Later is Crijnssen geprezen voor de wijze
waarop hij op vreedzame wijze blijvend bezit
nam van aeze kolonie en alle maatregelen trof
die voor het verdere beheer nodig waren.
Door hem werd alles ... eveneens de bedoeling dat hij orde op
zaken zou stellen in de wat westelijker gelegen
plantagekoloniën Essequibo, Demarary en
Berbice. De kolonie Berbice was een patroon-
Bekend was dat de Engelsen hadden getracht
ook deze kolonie in bezit te nemen en aan
Crijnssen de taak om niet alleen een goede in
druk te krijgen van de toestand aldaar, maar
ook de rust te
Besloten werd daarom deze Engelse kolonie
weer in Nederlandse handen te brengen. Die
week berustte het bevel bij Evertsen en deze
besloot een boodschapper naar het fort
St.James te sturen (het
bij de Amsterdammers om daarna Nieuw-
Nederland te veroveren was reden voor grote
ontevredenheid. Zeeland had immers nauwe
lijks belangstelling voor deze voornamelijk
Amsterdamse kolonie. Later heeft
Gedurende dit onvrijwillige verblijf in deze
Portugese kolonie heeft hij zijn ogen goed de
kost gegeven en vertelt hij over de levenswijze
van de kolonist aldaar en hoe deze met zijn
zwarte slaven
eendrachtig op
de handel in slaven zouden storten en in nog
ruimere mate dan de Portugezen de slaven
naar hun kolonie in Brazilië zouden vervoeren.
En ook wat de behandeling betreft, week deze
maar weinig af
lastig, vooral
toen men een Maatschappij der Weldadig
heid oprichtte. Hierdoor kon men de wezen,
die zich in de ogen van de regenten misdroe
gen, naar een kolonie der maatschappij voor
dwangarbeid zenden ... . Dit wegzenden naar de
kolonie om tewerkgesteld te worden werd
. Voor Harder, die bij de
inscheping aanwezig was, hield de verant
woordelijkheid over de kustlichttoren niet
op. Tijdens het vervoer naar de kolonie
kon het gebeuren dat een gedeelte van de
lading werd
Deze zouden in de Belgische havenstad
overgeladen worden met als eind-bestem
ming de Belgische kolonie Kongo. Op 2 fe
bruari 1926 bereikte het schip de rede van
Vlissingen. Vrij onverwacht voer een
vader
land geen vrijheid van godsdienst konden
vinden. Zij stichtten de nederzetting Le
Quartier des Trois Rivières aan de Kleine
Koerlandbaai, niet ver van de Koerlandse
kolonie op het zuidelijk
er ook
nog enige Engelsen te voorschijn kwamen.'
De forten en de huizen van de kolonie la
gen in puin. Hij liet één van de forten her
stellen en liet een klein garnizoen achter.
Later dat jaar, bij het ... , bestaande
uit zes schepen en 600 manschappen de
kolonie na een vijf uur durende strijd. De
Britten verwoestten de volledige kolonie.
De blanke kolonisten werd vergund om
naar Barbados te vertrekken, maar de
einde van de
Nederlandse pogingen om van Tobago een
Nederlandse kolonie te maken.
smalend werd gefluisterd. Indië was
officieel tot kolonie van het jonge konink
rijk gemaakt, evenals Suriname en de
Antillen. Na amper vijfentwintig jaar raak
ten de Nederlanders opnieuw Antwerpen en
Bij het woord 'kolonie' denk je aan een ver land
aan de andere kant van de aardbol. Maar in het
begin van de negentiende eeuw trekken ook
Vlissingse 'kolonisten' naar zuidwest Drenthe.
Met financiële ... Binnen korte tijd zijn er 140 Vlissingers die
elke week een stuiver bijdragen. Bovendien
hebben inwoners beloofd om 100 el ge
bleekt linnen, dat in de kolonie vervaardigd
gaat worden, af te zullen
kolonie bijna
van dag tot dag te volgen en dat is ook wat
ik heb geprobeerd te doen in mijn boek De
proefkolonie. Ook op basis van dat archief
heeft de Onstwedder landschapsschilder
Geert Schreuder een ... impressie van de
proefkolonie gemaakt, zie illustratie. Het
archief berust bij het Drents Archief in
Assen en wie voorouders in de kolonie
heeft gehad, maakt goede kans daar inte
ressante informatie over het
'De weduwe Ricmont verzoekt de toestem
ming,' schrijft de kolonie-directeur op
10 januari 1819, dus een dikke anderhalve
maand na hun aankomst, 'tot een huwelijk
met de oudste, bij haar ingedeelde
Op donderdag 5 juli 1821 arriveert een he
le kluit Vlissingers in de dan net opgerichte
nieuwe kolonie Wilhelminaoord. Men is er
niet in geslaagd een bejaard echtpaar te
vinden dat de opvoeding van ... een jaar van de kolonie
worden weggestuurd als zij een ingedeelde
weesjongen van zestien jaar heeft verleid,
maar dat verhaal ga ik niet vertellen want
dan denkt de lezer misschien dat er struc
tureel
Met de meeste van de wezen gaat het goed.
Er zijn uitzonderingen, Arij Taselaar Fetter
overlijdt na vijfjaar kolonie, maar huisge
notes als Bartelina Verstraten en Hendrika
Marina Bek keren na het
een kolonistendochter uit Zaandam en
wordt zelf kolonist. Hij en zijn echtgenote
overlijden in 1894 op de kolonie, in een
van de eerste bejaardenvoorzieningen van
ons land, Rustoord.
... Een sociale instelling is de Maatschappij
zeker en dat verklaart ook de neiging van
de gezinnen om nooit meer naar Vlissingen
terug te keren en voor altijd te blijven. De
kolonie is een plek waar je
Dat hoeft geen verbazing te wekken. De
Nederlanders waren destijds in de min
derheid in Nieuw Nederland. Meer dan de
helft van de bewoners bestond uit niet-Ne-
derlanders. De kolonie werd bevolkt
De reden voor deze tolerante houding was
vooral praktisch van aard. De kolonie had
haar bewoners niet echt voor het uitkiezen.
Slechts een enkeling wilde de Republiek
in Europa verlaten voor een ... Door de vrijheid die in Nederland heerste,
was er ook geen politieke of religieuze re
den om Nederland te verlaten. Vandaar dat
de kolonie werd bevolkt, zoals we zagen,
door Fransen, Duitsers
De West-Indische Compagnie bepaalde in
1663 in een instructie aan Stuyvesant dat
de religie van de Quakers weliswaar een
'abominabel' geloof was, maar dat iedereen
in de kolonie de vrijheid moest
viel de kolonie enkele weken
later definitief in Zeeuwse handen.
...
om van de kolonie een commercieel succes
te maken. Maar dat optimisme verdween
snel toen bleek dat weinig Zeeuwen bereid
waren om zich daar te vestigen. Bovendien
vielen de bestuurskosten hoog uit. De
verkopen. Bij aankomst in de
kolonie vernam hij dat zijn broer Jacob was
overleden en schreef aan zijn vrouw dat
die 'inde kercke van Torarijca' begraven
was, 'aen de zijde van de heer Abraham
Qurijnsen
kolonie Essequibo, een streek rond de ge
lijknamige rivier in het huidige Guyana,
hadden al drie generaties Van Doorn hier
gewoond en gewerkt. Hun koffieplanta
ge bevond zich op Leguaan Eiland in de
ln 1667 veroverde een Zeeuwse vloot de
Engelse kolonie Suriname. De kolonie
kwam daarmee onder het bestuur van de
Staten van Zeeland. Om de suikerkolonie
tot een succes te laten worden, werden
mogendheid Japan. Ook Nederland werd
door deze oorlog wakker geschud. Men re
aliseerde zich maar al te goed dat Japan de
grote bedreiging was voor de Nederlandse
kolonie Oost-Indië. Overigens had men in
Den
. De on
gelukkige viel 13 meter omlaag en was op
slag dood. Voor de Poolse kolonie een triest
oudjaar.
initiatief werd
beheerd door de Kamer Zeeland van de
West-Indische Compagnie (W1C). In 1627
volgde de kolonisering aan de Berbice.
Hoewel deze kolonie onder het patroon
schap stond van de Walcherse koopman en
suikerplantage Nieuw Vlissingen. Het di
recteurschap betekende geen eigenaar
schap, maar een dienstbetrekking bij de
eigenaar van de kolonie. Dit soort planta
ges werd dan ook gouvernement plantages
Hendrik van Doorn kreeg naast zijn direc
teurschap een politieke functie en werd tot
raad van het koloniebestuur benoemd. De
grote bloei van de kolonie heeft hij echter
niet mee kunnen maken. In 1712 ... sloeg
het noodlot toe en bleek het succes van
de kolonie een keerzijde te hebben. Net als
in 1689 waren het alweer Franse kapers
die de voornamelijk Zeeuwse kolonisten
in Berbice aanvielen en
Kort voor 1750 richtte Abraham een twee
de plantage op. Omdat er in de kolonie een
verplaatsing van het verdedigingsfort en het
bestuurscentrum naar het kustgebied had
plaatsgevonden, werden
De eerder genoemde zoon van Abraham sr.
en Josina, Hendrik, was vernoemd naar zijn
grootvader. Hendrik jr. was getrouwd met
Jacomina Cornelia Lusses. Het stel was op
gegroeid in de kolonie Essequibo ... . Ook de
familie Lusses bezat een plantage en van
Jacomina's grootvader Willem Lusses we
ten we dat hij arts was in de kolonie.
Hendrik en Jacomina waren slechts korte
tijd eigenaar van Doornhaag en ook
Abrahams gelijknamige oom.
Abraham van Doorn Moseszoon was ge
trouwd met een zus van Jacomina Cornelia
Lusses. Ook hij zat in het bestuur van de
kolonie. In de praktijk waren het deze oom
en zijn vrouw die
Nadat de Fransen de Nederlanden waren
binnengedrongen in 1795 werd het ook in
de koloniën in de West onrustig. De enorme
hoeveelheid slaven werd opstandig, Franse
oorlogsschepen konden de kolonie ... militair
ingrijpt. Vethakes laatst bewaarde brief da
teert van 30 september 1795. Ook hij zal
de kolonie vervolgens hebben verlaten. In
1796 namen de Engelsen Essequibo over.
De plantage Virginie was al in
Git de vakliteratuur ontstaat een onthutsend
beeld. Er blijkt binnen de marine totaal
geen eenduidige opvatting te zijn geweest
over de vraag hoe en met welk materieel
wij de kolonie Oost ... binnen de marine een
ware stammenstrijd over hoe de kolonie
te verdedigen. Er waren er die met zware
oppervlakteschepen een strategie wilden
uitzetten. Anderen propageerden het duik
bootwapen. De marine
de ontdekkingsreiziger meer gebieden in
deze regio op de kaart. Enkele jaren na
zijn terugkeer claimde Nederland Hudsons
overzeese ontdekkingen en riep ons land
de kolonie Nieuw-Nederland in het leven ... lange tijd een kolonie op kleine
schaal, want rond 1630 telde het gebied
slechts 200 a 300 inwoners!
Nederzettingen kregen Nederlandse namen,
niet alleen omdat het bestuur van de
nieuwe kolonie Nederlands was, maar ook
omdat het gebruikelijk was om de Ne
derlandse identiteit te benadrukken. De
Tussen 1884 en 1915 was het gebied dat
de tegenwoordige staat Namibië omvat
een Duitse kolonie met de naam Zuid West
Duitse kolonie vanaf dat jaar als haar man
daatgebied.
... In 1946 wilde Zuid Afrika de voormalige
Duitse kolonie inlijven als vijfde provincie,
maar daar wilden de Verenigde Naties niet
aan meewerken. Ondanks die afwijzing
bleef Zuid-Afrika grote invloed
De Vlissingse koopman Abraham van Pere,
ambachtsheer van Souburg, kreeg in 1627
toestemming om een kolonie te stichten
aan de Berbice, een rivier in het oosten
van Guyana. Dat mandaat kreeg hij van
. Snouck Hurgronje Louijssen
gingen in de late jaren zestig van de acht
tiende eeuw bijvoorbeeld actief op zoek
naar investeerders in de Zuid-Amerikaanse
kolonie Essequibo/Demerara (in het hui
dige Guyana ... der Woordt. Het is geen toeval
dat deze schepen naar de kolonie Berbice
(eveneens in het huidige Guyana) voeren,
want dezelfde koopman bezat daar twee
plantages.
het con
tinent Zuid-Amerika) en de eilanden in
het Caribische gebied, terwijl Amsterdam
haar aandacht vooral op de kolonie Nieuw-
Amsterdam (het gebied rond New York)
vestigde. Toen in 1621 de WIC werd ...
telijk halfrond gesticht worden, Afrika bleef
voorbehouden aan de WIC. Zo'n nieuw te
stichten kolonie werd een patroonschap
genoemd en de eigenaar patroon. Deze pa
troonschappen werden meestal verleend
aan
tegenwoordig Bellamypark 32 is.1 Al in
1628 kreeg Van Pere als een van de eer
sten een octrooi samen met burgemeester
De Moor, om een kolonie te stichten. Het
was tevens het laatste patroonschap dat
bestaan ... over hoe er over de
kolonie gedacht werd.
Bij de stichting van de kolonie waren
slechts 40 mannen en 20 jongens met de
Arend en de Hazewind naar het gebied ge
bracht. Cornelis van Pere, de zoon van de
patroon, was een van de eerste comman ...
deurs van de kleine kolonie. In latere jaren
zouden schippers die vaak op het gebied
vaarden voor één a twee jaar aangesteld
worden als commandeur. De blanke be
volking van de kolonie bestond vooral de
overtochten wer
den door Van Pere gecombineerd met de
vaart op zijn eigen kolonie aan de Berbice.
... In 1666 was Berbice een van de weinige
gebieden in de West dat niet door de Engel
sen veroverd werd. Commandeur Berge-
naar sloeg een Engelse aanval af en was
zelfs in staat om de Zeeuwse kolonie aan
Na de oprichting van de Tweede WIC ont
stond er een conflict over het eigendoms
recht van de kolonie. Maar Abraham van
Pere junior kon bewerkstelligen dat hij in
1678 hetzelfde octrooi kreeg als zijn
Negen jaar later werd de kolonie verwoest
door indianen, die de blanken in het fort
terugdrongen en suikermolens verbrand
den. Een kleine twee jaar daarna werd het
patroonschap gebrandschat door de ... De kolonie werd geleid door een comman
deur, die in elk geval in de jaren zeventig
werd bijgestaan door een Raad van twee a
drie personen gevormd uit de belangrijkste
planters. Na 1678 bestond de
In 1712 werd de kolonie opnieuw door
Fransen geteisterd. Baron de Mouans kon
ingehinderd de rivier opvaren tot voor het
fort. Commandeur Steven de Waterman
bood kranig tegenstand, maar na verraad ... Dit bedrag was echter een gigantische last
voor de kleine kolonie en de Van Peres
konden dit niet opbrengen. Zij weigerden
in eerste instantie de betaling en werden
uiteindelijk gedwongen de kolonie
breed
onderzoek gedaan naar wat er zich afspeel
de rond de verkoop van ruim twintig zwarte
slaven in de kolonie Jamestown, Virginia.
Zij waren aangevoerd door een Neder
lands schip, onder het commando van