Het Krammer-Volkerak werd in het kader van de Deltawerken volledig afgedamd en afgesloten van het zoute water. Er heeft zich een zoetwatermoeras ontwikkeld met eilanden en stilstaand zoetwater. Toch ... Land van Saeftinghe'. is radicaal veranderd. Bij het aanleggen van de Deltawerken was het Krammer- Volkerak het laatste gebied dat volledig werd afgedamd en daarmee buiten invloed kwam van het zoute
In 1986 werd de stormvloedkering in de monding van de Oosterschelde officieel in gebruik genomen. Het is zonder twijfel hét symbool van de Deltawerken. Niet alleen de veiligheid, maar ook de
het systeem die wél profiit trekken van de Deltawerken. Zoals de zeewieren.
hebben en die tot op de dag van vandaag hun rol spelen. Maar vanaf het moment dat de Deltawerken ter hand genomen werden is er een nieuwe factor in het krachtenveld. Dat is de hand van de mens.
ontstaan als gevolg van de deltawerken hebben de Grevelingen en de randmeren nauwelijks rust gekend.
slechts ten dele. Zeeuws gedeputeerde Lous Coppoolse realiseerde zich in 2000 dat als je de schaduwkanten van de deltawerken wilt bestrijden, je dat niet op je Zeeuwse houtje kunt doen. Je zult daarvoor ... Maar schaduwzijden? De veiligheid is toch op orde? Nou, minder dan menigeen denkt. Waar de delta aan de zeezijde dankzij de deltawerken tegen een stootje kan, is zij aan de rivierzijde kwetsbaar. Die
De Deltawerken veranderden de Oosterschelde van een dynamisch estuarium tot een getemde zee- arm. Eén van de gevolgen van de aanleg van de Deltadammen is 'zandhonger', een fenomeen dat de van Dale ... maken, begon in 1959 de aanleg van de Deltawerken. Dijken werden verhoogd en het Veerse meer, het Haringvliet, het Markiezaat, de Eendracht en
dan de Westerschelde alleen. De Westerschelde is het enige rivier- mondinggebied (estuarium) dat nog resteert in Zuidwest-Nederland na de aanleg van de Deltawerken. Figuur I laat aan de hand van de ... zoutgehaltes van het water zien, dat het Deltagebied vóór de aanleg van de Deltawerken uit een serie van estuariumtakken bestond. Het rivierwater van Rijn, Maas en Schelde, vloeide langs verschillende wegen naar
Nee, de oorlogsinundaties en de ramp hebben ook veel nieuwe ontwikkelingen met betrekking tot de inrichting en het gebruik van het polderland in gang gezet (b.v. Deltawerken, herverkavelingen e
De veranderingen in temperatuur hangen naast mondiale klimaatveranderingen ook samen met de Deltawerken. Door de aanleg van de Oosterscheldewerken is de uitwisseling met de Noordzee sterk afgenomen
Zeeland en de Deltawerken ... een aantal van de ze milieuschulden. Sommige daarvan hangen samen met de uitvoering van de Deltawerken. Het besluit over de uitvoering van de Deltawerken is des tijds na de verschrikkelijke ramp van
eerder, in 1866, was het Kanaal door Zuid-Beveland aangelegd, maar in het kader van de Deltawerken en de plannen voor de Oosterschelde werd besloten het kanaal te verbreden en in direct contact met de
zeggen dat de Deltawerken zullen moeten verdwijnen, maar wel dat door aanpassingen van de diverse dammen en keringen, de verbindin gen van de Deltawateren met de rivie ren en de Noordzee verbeterd worden ... Het Grevelingenmeer was vóór de Deltawerken een onderdeel van de riviermonding van de Rijn en de Maas. Net als nu nog in de Oosterschelde en in de Westerschelde, was er een meters groot getijverschil
(jonge) slachtoffers zijn, zou erop kunnen wijzen dat er structureel iets mis is", zegt Jan-Willem Vergeer. "Alles wijst erop dat de Deltawerken effect heb ben op het voedselaanbod voor stelt lopers. Vóór ... de uitvoering van de Deltawerken vonden vogels in het Haringvliet, Grevelingen en Veerse Meer een rijk gevulde dis. Maar na het verdwijnen van het getij verdween hier in één klap hun voedsel. De uit
"Dat heeft volgens mij twee oorzaken. Ten eerste omdat er in het kader van de Deltawerken niets hoefde te gebeu ren. De tweede verklaring is dat de Westerschelde voor veel mensen on interessant is ... ' steeds promi nenter op de agenda is komen te staan en er door de Deltawerken nogal wat aan natuurlijkheid verloren is gegaan, zowel vanuit publiciteit als vanuit het beleid de aandacht voor de Wester
Geen provincie heeft mijns inziens zo'n treffende naam als Zeeland. De regio is immers door de eeuwen heen vervlochten met de zee. zowel eco nomisch als ecologisch. Ondanks de Deltawerken is de
Niet alleen de waterstaatkundige kennis en techniek heeft met de Deltawerken een grote vlucht genomen, ook de ecologische kennis van het kustmilieu is de laatste jaren enorm toegenomen. Er is inzicht
Na de Watersnoodramp van 1953 zijn de Deltawerken versneld uit gevoerd. Al snel werd duidelijk dat de volledige afsluiting van de Oosterschelde een ecologisch en een economische ramp zou worden
het zoete water van Rijn en Maas vanaf dat moment vooral werd afgevoerd (1872). en tenslotte volgde in het kader van de Deltawerken de aanleg van de Philipsdam en de Oesterdam. Zo werd de Oosterschelde
waterstaatkundige verandering plaats vond, de sluiting van de Philipsdam. kan de voorlopige balans opgemaakt worden van de gevolgen van de Deltawerken voor de vogel wereld. De algemene conclusie is dat het totale
delta meer. Door de aanleg van de Deltawerken verloren het Veerse Meer, de Oosterschelde, de Grevelingen, het Haringvliet en het Krammer- Volkerak de verbinding met de rivieren, en werden wateren met
Na de watersnoodramp in 1953 zijn de zogenoemde Deltawerken uitgevoerd. Meestal zijn het dammen of speciale waterkeringen. In Zeeland bijvoorbeeld de Veerse dam, de Oosterscheldekering of de
de Zeeuwse natuur. Het wegvallen van het getij in een deel van de Deltawerken, maar ook de daaraan verbonden verandering van de infrastruk- tuur hebben het Deltagebied diepgaand beïnvloed. Veel natuur ... Tijdens de uitvoeringsfase van de Deltawerken is meer en meer rekening gehouden met de belangen van natuur en landschap. Dat is niet in de laatste plaats te danken aan de inzet van de natuurbescher
Sinds in 1972 in het kader van de Deltawerken bijna 150 ha van de schorren en slikken door twee dijken werd afgesloten van het resterende zoute water rondom heeft de natuur ter plaatse een
Figuur 1: De gradient van zoet water (rood) naar zout water (blauw) in de estuaria van Zuidwest-Neder land, gemeten in februari 1962, voor de bouw van de grote Deltawerken.
. Deze achter uitgang is opgetreden na 1960 door het afsluiten van het Volkerak, de Eendracht en het Markiezaat in het kader van de Deltawerken. Maar er is ook een indirect effect van de werken. Door de
Het Rammegors is een Staatsnatuurreservaat van 147 hectare, gelegen tussen de voormalige eilanden Sint- Philipsland en Tholen. Tot de bedijking in 1972 in het kader van de Deltawerken maakte het
10.45 De gevolgen van de Deltawerken en
TJ.C. Sluijter was voorlichter Deltawerken (i 979-2008) en is nu boswachter van Natuurmonumenten
De watersnoodramp van 1953 noopt tot uitvoering van de Deltawerken. Het oorspronkelijke plan gaat uit van een gesloten dam die de Oosterschelde afsluit van zee en zout getij. In 1967 wordt begon nen
te zeer gebleken. Vergevorderde plannen om het ge bied in het kader van de Deltawerken af te dammen en om te vormen tot een zoet meer, leden schip breuk door het massale verzet van zeer gemotiveer de
. Begin jaren '80 dachten veel mensen zelfs dat de zeehond in de Delta uitgestorven was. Een combinatie van vervuiling, bejaging en verstoring door de uitvoering van de Deltawerken hebben vermoedelijk ... geleid tot deze afname in de jaren zestig en zeventig. Thans is de jacht al jaren ge stopt, de vervuiling sterk teruggedrongen en de Deltawerken zijn klaar waarbij nieuwe zandbanken zijn ontstaan. De vraag
De hoeveelheid water die in- en uit de Oosterschelde stroomt, is door de aanleg van de Deltawerken verminderd. Het gevolg daarvan is het ontstaan van zandhonger: de geulen zijn te diep voor de
maken voor nieuwe vormen van kustzonebeheer. Zeeland weet de ogen van de wereld op zich gevestigd door de Deltawerken. Maar die oplossingen voor het aloude overstromingsgevaar beginnen gedateerd te raken
Ook voor het Veerse Meer en de Grevelingen worden sinds kort verkenningen uitgewerkt om de naderhand gebleken minpunten van de Deltawerken te corrigeren. Maatregelen als bijvoorbeeld het instellen
eeuwen heen. Even verderop komt het meest recente antwoord van de mens op al dat natuurgeweld aan de orde: de Deltawerken. Van simpele kades om hooggelegen schorren heen is de mens nu in staat hele
tekenen van hoop voor de toekomst zijn: de veranderde koers bij de uit voering van de Deltawerken, waardoor het Grevelingenmeer zout blijft en de Oosterschelde half-open. Positief is ook de gewijzigde visie
Naast de controversiële zijn er ook minder moeizame dossiers. Hamelink praat er met zichtbaar genoegen over. Bijvoorbeeld de vorderingen in het Volkerak- Zoommeer. 'Na de Deltawerken zijn de
of wegstromen. Mosselzaadval vindt hier meestal niet plaats en is na de uitvoering van de Deltawerken in het hele Oosterscheldegebied sterk verminderd.
Ondanks de Deltawerken en het wegvallen van de Biesbosch als paaigebied, worden nog elk jaar zeeprik- ken aangetroffen, vooral in de Maas. Desondanks staat de soort op de Nederlandse en Europese
De komende jaren zal duidelijk moeten worden welke kant we op willen. Moeten we de dreigende gevolgen van de Deltawerken, namelijk het uiteindelijk perma nent onder water verdwijnen van de
Deltawerken
Deltawerken als gevolg
Met de voorbereiding, plannenmakerij en uitvoering van de Deltawerken is niet alleen de kennis over de waterbewegin gen, de morfologie en de veiligheid enorm toegenomen, maar ook de kennis over de
De grote wateren bepalen in hoge mate het gezicht van Zeeland. De Delta is van oudsher een gebied met geleidelijke overgangen van zoet naar zout water. Door de aanleg van de Deltawerken is veel van
Deltawerken (door een dijkval ini933 was de oorspron kelijke inlaag tot 1980 onder getijde regiem.) De inlaag, met een opper vlakte van circa 20 ha, bestaat grotendeels uit open water. Reeds in 1989 heeft Het
voltooiing van de Deltawerken, heel lang uit geïsoleerde eilanden bestond. Dat isolement is nu voorbij, en Zeeland kan daardoor gemakkelijk dezelfde weg opgaan als zijn omgeving, die van verstedelijking en
Na de Deltawerken resteerde nog ongeveer 600 hecta re schorgebied in de verkleinde Oosterschelde. Echter, tengevolge van de 'zandhonger' van de Oosterschelde, zijn de stroomgeulen in verhouding tot
eveneens om zeezoog dieren die zich in toenemende mate opnieuw vestigen en een groot aantal specifieke ongewervelden. Niet alleen is als gevolg van de Deltawerken het relatieve belang van de slikken en
Lmoet geworden na de totstandkoming van eerdere Deltawerken en de Philipsdam in 1987, is het Krammer Volkerak een jong gebied dat nog volop in ontwikkeling is. De Slikken van de Heen en de Plaat van