wat meer sterns binnengaats. We kunnen dan ook konkluderen, dat door uit voering van de Deltawerken de sterns gedwongen zijn langere voedselvluch- ten te maken dan vroeger.

ontstonden door de uitvoering van de Deltawerken:

teratuur als milieukenmerk voor deze soort ver meld. In de genoemde, vrij recent gevormde gebieden is het kalkgehalte inderdaad meestal hoog. Vooral vanwege de Deltawerken zijn er de laatste jaren nogal wat

Uit: "de Deltawerken"

In "Deltawerken" februari 1963 noemde Mörzer Bruijns ten onrechte dit gebied op Goeree "schurvelingenlandschap" en op Schouwen "haaymetenlandschap"

Anonymus.1968. De inrichting van het Grevelingenbekken. Artikel in "Deltawerken", kwartaaltijdschrift Rijkswaterstaat. Ouweneel, Gerard L., 1995. Weerzien met de Hompelvoet. Sterna 40:46-47.

De inrichlingschets uit 1967. Uil: Deltawerken nr. 5, augustus 1968.

"Op verzoek van de Hoofdingenieur-Direc teur van de Directie Deltawerken-Zuid is door de A fdeling Bodemkundig Onderzoek van de Wieringermeerdirectie (Noordoostpolderwer- ken) een bodemkartering

Deltawerken, zal de hoe veelheid geschikt broedterrein flink afnemen. Dit geldt met name voor Dwergsterns en Strandplevie ren die het moeten hebben van nagenoeg kale schelprijke terreinen, die bij een gunstig

enige min of meer toegepast wetenschappelijke onderzoeksprojekten uit in verband met tech nische beslissingen die op een gegeven moment voor de deltawerken geno men moeten worden. De medewerkers binnen

uitvoering van de Deltawerken weer nieuwe, vaak tijdelijke, broedplaatsen zoals bij het Veerse Meer, de Grevelingen en het Zoommeer. De zui delijkste broedplaatsen van het Deltagebied lig gen langs de

aanleiding van de uitvoe ring van de deltawerken, opgericht. De taak van het Delta Instituut was het bestuderen van de veranderingen in flora en fauna van de schorren en de wateren van Zuidwest-Nederland, die ... tengevolge van de deltawerken zouden optreden. In de begin-jaren van het instituut zijn hiervoor vele inventarisaties van organismen in het Deltagebied uitgevoerd. Herhaling van inventarisaties na technische

delta associeert met natuur in plaats van met deltawerken, dan is de missie van Deltanatuur wat de staatssecretaris betreft geslaagd', zo lezen we. In alle publicaties richtten de samenstellers de

deze inventa risatie stond een tweeledig doel voor ogen. Ten eerste de tegenwoordige toestand vastleggen3 zodat ra voltooiing van de Deltawerken over de op getreden veranderingen in de vogelbevolking

Minder dan 10 jaar na de odyssee van Stoel zag het er somber uit. Na de Watersnoodramp van 1953 begon Ne derland aan de Deltawerken en dus ook aan de bouw van de Haringvlietsluizen. Door die kering

(voorheen Rijkswater staat dienst Getijdewateren) gebruikt voor een biolo gisch monotoringprogramma om o.a. de gevolgen van de Deltawerken op het voorkomen van vogels te bestuderen. Regelmatig worden de

LEBRET, T. 1964. Waterwild en deltawerken III. De achteruit gang van de Grauwe Gans Anser anser op de Ventjagersplaten. De Levende Natuur 67: 271-278.

Vereniging Natuurmonumenten, deels bij Staatsbosbeheer. Omdat alle bij de stichting in be heer zijnde terreinen te maken kregen met de ge volgen van de deltawerken die na 1953 in uitvoe ring kwamen, kon men de

Toen kwam in 1953 de watersnoodramp en in het verlengde daarvan de Deltawerken. Met de aanleg van de Philipsdam in 1987 vielen de natuurgebieden in het Krammer/Volkerak grotendeels droog zoals

en andere natuurgebieden. Toen de consequenties voor de avifauna als gevolg van de Deltawerken zich aftekenden, werd de hele delta excursiegebied. Hij was o.a. bestuurslid van de Stichting De Beer, een

makende Korendijkse Slikken zien we gebieden die als gevolg van de deltawerken weliswaar hun oor spronkelijke karakter geheel prijsgaven, maar waar een gericht beheer een nieuw en waardevol gebied wist te

Relatie met de Deltawerken ... -1977 toonde echter aan dat de veranderingen die de valleivegetaties toen al ondergingen, werden veroorzaakt door onze Deltawerken. Met de af

deze items het resultaat van een herbezinning in de jaren negentig, toen men zich bewust werd dat de Deltawerken negatieve invloed hadden opgeleverd voor de natuur. Voorts steeg de behoefte aan natuur en

dwingt de toenemende verruiging daar des te harder toe. De Deltawerken blijken een heel eigen bijdrage te leveren aan de vegetatieveranderingen. Uiteindelijk rest de vraag of je koste wat kost probeert een

óók plaats bieden aan vegetaties die door de uitwerking van de Deltawerken zeldzaam zijn geworden. Zoals hier boven al gesteld zijn de ecologische processen (ecologi sche referentie) van wezenlijk

als werkhaven in het kader van de Deltawerken. Toen die activiteiten waren afgerond lag het ge bied kwetsbaar te grabbel voor het waterrecre- atiecircus. Dat is het gelukkig bespaard gebleven. Het werd

ecologische schaduwzijden van de Deltawerken, signaleerden V&W nieuwe ontwikkelingen waarmee men bij het toekomstige waterbeheer rekening heeft te houden. Studies en nota's kwamen los, welke in 2003

Na de watersnoodramp iserzeerveel veranderd aan de aankleding van het landschap. Dit is mede veroorzaakt door de aanleg van de deltawerken, waardoor er een andere waterstand in het gebied

Bommenede gegraven in het kader van de Deltawerken. Daarvoor is een strook van de slik ken ingepolderd door aanleg van een ringdijk. In dat minipoldertje zijn de caissons voor de Brouwersdam gebouwd. Door het

ruilverkaveling op Goeree- vond voornamelijk plaats bij de dorpen en bij de aanleg nd maakte de voltooiing van de deltawerken nieuwe cor- niet toevallig, dat de eerste waarnemingen van de rosse oet van de

De Deltawerken, in onze omgeving Haringvlietdam, Hellegatsdam, Volkerakdam, Brouwersdam en Greve- lingendam waren gereed en hadden groot effect op het buitendijkse milieu. Binnendijks stonden plannen

Uit het voorgaande volgt als vanzelf de vraag, wat de invloed is geweest van de Deltawerken op de fauna van het betrokken gebied. Een uiterst in teressante vraagstelling, die we echter,net als vele

-auteur Henk v.d. Steenhoven. Een gebied dat sterk van karakter veranderde na het gereedkomen van de Deltawerken, maar met een flora en fauna die zeker de moeite waard is!

Het signaleren van de enorme veranderingen, die langs de kust voor Seri wen plaats hebben en nog zullen vinden door dé deltawerken, zullen we als leek maar overlaten aan het Delta Instituut voor

Deltawerken gaan veel tijdelijke broedgebieden verloren. Gelukkig zijn er op en rond Schouwen- Duiveland een aantal gebieden (inlagen, karrevelden, schorren) waar deze soorten zich wel kunnen handhaven.

De aan het getij gebonden planten en dieren, die door de Deltawerken een groot deel van hun leef gebied verloren zagen gaan, krijgen in de Voordel ta weer ruimte terug. En dat is geen overbodige luxe

Inmiddels zijn we bijna 15 jaar verder. Er is heel wat veranderd in landschapen milieu.denk alleen maar aan het gereedkomen van de Deltawerken en het steeds toenemend ruimtebeslag door toerisme en

beperkt tot het duingebied. Op zowel de onder invloed van de Deltawerken permanent droogevallen gronden als aangelegde eilanden is struweelvorming manifest. De gang van zaken op de Slikken van Flakkee is

nadeel ondervond van het uitban nen van het tij, heeft de Kroon voor de Deltawerken weinig goede woorden over. Met zijn statement dat de beslissing hiervoor uiteindelijk werd genomen

dat zeer na verbenden is aan de Deltawerken en waarvoor we dan ook een flinke belang stelling verwachten om kwart voor acht in hotel Bakker aan de Achterweg te Burgh.

LebretT. 1964. Waterwild en deltawerken III. De achteruitgang van de Grauwe Gans Anser anser op de Ventjagersplaten. De Levende Natuur 67: 271-278.

Dat de vos door de aanleg van de Deltawerken deze eilanden kan bereiken heeft niets met een natuur lijke gang van zaken te maken en genoemde soorten kunnen zich niet (zo snel) aanpassen of simpelweg

Een geluk bij een ongeluk. Zo zou je het onstaan van de Voordelta kunnen noemen. De Deltawerken hebben het dynamische getijdemilieu in het zuidwesten van Nederland inge damd. In plaats van woeste

Sindsdien veranderde de voedselsituatie dras tisch. We zagen dat door het prijsgeven van bie- zencultuur en de invloed van deltawerken, het biezenbestand rap kromp. Tegelijkertijd veran derde de

De Oosterschelde is net als het Grevelingenmeer een belangrijk broedgebied voor kustbroedvogels in het Delta gebied. Als gevolg van de uitvoering van de Deltawerken (stormvloedkering

, bouwde dammen, kribben, Deltawerken, ge malen, stuwen en dijken. Zo werd het voortbestaan van kustbroedvogels afhankelijk van onze inzet.

Strandplevier, een soort die profiteerde van de aanleg van de Deltawerken, maar nu na de voltooiing daarvan weer in aan tal achteruitgaat. Foto: Henk Harmsen.

De aanleg van de Deltawerken was nog een andere factor waar de grote stern last van had. In een groot deel van het Deltage bied viel de dynamiek weg. Oorspronkelijk aanwezige en min of meer

Dergelijke uitbraüing van het jachtverbod op ganzen zou bo vendien de mogelijkheid openstellen een deel van de nadelige uevolgen van de Deltawerken (vnl. kolganzen) he kompenseren Voor de winter van

2. Snelle veranderingen door Deltawerken en toerisme, 1965-1973