terrein van de slavenhandel
te begeven. Haar naam: de „Middel-
burgsche Commercie Compagnie (MCC).
... oprichting van de M.C.C.
luidde: „Het bevorderen van de koop
handel en de zeevaart, ten voordele
van de ingezetenen van de stad Middel
burg".
Na langdurige onderhandelingen,
waarbij Sappius als bemiddelaar tussen
Surinaamse planters en de M.C.C. op
... slaaf bedroeg ge
middeld f 225.Om het risico te ver
mijden dat de M.C.C. opnieuw dure re
tourgoederen voor haar thuisreis zou
moeten kopen, had zij bedongen dat „De
Africaense Galeij" op de terugreis als
iedere twee slaven die door de
M.C.C. geleverd zou worden, drie ox-
hoofden, vaten met elk een inhoud van
232 liter, suiker of koffie zou brengen
voor de retourvracht.
... " was een fregatschip. Zij
was in 1732 in eigen beheer gebouwd
door de M.C.C. op haar werf te Middel
burg. Dit scheepsmodel behoorde door
haar bouw tot de snellere schepen, maar
kon relatief minder lading
goederen kapitein Vendevijle zijn slaven
ruilde. Of anders gezegd: tegen welke
„prijzen" hij slaven kocht. Uit enkele
door Vendevijle gestuurde brieven aan
de directie van de M.C.C. blijkt, dat er
tractueel met de M.C.C. overeen geko
men waren, suiker en koffie aan boord
van „De Africaense Galeij".
... produkten geveild. In de
loop van 1742 verwerkte de boekhouder
van de M.C.C. de rekening-courant van
„De Africaense Galeij". Eind december
Afb. 2: Uit de 'Instruktie voor de Capiteijnen' van de Middelburgse Commercie Compagnie (achttiende eeuw; raz, mcc
nr. 51).
opgericht. Slechts enkele hadden een
reële basis, waaronder de mcc, een handelsonder
neming die zich in de onderzochte periode voor
namelijk bezighield met de goederenhandel. Doel
was tien miljoen bij elkaar
transport naar de plantagekoloniën. Dit boek
is een aanvulling op dat wat reeds over de mcc is
geschreven en weerspreekt de mythe dat de in
komsten van cle mcc alleen bestonden uit de pro
fijten die uit de ... Triest blijft dat Corrie van Prooijen er niet in
slaagde het verband te vinden tussen de naam
van het Mcc-schip de Groot Prooijen'en de boer
derij met die naam waar zij in haar jeugd een
aantal
Afbeelding van Mcc-schip; za.
Tussen 1732 en 1802 brachten schepen van de
West-Indische Compagnie (wie) en de Middel
burgse Commercie Compagnie (mcc) ruim 200.000
slaven van Afrika naar Amerika. Suriname,
hebben. Zeeuws Archief,
Middelburg (za), Middelburgsche Commercie Compagnie
(mcc) 474. Een andere lijst van goederen waarvoor slaven
zijn aangekocht, van het schip Het Hof van Zeeland,
vermeldt veel ... textiel, sloten, kaurischelpen, messen, ketels,
staven, geweren, kleden, neusdoeken, kruit, drank, smeer
en een trompet. za, mcc 574.
Overigens stonden de jaren na 1713 in Zeeland
geheel in het teken van herstel van de handel
die steeds meer naar Holland afvloeide. De
oprichting van de Middelburgse Commercie
Compagnie (MCC) in 1720 ... Omdat de MCC in de Europese wateren echter
niet concurrerend kon varen, werden aanvan
kelijk de Spaanse Cariben de meest frequent
bezochte bestemming van de schepen van de
compagnie.M Een poging om
uit
reedde en posten binnen de Vlissingse vroed
schap bezette. Naast de legale activiteiten bin
nen VOC, W1C, Middelburgse Commercie
Compagnie (MCC) en commissievaart had de
familie Van Hoorn al sinds ... beschikten. Het
oosten van Venezuela zou in de achttiende
eeuw onder de schippers van de MCC nog
steeds een favoriete handelsplaats zijn." De rol
van Port Royal als smokkelaarsnest was ten
tijde van de tocht
24 Klooster, Illicit riches, 142, 150, 157-161; ZA, Archief
Middelburgse Commercie Compagnie (MCC), inv.nr. 1335,
Journaal van de Wilhem, 5 juni 1743; inv.nr. 264, journaal
van de Beurs van
Het boek begint dan ook met een algemene inleiding
over de ontstaansgeschiedenis van Middelburg,
het openhouden van de toegang naar de zee, de
rol van de VOC, W1C en MCC, en eindigt met de
vrijhandel op Afrika goed gedocumenteerd. De
archieven van Middelburgsche Commercie Com
pagnie (MCC) en van de Rotterdamse handels
firma Coopstad en Rochussen, de twee grootste
Nederlandse ... inventariseerde W.S. Unger, archivaris van het
toenmalige Rijksarchief in Zeeland, het unieke
MCC-archief.30 Als geen ander onderkende hij het
historisch belang daarvan en schreef: "Het
archief van
Voor het officiële verbod liep de Nederlandse
slavenhandel al grotendeels ten einde. De laatste
driehoeksreis van de MCC vond in 1803 plaats.
Na ondertekening van het Nederlandse verdrag
tegen de ... Uit onderzoek is gebleken dat de winstmarges in
de slavenhandel betrekkelijk laag waren. Voor de
WIC was dat de reden de slavenhandel al voor
1740 te staken. Ook bij de MCC leverden slechts
zes op de
Commercie Compagnie (MCC), toegang 20, inv.nr. 575.
33. De MCC heeft in haar bestaan twee kaperschepen uitge
reed. Zie: Unger, 'Bijdragen tot de geschiedenis, II', p. 8 en
14.
... de lorrendraaierij. Bij de oprichting van de MCC waren
nagenoeg alle directeuren voormalige reders van lor-
rendraaiers. Veel schippers op compagnieschepen hadden
daarvoor in de smokkelvaart gezeten
Detail plattegrond Middelburg, met van west naar oost de werven van de MCC (x), de WIC (v) en de VOC (s).
... Een fregat voor de MCC
In 1720 verenigden kooplieden uit Middelburg
zich in de Middelburgsche Commercie Compagnie
(MCC). Aanvankelijk dreef de MCC vooral handel
op de Middellandse Zee en West-Indië. Er waren
ook ... handelscontacten met de Oostzee, de IJszee,
de Witte Zee, Frankrijk en het Iberisch schierei
land. Tevens dreef de MCC handel op West-Afrika
en dan met name Guinee. In 1730 verloor de
West-Indische Compagnie (WIC
Het in 1730 gebouwde pakhuis van de MCC aan de Balans te
Middelburg, 1999. Beeldbank Zeeuwse Bibliotheek, recordnr.
18433. Foto Wim Helm.
... In de vergadering van 23 november 1802 werd ter
sprake gebracht dat in de vorige vergadering
besloten was om nu pas te notuleren dat de MCC
een opdracht aanvaard had om een fregat te bou
wen. De
Roose maar in algemene
termen als behorende tot de MCC. Wel had Van
Citters in mei 1805 200 pond Vlaams aan Roose
betaald. Daar stond tegenover dat de compagnie
tot 1 januari 1806 betaald had aan ... gemaakt
wegens voorgeschoten daglonen en houtwaren
waarvoor zij zelfs interest aan de "Sociëteit der
geoctroyeerde Zaagmolens" had moeten betalen.
Tevens was de verwachting dat de MCC een aan
zienlijk
Begin 1811 schreven de directeuren van de
MCC aan de Maire van Middelburg dat hen ter ore
was gekomen dat de Fransen het dok wilden dem
pen en een dam voor de dokdeuren wilden aan
leggen, zodat de ... ", mettertijd
als "sleet" verkocht moeten worden. Daar kwam
nog bij dat de MCC de enig overgebleven scheeps
werf in Middelburg was, zodat bij het sluiten van
het dok geen schip meer in Middelburg gerepa
zetten. Waren er al schepen die gerepareerd
moesten worden, dan werd uitgeweken naar Hol
land en Brabant. Wel was er over gesproken of de
MCC de beschikking kon krijgen over de kleine
werf van de ... mee dat door de
"ongelukkige tijdsomstandigheden" er ondanks
de ingevoerde bezuinigingen van 1810 verdere
maatregelen genomen moesten worden. Besloten
werd de effecten de MCC aankomende ter waarde
van 5
Eind 1815 was Dagneau van plan het drie
mastfregat Middelburgsch Nieuwe Haven uit te
rusten voor een reis naar Noord-Amerika. Hij
klopte hiervoor aan bij de MCC met de vraag of
... Een fregat voor de MCC
zij voor een zestiende deel wilde participeren. Na
enig overleg stemde de MCC hiermee in. In febru
ari 1817 feliciteerden de directeuren van de MCC
Dagneau met de behouden aankomst van Middel ... - Zeeuws Archief (ZA), Archief van de Commercie Compag
nie van Middelburg, 1720-1889 (MCC), Notulen van de
vergaderingen van Directeuren (1792-1814), inv.nr. 23.
gebieden
aan de westkust van Zuid-Amerika. Roggeveens
tocht diende om het onbekende Zuidland te ont
dekken. Dat bestond toen niet en nu niet en beide
expedities bezorgden de WIC en MCC een grote
financiële ... Paesie schetst in de grote inleiding de
geschiedenis van de MCC en de rol van Middel
burg als handelsstad aan het begin van de acht
tiende eeuw. Dat zal niet voor elke lezer nodig
zijn, maar mag in
bijlagen toegevoegd:
een brief die onderweg door Amsterdamse koop
lieden werd meegegeven, brieven van gezagvoer
ders van de Don Louis aan de MCC en notariële
verklaringen van bemanningsleden en andere
Ruud Paesie, Geschiedenis van de MCC. Opkomst,
bloei en ondergang, Walburg Pers, Zutphen 2014.
208 pp., foto's, ill., krt. ISBN 978-90-5730-931-1.
29,95
... Tijdens het symposium voor de herdenking van
de afschaffing van de slavenhandel in juni van
dit jaar, presenteerde Ruud Paesie zijn boek
Geschiedenis van de MCC. Commissaris van de
Koning Han Polman
Gezicht op de Dokbrug en het voormalige equipagehuis van de VOC, het latere Commerciehuis van de MCC, aan het begin van de
negentiende eeuw. Zeeuws Archief, Zelandia Illustrata, 11-291.
... winstmarges nog verder bij, naar beneden:
over de gehele achttiende eeuw gerekend was de
MCC een verliesgevend bedrijf. De rol van de toe
leveringsbedrijven wordt hierdoor dan ook alleen
maar interessanter
meer onderzoek voor nodig. Het is juist dit
deel waarin de activiteiten van de MCC worden
afgezet tegen het overige reilen en zeilen in Mid
delburg, dat het boek extra interessant maakt.
... Wat er ligt is een mooi uitgegeven overzichts
werk van de MCC. Dat is ook meteen wat het eerst
opvalt bij dit boek: een mooi boek om in handen
te hebben. Ook Walburg Pers gaat niet over een
nacht ijs
2014 van het boek
van Ruud Paesie over het slavenhandelsbedrijf de
Middelburgse Commercie Compagnie (MCC)
kwam ook een kleinere publicatie ter wereld van
de gemeentearchivaris van Vlissingen, Ad Tram
per
de MCC
bekend geworden en is de meeste informatie in
het boek van Tramper afkomstig uit het archief
van de MCC in het Zeeuws Archief, het was zeker
niet de enige Zeeuwse onderneming die in slaven
... de MCC tot Unesco-werelderfgoed
verklaard. Het is uniek dat zoveel is bewaard
gebleven van een slavenhandelsarchief. Hierdoor
zijn de praktijk en de bedrijfsvoering van slaven-
reizen nauwgezet te
Aan de hand van een aantal reizen van sche
pen van de MCC wordt het verhaal uitgewerkt.
Het schip waarin in het boek veel wordt 'meege-
varen' is de Nieuwe Hoop. Verder komen reizen
van de ... welke manier de onderhandelin
gen plaatsvonden tot wat de functie van een
bomba en de mafoeke was en welke rol de corres
pondenten van de MCC speelden. Het leven aan
boord, zoals huisvesting, hygiëne
voor gekozen om geen noten op te nemen. Voor
de genoemde schepen van de MCC is het wel dui
delijk, maar uit welke archieven komen de docu
menten van andere schepen? Naast gegevens van
MCC ... -schepen gebruikt Ad Tramper toch een jour
naal van een Vlissingse slavenhandelaar, onlangs
opgedoken in de Prize Papers in The National
Archives in Londen. Aardig is dat het in het boek
voorkomende MCC-schip Aurora
Onderzoek in het archief van de MCC en andere
De Middelburgse Commercie Compagnie
(MCC) was een in 1720 opgerichte onderneming
die zich zou specialiseren in de trans-Atlantische
slavenhandel. In het archief van de MCC zijn
gedetailleerde ... Naast het archief van de MCC is voor dit
onderzoek gebruik gemaakt van andere bronnen
en literatuur. Van vrijwel alle hierna genoemde
Middelburgse kompasmakers zijn gegevens terug
gevonden, met
Behalve kompassen leverde Adriaan Bartels
vlaggen aan de MCC. De levering van kompassen
en vlaggen combineerde hij in één rekening,
zoals bijvoorbeeld in de rekening voor de tweede
... reparaties daarvan voor de MCC. Hij was wel de
belangrijkste leverancier van kompassen aan de
Verenigde Oostindische Compagnie (VOC), kamer
Zeeland.10 Hij combineerde de werkzaamheden
voor de MCC en
Adriaan Kakelaar/Maria de Jongh, zeil- en
kompasmaker, kompasleverancier MCC in 1735
1742/1750. Tot 1735 leverde Adriaan Kakelaar
slechts eenmaal kompassen aan de MCC. Hij was
allereerst meester ... -zeilmaker. Voor de VOC con
troleerde hij vanaf 1720 de kwaliteit van gele
verde zeilen.13 Aan de MCC leverde hij in de peri
ode 1721-1737 regelmatig zeilen of verzorgde hij
reparaties ervan.
kompassen aan de MCC, maar
wel ijzerwaren.
... Henricus Kakelaar, koopman/reder, kompas
maker, kassier en opperboekhouder MCC, kom
pasleverancier MCC in 1750-1783. Henricus
Bewijs voor de opdracht tot levering van kompassen voor het schip 't Vergenoegen. ZA, Archief MCC, inv.nr. 1096.1, scan 101.
6. De MCC werd in 1720 opgericht. In totaal werden voor
dit artikel 290 equipages door de MCC onderzocht.
Daarvan leverden 257 equipages gegevens over de leve
ranciers van de kompassen.
... 7. De achternaam Bartels wordt in de verschillende reke
ningen in het archief van de MCC ook wel gespeld als:
Bartelsse of Bartelsz.
27. ZA, Archief MCC, rekening in inv.nr. 942.1, scan 43.
... 29. ZA, Archief MCC, inv.nr. 1096.1, scan 100.
Zeeland speelde binnen Nederland in de 18e-eeuw
een belangrijke rol in de zogenaamde driehoeks-
handel. Schepen van de MCC en de WIC voeren
naar Afrika om daar op verschillende plaatsen
slaven te
Een interessante zoektocht naar de herkomst
van de man begint met een telefoontje naar Dr.
Ruud Paesie, maritiem historicus en schrijver van
het boek: 'Geschiedenis van de MCC'. In het tele ... zijn met de volgende reis
van de MCC. Er wordt geen overleden bomba ver
meld.
zeventiende eeuw behoorden vele van de
bedoelde schepen toe aan handelsmaatschappijen
zoals de WIC, VOC en MCC, die naar plaatsen
zoals Essequibo en Batavia voeren.
, werelderfgoed dat
wordt bewaard in het Zeeuws Archief. Dat leverde
interessante bijdragen op. Zoals die door Jurriaan
Santvoort over Stepanus-Laurentius Neale, agent
van de MCC, die zijn zaken aanvankelijk vanuit ... van de handelaar Louis le Grand
uit Cadiz, die van 1722-1725 met de MCC cor
respondeerde. David van Gelder hield zich bezig
met een voorgenomen actie van de MCC tegen de
Barbarijse zeerovers in 1722 die
Compagnie (MCC) de grootste particuliere slaven
handelaar van de Republiek worden. Deze slaven
handel had dan ook grote economische impact op
Vlissingen en Middelburg. Toch werd verzekeren
van slaven in de
Welvaren. De jonge Middelburgse reder Johan de
Munck had het ruim 23 meter lange fregat laten
aanbouwen op de werf van de Middelburgse
Commercie Compagnie (MCC) bij de Segeers-
poort.1 Het schip was ... 1 NL-MdbZA, MCC 1695, grootboekrekening 'Middelburgs
Welvaren' (scan 80). NL-MdbZA, MCC 1633, journaal-
posten 2 december 1749 (scan 37) en 31 december 1749
(scan 46).