opgericht. Slechts enkele hadden een reële basis, waaronder de mcc, een handelsonder neming die zich in de onderzochte periode voor namelijk bezighield met de goederenhandel. Doel was tien miljoen bij elkaar

transport naar de plantagekoloniën. Dit boek is een aanvulling op dat wat reeds over de mcc is geschreven en weerspreekt de mythe dat de in komsten van cle mcc alleen bestonden uit de pro fijten die uit de ... Triest blijft dat Corrie van Prooijen er niet in slaagde het verband te vinden tussen de naam van het Mcc-schip de Groot Prooijen'en de boer derij met die naam waar zij in haar jeugd een aantal

Naast de bekendere VOC en WIC is er in het Middelburg van de achttiende eeuw nog een Compagnie gevestigd: de Middel- burgsche Commercie Compagnie (MCC). De Compagnie is actief in Europa, Afrika en ... Gedurende de ongeveer negentig jaar dat er door de MCC schepen worden uitgereed zijn er enkele duizenden zeelieden in haar dienst. Een zeer groot aantal daarvan is afkomstig uit het buitenland

Intussen hebben de directeuren van de MCC het bericht ontvangen van de onder gang van de 'Eenigheid'. Het spreekt voor

hem gegeven omdat hij voor deze laatste reis de MCC 15 jaar lang naar tevreden heid gediend heeft: ... directeuren nog dat er 97 procent uitbetaald zal wor den. Een week later nemen ze genoegen met 95 procent zodat de zaak hiermee afge sloten is. De reis levert voor de MCC een verlies op van 1.909 pond Vlaams (f

ledereen mc,c\ bwjtn wecjen en pcc'i

Betwist gezag; de verhoudingen tussen de Republiek en Portugal en de confiscatie van het MCC-schip Don Carlos in Rio de Janeiro (1725)

Betwist gezag; de verhoudingen tussen de Republiek en Portugal en de confiscatie van het MCC-schip Don Carlos in Rio de Janeiro (1725)

Symptomatisch voor het gezagsverlies van de Republiek in het Atlantische gebied was de confiscatie in 1725 in Rio de Janeiro van het schip van de Middelburgse Commercie Compagnie (MCC), de Don Carlos

Dat de MCC het slachtoffer werd van deze veranderde omstandigheden in de zuidelijke Atlantische Oceaan, kwam hoogst ongelegen. De Zeeuwse directie had juist plannen opgevat om met Spaans-Amerika te

een succes worden.12 Eind 1723 werden de plannen realiteit toen drie schepen van de jonge MCC naar het zuiden van de Atlantische Oceaan vertrokken. De Don Carlos, Don Louis en Mercurius gingen te

in Lissabon ondersteunden de MCC in haar pogingen om de confiscatie ongedaan te maken, dan wel om een financiële vergoeding te krijgen van de Portugese overheid. De Nederlanders stond een reeks van

de MCC nooit gecompenseerd zou worden. ... De Portugese autoriteiten hadden vanaf het begin rekening gehouden met een negatieve beslissing over teruggave van de Don Carlos. Ondanks het feit dat men wist dat de MCC en de WIC verschillende

niets op. Ondanks het feit dat de MCC niets te maken had met deze strubbelingen, bracht deze verslechtering van de betrekkingen geen uitzicht op restitutie van de Don Carlos. ... vredesverdragen, maar ook hij was van mening dat het optreden van de WIC restitutie onmogelijk maakte.66 Deze Portugese politiek was riskant, want de Staten-Generaal dreigden kaapbrie- ven te verstrekken aan de MCC

De MCC likte haar wonden en verloor haar belangstelling voor de Stille Zuidzee. De calvinistische stuurman van de Don Louis, een van de weinigen die het dramatische avontuur zou overleven

13 Adriaan Wisse, De Commercie-Compagnie te Middelburg van haar oprichting tot het jaar 1754, Utrecht 1933, 35; Zeeuws Archief (ZA), Middelburgse Commercie Compagnie (MCC), Rapportage Aldias Attinga ... voor vergadering directie MCC, 16 april 1724, 13, p. 61; ZA, MCC, 39, secrete notulen directeuren MCC, 9 november 1723.

67 ZA, MCC, 317. Correspondentie MCC, 1731; Wisse, Commercie-Compagnie35. ... 69 ZA, MCC, 321. 'Tot Besluijt', nawoord scheepsjournaal Don Louis door Hubregt Kempe.

MCC (Middelburgsche Commercie Com pagnie), een bedrijf dat zich voornamelijk bezighield met de slavenhandel. ... hier van. Alleen een pakhuis scheidde de beide werven. De MCC liet weer juist ten westen van de WIC een werf aanleggen. De VOC werd opgeheven in 1798, de WIC had haar activiteiten al omstreeks 1747

Vanwege het naar Vlissingen doorgetrok ken kanaal kreeg de voormalige VOC-werf, nu in gebruik bij de MCC, met een lagere waterstand te maken. Daardoor moesten de werfactiviteiten gestaakt worden. In ... 1874 werden enige terreinen van de werf door de Rotterdamse reders Van Zeijlen en Decker van de MCC in erfpacht overge nomen. De door hen opgerichte werf kreeg

Afbeelding van Mcc-schip; za.

Tussen 1732 en 1802 brachten schepen van de West-Indische Compagnie (wie) en de Middel burgse Commercie Compagnie (mcc) ruim 200.000 slaven van Afrika naar Amerika. Suriname,

hebben. Zeeuws Archief, Middelburg (za), Middelburgsche Commercie Compagnie (mcc) 474. Een andere lijst van goederen waarvoor slaven zijn aangekocht, van het schip Het Hof van Zeeland, vermeldt veel ... textiel, sloten, kaurischelpen, messen, ketels, staven, geweren, kleden, neusdoeken, kruit, drank, smeer en een trompet. za, mcc 574.

Aa /n cf Mcc-2%y~*, a<x<n ar /c/ roos sxaeertc V ac-f# Ay <-- FMfsv.cjZ

Overigens stonden de jaren na 1713 in Zeeland geheel in het teken van herstel van de handel die steeds meer naar Holland afvloeide. De oprichting van de Middelburgse Commercie Compagnie (MCC) in 1720 ... Omdat de MCC in de Europese wateren echter niet concurrerend kon varen, werden aanvan kelijk de Spaanse Cariben de meest frequent bezochte bestemming van de schepen van de compagnie.M Een poging om

uit reedde en posten binnen de Vlissingse vroed schap bezette. Naast de legale activiteiten bin nen VOC, W1C, Middelburgse Commercie Compagnie (MCC) en commissievaart had de familie Van Hoorn al sinds ... beschikten. Het oosten van Venezuela zou in de achttiende eeuw onder de schippers van de MCC nog steeds een favoriete handelsplaats zijn." De rol van Port Royal als smokkelaarsnest was ten tijde van de tocht

24 Klooster, Illicit riches, 142, 150, 157-161; ZA, Archief Middelburgse Commercie Compagnie (MCC), inv.nr. 1335, Journaal van de Wilhem, 5 juni 1743; inv.nr. 264, journaal van de Beurs van

Het boek begint dan ook met een algemene inleiding over de ontstaansgeschiedenis van Middelburg, het openhouden van de toegang naar de zee, de rol van de VOC, W1C en MCC, en eindigt met de

slavenhandel. In totaal heeft de MCC 114 slavenreizen ondernomen. Op dit grootste schilderij van Hoogerheyden, kunnen van links naar rechts, op de voorgrond, vier schepen worden geïdentificeerd. Het zijn de

academiejaren te verdiepen in het bijna volledig bewaarde archief van de Middelburgse Commercie Compagnie (MCC). In het kader van wetenschappe lijke scripties rond thema's gerelateerd aan maritieme en overzeese ... geschiedenis tij dens de vroegmoderne periode startte zij in september 2000 haar studie naar het rendement van de slavenhandel opgezet door de MCC. Met de enthousiaste steun van Albert en Ivo leidde dit in 2002

Compagnie (MCC). ... De MCC werd opgericht in 1720, in een ultieme poging de economische achter uitgang waarmee Zeeland te kampen kreeg na het stopzetten van de kaapvaart in 1713, een halt toe te roepen.' De compagnie

De belangrijkste informatie over de zeelieden op de schepen van de MCC is ver zameld in een databank.'1 In combinatie met het archief van de compagnie maak te deze databank een uitgebreid onderzoek ... mogelijk naar de positie van de MCC op de Zeeuwse arbeidsmarkt voor zeelieden in de achttiende eeuw.5 De MCC was in de achttiende eeuw namelijk een van de grote Zeeuwse werkgevers voor zeelie den. De

arbeidsmarkt voor zeelieden ont stond. Naast de MCC hadden immers ook de VOC, de WIC, de marine en tal van particuliere reders bemanning nodig voor hun schepen. De vraag stelt zich dan ook, in hoeverre de MCC ... moeilijkheden ondervond bij het werven van per soneel en hoe zij zich inzake deze problematiek verhield tot haar concurrenten.13 Van de Zeeuwse Admiraliteit zal de MCC weinig rivaliteit ondervonden hebben. Na de

Wat was nu de positie van de MCC ten opzichte van haar concurrenten op de Zeeuwse arbeidsmarkt? Of, anders gesteld, in hoeverre moest de MCC buiten Zeeland op zoek naar bemanningsleden voor haar

van Prooijen stelt in haar werk over de MCC dat men in de periode 1720-1755 steeds probeerde om eerst in Middelburg en in Vlissingen manschappen te wer ven.2'' Als dat niet lukte, werd een beroep ... gedaan op contactpersonen buiten Zeeland: aanvankelijk ging het vooral om handelshuizen die ook andere zaken voor de MCC waarnamen (Arnoldo Cloeting en Anthonij Baert in Amsterdam en Pieter Baelde in

Het slaen van den tromde personeelswerving bij de MCC ... Hoe ging de MCC precies te werk bij het werven van bemanning voor haar sche pen? Gezien de grote verantwoordelijkheid van kapiteins en stuurlui, werd voor hun een andere procedure gehanteerd dan voor

is echter gebleken dat dit slechts ten dele het geval was, en dat de MCC voor de werving van personeel in Zeeland veel minder afhankelijk was van volkhouders dan men op het eerste gezicht zou ver ... directeuren van de MCC hoge eisen stelden aan degenen die zich voor deze functie kandidaat stelden. Meestal was de voltallige directie aanwezig bij een 'sollicitatiegesprek. Wanneer er twijfel bestond, werd er

slechts een deel (circa een vijfde) van het goud behouden dat hij had gekocht met de 10.000 gulden. Nadien komen we hem niet meer tegen op de schepen van de MCC. ... Hoe de MCC precies te werk ging bij het aanwerven van ambachtslui en gewone zeelieden, valt niet rechtstreeks op te maken uit de bronnen. De informatie hier omtrent in de scheepsboeken en de

vond ik 247 schuldbrieven van in Middelburg of Vlissingen geronselde zeelui.3'' Gezien het feit dat de MCC in de loop van haar bestaan minstens 7.000 zeelieden aanwierf in Zeeland, is dit in ver houding ... verwonderlijk, aange zien de contactpersonen van de MCC in deze steden meestal zelf volkhouders waren, of op zijn minst relaties met hen onderhielden. Zeelieden die in Zeeland werden aangenomen, stonden slechts

De archieven van de MCC bevatten heel wat informatie over de herkomst van het zeevarend personeel. Voor 88,5% van de 10.290 zeelieden die bij de MCC in dienst traden voor een reis naar Afrika (997 ... het feit dat de klerken van de MCC tot ongeveer 1735 de afkomst van het grootste deel van de bemanningen niet noteerden in de monsterrollen. Aangezien de MCC meer dan de helft van haar expedities naar

De MCC kon dus niet ontsnappen aan het tekort aan Nederlandse zeelieden tij dens de achttiende eeuw. Een enkele Scandinaviër, Duitser of Engelsman terzijde gelaten, waren alleen de kapiteins steevast ... In vergelijking met de VOC, de WIC, de walvisvaart en de marine bleef het aan tal buitenlanders op de schepen van de MCC echter relatief beperkt. Bij de vaart op West-Indië en de slavenvaart bedroeg

Tot slot moet nog opgemerkt worden dat de MCC, evenals de VOC, ook perso neel in dienst nam uit de regio's waarop ze handel voerde. Terwijl de VOC echter, zeker vanaf 1780, in grote mate een beroep ... deed op Aziaten om haar schepen te bemannen, gebeurde dit bij de MCC slechts sporadisch.47 De neger- of zwartma- trozen op haar schepen werden enkel in dienst genomen als begeleiders van de sla ven, of

Klachten over het gedrag van zeelieden kwamen weliswaar vaker voor dan klach ten over hun capaciteiten, maar ook dit schijnt niet echt een groot probleem te zijn geweest op de schepen van de MCC. Bij

De bespreking van de lonen is opgedeeld in twee periodes: 1720-1755 en 1755- 1802. Het bleek wenselijk een onderscheid te maken tussen deze tijdvakken omdat de door de MCC betaalde lonen een ... verschillende functies gelijk. Vanaf het midden van de eeuw kwam hier echter verandering in. Ondanks het feit dat er grote verschillen waren tussen de uiteenlopende functies aan boord, kan men stellen dat de MCC

type reizen lijkt dit aannemelijk, maar bij de MCC was hiervan geen sprake. ... Bij de aanmonstering kreeg iedere zeeman, ongeacht zijn functie of rang, een of meerdere maandlonen 'op de hand'. Aanvankelijk betaalde de MCC een maand op voorhand, maar vanaf omstreeks 1745

Naast hun maandlonen hadden de zeelieden andere verdiensten. De directeuren van de MCC hanteerden verschillende systemen om de zeelieden in haar dienst de kans te geven iets bij te verdienen. Deze

Voor dit onderzoek is vooral de daling van de reële lonen na 1750 van belang. Als we de cijfers in tabel 1 bekijken, wordt duidelijk dat de directeuren van de MCC de maandlonen voor het grootste deel

De MCC lijkt dus wel degelijk rekening te hebben gehouden met de stijging van de prijzen na 1750, die een daling van de reële lonen betekende. De directeuren van de compagnie hebben getracht dit te ... Laat ons vervolgens de lonen die de MCC betaalde, vergelijken met de maandga- ges bij de WIC, de VOC en de marine.62

, kan enkel een vergelijking worden gemaakt met de maandlo nen die de MCC vóór ongeveer 1755 betaalde. Voor de VOC werden eveneens cijfers uit de zeventiende eeuw gehanteerd."3 Ook hier stelt de auteur ... Voor wat de WIC betreft, kunnen we kort zijn: het zeevarend personeel kreeg er steevast minder loon dan bij de MCC, ongeacht functie of rang. Deze conclusie is ook van toepassing op de marine, zij

Concluderend kan gezegd worden dat de MCC wel degelijk hinder heeft onder vonden van de kwalitatieve en kwantitatieve achteruitgang van het zeevarend per soneel. In vergelijking met de Admiraliteit ... 's met zich mee, waardoor degenen die zich enige kies keurigheid konden permitteren liever geen dienst namen op deze langeafstands- vaart. Toch slaagde de MCC er doorgaans beter dan haar concurrenten in

3 Het archief van de MCC bevindt zich in het Zeeuws Archief te Middelburg. In dit arti kel zal verder naar dit archief verwezen worden met de aanduiding: ZA, MCC. ... 5 Dit en andere aspecten van het onderzoek naar de zeelieden in dienst van de MCC wor den ook besproken in: M. Van Overtvcldt, Zeelieden in de 18c eeuw. De Middelburgse Commercie Compagnie: een casus