering van anderen.
Maar jij bent zo iemand die schijt heeft aan wat anderen van je
denken. Je
. In de verte lichten de boeien op. De donkere lijn aan de
horizon moet een zandbank zijn. We lopen tussen de huilende
windvlagen door terwijl we hopeloos onverstaanbaar zijn voor
elkaar.
... Je ligt in bed, huilend. Als ik je wil troosten probeer je me van
het bed af te schoppen. Ik trek je onder de dekens uit, kleed je
aan, ik geef je eten en sleep je mee naar buiten. Het schemert
nog
uit
de lucht pakt. Denk aan de populariteit van reïncarna
tie en astrologie. Je ziet dat mensen het christendom
op de vuilnisbelt gooien en tegelijk nieuwe zekerhe
den binnenhalen.'
... De Graaf: 'Ik ben met een groepje mensen in de
Zak van Zuid-Beveland bezig die zich niet meer zo
goed in de kerk kunnen vinden. Ze zeggen: "De kerk
spreekt me niet meer zo aan, de diensten op zondag
de klif en Charlie, de altijd aan
wezige grijze zeehond, waagt het zijn kop weer boven water te
steken.
... berghonden aan de lijn van twee jonge
dames die daar verder geen probleem van maken en het geroep
van de dame al helemaal nooit hebben gehoord.
De tractorchauffeur probeert zich te ontdoen van de ontdane
dame
na mens, tronie
na tronie, stelt zich aan mij voor. Lippen lispelen dat ik mij vooral
moet realiseren dat mijn Broer werd gerespecteerd in de gemeen
schap, dat hij voor een ieder altijd klaar stond ... en
een bijdrage van de Celebrant die een gedicht voordraagt van Bert.
Mooi gedicht! Strange Horizon. Een typisch immigranten-vers. De
Powerpoint-presentatie start. Foto's van Bert, van zijn jeugd tot
de visvaart, geen andere
stapelhandel gevestigd mocht worden en
waar het tot dan toe had ontbroken aan
personen die verder keken dan hun eigen
economische horizon. Personen waarover
Middelburg ... kronkelige Arne, een getijdenkreek
die uitmondde in het Sloe, een zijarm van
de Schelde. Daar stond tegenover dat
Middelburg veel meer verdiende aan haar
haven dan Vlissingen, waar behalve de
opbrengsten van
nog hoe de gemetselde bakkersoven werd verhit dankzij zogenaamde 'mutsaards',
takkenbossen; in het Duivelandse dialect: musters. En wat ging er zoal aan vooraf
eer de klant zijn dagelijks brood in ... destijds niet precies hetzelfde gedaan? Pas
na de Tweede Wereldoorlog kon er sprake zijn van degelijke bakkerscursussen.
Die vonden gretig aftrek, zelfs bij oudere bakkers. Zo werd alsnog hun horizon
"Dat zou kunnen, maar dan krijg je
wel een heel algemene benaming.
Iets van bestuursvoorzitter of zo.
Erg inwisselbaar en niet gerelateerd
aan het instituut waterschap.
Tenslotte zijn wij de oudste ... "Het is erg druk, maar dat doe ik
graag. De dagen vliegen voorbij
en ik ben door de week niet vaak
thuis. In het weekend probeer ik wel
altijd thuis te zijn. Mijn hobby's zijn
wandelen, fietsen en
Een ontwikkeling als Brouwerseiland is niet goed. Daar leg
je voor altijd de baai mee vol. Ik noem dat 'private weelde,
publieke armoede', om collega en landschapsarchitect
Dirk Sijmonds aan te halen ... . Daarbij gaat het
bijvoorbeeld om de belevingswaarden zoals horizon, open
water en de scheiding tussen zout en zoet. Maar het gaat
vooral om de specifieke ontwerplogica van elk Deltawerk in
zijn
Alle ideeën en theorieën bewijzen zich in de werkelijkheid, in de
realiteit die wordt gevormd in de confrontatie met de bestaande
context. Architectuur moet zich, als gebonden kunst, altijd
verhouden ... dat vlakke Zeeuwse land met die lage horizon en de
hoge lucht moeilijk over het hoofd te zien. Juist die strakke vlakheid
van het land, de bijna mathematische verdeling ervan en de zeer
fijne, vrijwel
doen daar
een bescheiden duurzaam sausje overheen.
En in de kast liggen natuurlijk altijd nog de
plannen voor een WCT of een VCT. Voor me
de Westerschelde met aan de horizon de
silhouetten van ... De voorloper
eens met relaties. "Ik
denk", zegt Els, "dat het voor het grootste deel mijn
verdienste is dat we bij elkaar zijn gebleven. Gerards
charme en zijn overtuigingskracht gaven altijd weer de
doorslag en dan ... van een bijzon
dere vogel ging ik er nogal eens op af, maar dan wilde ik
hem wel zelf ontdekken. Ik ging zeker niet naar andere
vogelaars toe om de betreffende vogel aan te laten
wijzen. Tegenwoordig
Richard Bleijenberg denkt met
weemoed terug aan vroeger:
'Zeehonden, ik heb er zoveel gezien.
De eerste zeehonden kwamen we altijd
tegen op de platen van de Zandvliet
voor d'n ouden Doel. Recht voor ... de
Zandvlietsluis van Antwerpen. Soms
wel een stuk of vijftien bij elkaar. Ja dat
vond ik machtig. Aan Valkenisse lagen
er ook altijd heel veel. Bruinvissen
zwommen hier veel voor de stevens van
die
hoofd wandelden om daar naar deze kleine tandwalvissen te gaan kijken. In de jaren
50 en 60 kwam daar een einde aan. Door het veelvuldige gebruik van pesticiden nam de stand van
de Bruinvis in de ... , zelf eens kijken, niet met een boot maar te
voet. Vrijwel direct bij aankomst op het haven
hoofd zagen we al twee Bruinvissen vrij dicht
onder de kant in het daar altijd flink stromende
water rustig heen
Ik installeer me in de bibliotheek en schrijf quotes over uit wil
lekeurige zelfhulpboeken. Ik heb ook een nieuw notitieboekje
meegenomen, om tussen het copywriten door te werken aan
mijn roman. Ik ... Soms eb, soms vloed. Zo is het leven. Hier mag je je overgeven aan
La Mer, de moederzee. Aan de elementen. Hier leer je eerlijk te zijn
over wie je bent en wat je nodig hebt. Wat noodzakelijk voor je
Na zijn middelbare school in Terneuzen
ging hij Bos- en Natuurbeheer studeren in
Velp."lk had geen zin om daar ook nog drie
jaar vervolgstudie aan vast te plakken. Ik
wilde echt de natuur in. Daar ... kreeg ik meteen
een kans voor: ik kon aan de slag in het Rivieren
gebied de Gelderse Poort. Daar heb ik een
analyse gemaakt van de succes- en faalfactoren
van vijftien jaar natuurontwikkeling. De belang
langs de weg moest
blijven liggen met gevaar voor meer. Niemand kan blijven staan, vooruit, steeds maar vooruit
om aan het moordend lood te ontkomen.
... luisteren is dit een allerverschrikkelijkst geweld. Het rolt en rommelt als een zwaar onweer,
het licht is niet van de lucht. Het geschut, machinegeweeren en geweervuur van hier vlak aan
onze grenzen en dan
, scherptediepte, onder
en overbelichten, groothoek- standaard- of
telelens, compositie, kleur etc. aan de orde.
Studeren dus! Begonnen als"vogelfotograaf"
(zie boven), heb ik me daarna ook bezig ge
houden met ... -
lingsonscherpte door het opklappen van de
spiegelvooral bij lange sluitertijden en te
lelenzen, wordt voorkomen. Speel ook eens
met de horizon, hoog of laag in je beeld en
let op storende dingen in de achtergrond
2 Altijd aan de horizon
... Op basis van de bijdragen aan deze De Ruyter-special probeert
Paul van der Velde erachter te komen waarom De Ruyter blijft
trekken als de horizon.
Als ik terugkom van de zee en opkijk
zie ik je staan, donker leunend
in de deuropening van mijn huis.
Je kijkt mij aan, wijst
de lila wolken aan de horizon.
... Een loodgrijze muur verslindt de zon.
Nog even zie ik aan de kim
glimp van een zeil,
licht wenken van een vleugel.
Sinds kort geeft een groot bruin bord langs de N 61 aan
dat je in het Nationaal Landschap West Zeeuws-
Vlaanderen bent. Inderdaad, de horizon is vrij, velden,
kreken, dijken en af en toe een fort ... . Hoe kijkt zij aan tegen de kwaliteit van
de ruimtelijke ordening in haar streek en in de provincie?
De avifauna veranderde zeker, waarbij niet altijd valt af
te bakenen welke vogelsoorten verschenen dan wel ver
dwenen parallel aan de landelijke dan wel Europese gang
van zaken. We staan thans in het ... Die vragen toonden wederom aan hoe betrekkelijk
'vroeger' is, zeker bij het ouder worden. Wellicht dat
de dagboeken van Tom Lebret daartoe extra bijdroe
gen. Deze werk ik door, een aangename zij het
overweldigend dat het afleidt van
datgene wat op de foto staat. Onder
andere lichtomstandigheden zou de
industrie aan de horizon en in het
bijzonder de stoompluim van de
kerncentrale in Doel veel ... De industrie aan de horizon zou
wat groter in beeld moeten zijn om
echt de aandacht te trekken. Het is
tegenwoordig niet moeilijk te spelen
met de brandpuntsafstand van de
lens. Bijna alle digitale
is er een weg in de
polder die naar een boerderij leidt. Die noemen ze wel eens een dreef. In
het Zeeuws "dreeve". Maar ik hoor ook wel eens een "menne". Stonden et
nu altijd aan een dreef aan ... Groter dan ooit de zilveroogsten van je haring
(zelfs je garnalenvissers moesten gaan);
sterrenkouder dan de sagen van je walvisvaarders,
die ondanks 't bloedig walmen aan hun horizon
Gelukkig is er nog het Walcherse landschap, de Manteling, de duinen
van Dishoek, de ongenaakbare zeedijk van Westkapelle. De doorkijkjes
naar de Lange Jan, ginds aan de horizon. Vanuit het zuid ... Zeeland, de Delta, is toe aan een herdefinitie. Het in eeuwen opgebouw
de evenwicht tussen stad, dorp en platteland is als gevolg van een mobi
liteitsrevolutie, mondialisering en nieuwe digitale
een der draden altijd aan aarde. Uitsluitend
draaggolftelefonie kon hierover worden
toegepast, en het isolatiemateriaal was ei
genlijk een beetje terug naar vroeger, een
thermoplast, vervaardigd uit ... En aan de overkant...
'De landschappen, die ik nu schilder,
bestaan uit enkele basiselementen, lij
nen. Bij zeelandschappen is het nog
minder, enkel de horizon, slechts één
horizontale lijn, de referentie naar de ...
werkelijkheid. Daardoor is er erg veel
ruimte voor de vertaling in verf. Dit is
voor mij een uitdaging om uit te zoe
ken in hoeverre ik die abstrahering aan
de vleugels zijn ongelijk: de achtervleugels
zijn breder aan de basis; beide vleugelparen
staan altijd wijduit gespreid en loodrecht op
het lichaam.
... helft van de omgeving. Als we
daarbij heel traag bewegen - 'het nabootsen van
een knotwilg of wuivend riet aan de waterkant'
horizon van de polder,
plat en weids, met rijen populieren in de coulis
sen." Van Dis' bezoek aan de polder lezen is als
wandelen in schilderijen van Willem Roelofs,
Gerard Bilders, Anton Mauve, Philips ... Neder
landse geboortestreek, een polder aan de Noord
zeekust.4 We krijgen nagenoeg dezelfde beelden
als Marsmans beelden en vele schilderijen uit de
16e t/m 19e eeuw voorgeschoteld. We reizen over
Velen kunnen ermee instemmen dat voor nieuwe
natuur in Zeeland de nadruk ligt op grootschalige 'wet
lands'. Ook al omdat dit tegemoetkomt aan de wens
om een open landschap met een gave horizon te ... het maaiveld, zoals de
Yerseke- en Kapelse Moer of het Prunjegebied op
Schouwen, altijd marginale landbouwgebieden geble
ven, die alleen geschikt waren voor extensieve veeteelt.
Hetzelfde geldt voor de
omgeving en verwerkten deze in realistische
verbeeldingen van het vochtige, vlakke Neder
landse landschap. Tegelijk kwam de horizon op
hun schilderijen steeds lager te liggen, waardoor de
lucht extra ... aandacht kreeg. Daardoor ontstond, om
de woorden van Theo Laurentius te gebruiken, de
typische 'Hollandse horizon'. Deze landschappen,
van onder anderen Esaias van de Velde en Jan van
Goyen, waren wel
- bedrieglijke bestendigheid, de wind - zwerver zonder
huis, ziekelijk, kleurloos, jankend als een smerige jakhals, snelt
voort zonder doel, verminkt de bossen, baadt zich in het stof,
blaast branden aan, werpt ... En jij knijpt je ogen dicht en bent vertoornd, eeuwige koning van
de reuzen, jij die sinds onheuglijke tijden rust neemt, verlicht
door de flonkerende zonnen van het heelal, altijd koud en rustig
gevoel voor leeuwen en beren dooft.
Samen met de vurige torens van welvaart
aan de horizon, de overdonderende vlieg
... De koster doet ook wel eens mee aan een
nachtelijke natuurexcursie. Ook dan blijkt
dat wij mensen niet bestand zijn tegen het
niets. De wandelingen worden altijd druk
pratend en tegen elkaar aan
Een tweede oorzaak van voortdurende iep
ziekte moet worden toegeschreven aan een
achterhaalde vermeerderingsmethode door de
kwekers. Veel iepen worden namelijk geënt op
een niet resistente onderstam ... ondervangen, door bij de aanplant altijd te
kiezen voor gestekte iepen van een hoog-resis-
tente kloon. Hierbij is zowel de boom als het
wortelgestel beschermd. Weliswaar zijn deze
iepen "op eigen wortel
Er verschijnen echter donkere wolken aan
de horizon. De regering besluit tot bezui
nigingen op de marine. Er zijn ook teveel
marinewerven in de Nederlanden en na
Rotterdam moet ook die van Vlissingen ... hij het
nodige contact met de andere Nederlandse
marinewerven en stuurt hij deze zo nodig
aan. Zijn opvolger is de bekende ingenieur
Tideman, de grote man achter de scher
men bij de oprichting van de
De opvatting van Beethoven, dat muziek geschreven moet worden 'voor de eeuwig
heid', en dat we altijd moeten reiken naar het onbekende, naar het land achter de
horizon, die opvatting deel ik niet. In ... Schouwburg. Ik
vond het leuk te ontdekken dat op die manier ook muziek gemaakt kon worden, zon
der de zwaarte die het beroep 'componist' vaak omgeeft. Altijd maar noest op zoek
zijn naar vernieuwing... je kunt
heimelijke berekening met vingers achter de
rug - ons gingen deze vakgeheimen geen donder aan waarna
hij de vertrouwde koers aangaf met een alomvattende zwaai,
zwarte hoed in de hand. En verdomd, pal ... Nederlandsch Amerikaansche
Stoomvaart Maatschappij - Neem Alle Smeerlappen Mee zeiden
we altijd - die vervolgens de Holland Amerika Lijn werd, een
lijnrechte verbinding tussen de continenten, een nieuwe tijd