WestkapeUe is dit jaar zevenhonderdvijftig jaar in het bezit van stadsrechten. Dat
feit wii men niet zonder meer voorbij /aten gaan en enig reliëf geven op 29 septem
ber aanstaande ... . Zevenhonderdvijftig jaar stadsrechten: zo'n gebeuren noodt tot
terugkijken, zeker in een plaats met een zo markant verleden als Westkappel. De
redactie voelde er meer voor een stukje recente geschiedenis over
te bedrijven. Deze akti-
viteiten zullen er zeker toe hebben bijgedragen
dat de plaats in 1248 stadsrechten ontving, slechts
enkele tientallen jaren later dan de Walcherse
steden Middelburg, Domburg en
In 2015 vierde Vlissingen zevenhonderd jaar stad.
Op 2 april 1315 kreeg die stad van de Hollandse graaf
Willem iii stadsrechten. Precies 700 jaar later werd
dit herdacht in een bomvolle Sint
oorkonde is aan de stad in 1217 stadsrechten verleend. In de loop
der eeuwen groeide de stad tot een bekende handelshaven. Het scherpe beleg van de stad in de
jaren 1572 - 1574 gaf, mede door het vertrek van
- verleende stadsrechten. Ze konden
hierdoor naar eigen recht leven en zichzelf besturen, maar bleven deel uit
maken van Zeeland, dat in de Middeleeuwen een toenemende zelfstandigheid
genoot binnen het gebied ... -steden ontstond. Voor de Zeeuwse
steden buiten Zeeuwsch-Vlaanderen was Middelburg de moederstad. Ik merk
op dat de oudste stadsrechten neerkwamen op vastlegging van in de plaats
reeds geldend ongeschreven
en Westkapelle. Aan Domburg en Westka
pelle zijn in de middeleeuwen weliswaar
stadsrechten verleend maar ze kregen
nooit stedelijke trekken, zoals muren en
poorten. Hun oude status kon wél worden
, waardoor die weerbe-
stendiger is dan gewoon cement. Later mocht daring
niet meer worden gewonnen omdat het de stromin
gen in de haven veranderde. Veere verwierf in 1348
stadsrechten, waardoor het bouwen van
Bij het Privilege van 2 april 1315 kreeg Vlissingen van graaf Willem III beperk
te stadsrechten. Aan de weg van de IJzeren brug bouwde men aan de Westzijde
van de haven, ongeveer op de plaats van het
Deze plaats kreeg in 1315 beperkte stadsrechten, en pas in 1477 volledige.
Toen kreeg de stad n.l. de hoge jurisdictie, d.w.z. de bevoegdheid om ook
halsmisdrijven te berechten.
... Het is niet bekend wanneer Veere stadsrechten kreeg, maar het was in 1355 in
elk geval al een stad. In 1348 werd Veere als zelfstandige parochie afgescheiden
van de parochie Zanddijk, en men
. Vlissingen 700 jaar stadsrechten
aan de Commissaris van de Koning Han Polman.
Het is een opvallend gegeven dat Tholen al een vesting heeft vóór het in 1366
stadsrechten krijgt. Een jaar eerder namelijk neemt Jan van Blois, Heer van
Tholen, het initiatief om het dorp te
stadsrechten bezat. Met de
wallen die in 1590 voltooid werden,
kreeg Brouwershaven ook het uiterlijk
van een stad. De benaming smalstad
houdt in dat Brouwershaven geen zetel
had in de Zeeuwse Staten. De
Over Vlissingen verscheen de lijvige studie Vissers, Kapers, Arbeiders. Vlissingen 700
jaar stadsrechten. Maar hoe ziet de toekomst van de stad eruit? Niemand die dat
natuurlijk precies weet, maar
van Vlaan
deren en de graven van Holland, die stadsrechten verleen
den aan Middelburg, Domburg, Westkapelle en Vlissingen.
eeuwse schilderijen hadden veel belangstelling. Ook lagen een heel oud
poortersboek en de akte tot verlening van stadsrechten uit 1574 ter bezichtiging.
We hebben die morgen veel gehoord, veel gezien en
van de Sankt Clemenskirche op die de
kleine stad in het Nettetal domineert.
Reeds in 1205 werd van deze plaats, die
later stadsrechten verwierf, melding
gemaakt. Eeuwenlang behoorde deze
omgeving tot
dit zegel willen aangeven dat hun woon
plaats stedelijke trekken had of preten
deerde te hebben. In 1223 kreeg Westka
pelle stadsrechten. Uit 1276 is de tekst van
een oorkonde van graaf Floris V bekend
van het stadhuis van Bom-
menede. Deze plaats wordt stad genoemd,
blijkbaar omdat het sedert 1573 gefortificeerd
was, want van stadsrechten is niets bekend.
stadsrechten ver
kreeg.
... Domburg. In 1223 zal graaf Floris IV ook in
Domburg wel ambacht bezeten hebben. In dat
jaar kreeg ook deze plaats stadsrechten. In 1276
verkoopt zijn kleinzoon Floris V een deel van
het ambacht met
Hulst en Axel kregen reeds in 1180 en
1182 stadsrechten. Dit is bij het begin van
de bekende bedijkingen in Axeler- en
Hulster Ambacht. Het gebied moet toen
toch ook al een bepaalde ontwikkeling ...
hebben gekend, anders geeft men de
hoofdplaatsen van zo'n gebied toch geen
stadsrechten.
. Waarom het toen niet doorgegaan is
is een verhaal apart, dat wellicht nog eens ter
sprake komt. Pas in 1574 verleende prins Willem
van Oranje-Nassau als stadhouder van Zeeland
aan Arnemuiden stadsrechten.
...
in 1294 vrijwel al het ambacht in Vlissingen. In
1308 wordt het grafelijk bezit aldaar verder uitge
breid. In 1315 krijgt Vlissingen stadsrechten, zij het
in beperkte mate. Pas in 1477 krijgt de
prent
van Brouwershaven de masten van de haringbui
zen boven de daken uitsteken. Al hadden Dom
burg en Westkapelle reeds vroeg in 1223
stadsrechten gekregen, in de gouden eeuw onder
scheidden zij zich
en daarom een
nieuwe haven en poort liet maken en de stad voor het
eerst stadsrechten gaf, bewijst de inhoud van de Keur
van Vlissingen opgemaakt op 2 april 1315.
Geschiedenis: Hulst wordt reeds in de 10e
eeuw genoemd als hoofdplaats voor Hulster-
Ambacht en kreeg in 1180 stadsrechten van
Philips van den Elzas, Graaf van Vlaande
ren. Vooral in de 14e en 15e
De viering van 750 jaar stadsrechten
in Domburg en Westkappel begin en
eind september was voor de PZC
aanleiding tot een herdenkingspagina,
waarin ook een aantal staaltjes antago
nisme Domburg
Wanneer een middeleeuwse nederzetting
stadsrechten verkreeg betekende dit
meestal ook dat men gerechtigd was om
het stadsgebied door omwalling te bevei
ligen. Aanvankelijk gebeurde dit door mid
del
Arnemuiden dat stadsrechten kreeg van Prins Willem van Oranje, maar door oorlogsgeweld
zijn handel en nijverheid zag lamleggen en door het verzanden van de haven naar andere
bronnen moest omzien
Toen in 1223 Westkapelle stadsrechten verkreeg en daarmee het recht ver
wierf gilden te mogen vormen, schijnt al heel spoedig een schuttersgilde te
zijn ontstaan. Ieder jaar vierde men een groot
Toen in 1223 Westkapelle stadsrechten verkreeg en daarmee het recht ver
wierf gilden te mogen vormen, schijnt al heel spoedig een schuttersgilde te
zijn ontstaan. Ieder jaar vierde men een groot
tentoonstelling sluit af met een af
beelding van Albrecht van Beieren, die
in 1375 stadsrechten gaf aan Reimers
waal en een 15e eeuws portret van Jan
Zonder Vrees, die in 1405 opdracht gaf
de overstroomde gebieden
In maart van dit jaar was het 400 jaar geleden dat de Prins van Oranje aan Arnemuiden
stadsrechten verleende. Hiermee gaf hij uiting aan zijn erkentelijkheid voor de loyaliteit
waarmee Arnemuiden
Wanneer Sint-Maartensdijk stadsrechten heeft ge
kregen, valt moeilijk te zeggen. Nog in een stuk
van 1470 wordt van parochie en dorp gesproken,
maar zekerheid over het stedelijk karakter hebben
wij
stadsrechten.
... Peter van Druenen, Vissers, kapers,
arbeiders. Vlissingen 700 jaar stadsrechten
(Vlissingen 2015).
In datzelfde jaar (1584) verkreeg Terneuzen
stadsrechten (o.a. een Woensdagse weekmarkt
en een van Axel onafhankelijke rechtbank).
De bevolking nam wat toe.
2015 is een bijzonder jaar geweest voor Vlissingen. Op 2 april is gevierd dat de
stad 700 jaar stadsrechten heeft, maar het hele jaar door zijn er evenementen
georganiseerd in het kader van ... 2 Overhandiging eerste exemplaar
Vissers, Kapers, Arbeiders.
Vlissingen 700 jaar stadsrechten
van Peter van Druenen
4 Sloeproeiwedstrijd Boulevard-race
plaatsen dus een goede scheep
vaartverbinding moeten hebben gehad.
Het is in ieder geval zeker, dat Hulst,
Axel en Biervliet, die in resp. 1180,
1 1 83 en 11 83 stadsrechten verkregen.
In De Wete van april 1986 is mijn verhaal 'De Walcherse steden' gepubliceerd.
Ik had het daarin over de plaatsen op ons eiland die vóór de 19e eeuw op grond
van verkregen stadsrechten tot op zekere
700 jaar
stadsrechten) en cultuurhistoricus Herman Pleij.
-steden waarvan bekend is dat zij
stadsrechten bezaten, helaas met één
uitzondering. Van stadsrechten van
Westenschouwen is namelijk niets be
kend, en het is dus denkbaar dat ook
Zoutelande toen geen stad in ... Terug nu naar het citaat uit het veldna-
menboekje. We kennen inderdaad de
keuren, de stadsrechten van Middel
burg, Zierikzee, Westkapelle en Dom
burg, en daar het bezitten van stads
recht vooral
Het citaat verwijst naar 2 Zeeuwse keuren, en daar moeten we het dus eerst over
hebben. Stadsrechten, stadskeuren gaven een stad een zekere mate van zelfstan
digheid in rechtspraak en bestuur, en
i Domburg werd -en wordt- door de inwoners altijd een dorp
genoemd, hoewel het stadsrechten heeft.
- de bijwoning van de festiviteiten rond
750 jaar stadsrechten in Arnemuiden;
Buiten Zoutelande is van al de in deze teksten genoemde Zeeuwse steden
stadsrecht bekend, helaas met één uitzondering. Van stadsrechten van Westen-
Al even negatief is het feit dat de kanselarij van de Hollandse graven al in de 14e
eeuw getracht heeft alle stadsrechten te verzamelen, maar dat niettemin in het
grafelijk archief niets omtrent een ... '
onderscheiden zich van het oude type stad door hun meer regelmatige, vaak
rastervormige plattegrond. De stichters stimuleerden de groei van hun rationeel
opgezette scheppingen door ze heel snel stadsrechten te
De teksten zijn niet altijd even nauwkeurig. Zo wordt het gedeelte over
Middelburg (blz. 65 e.v.) helaas ontsierd door enige onjuistheden: de
stadsrechten van 1217 werden niet verleend door Willem II
bezegeld door
gravin Johanna van Vlaanderen en graaf
Willem van Holland. In 1223 krijgen
Westkapelle en Domburg dezelfde
stadsrechten, gebaseerd op dat van
Middelburg.
... . In 1206 bekrachtigde
graaf Willem (I) wel het verdrag van
Brugge van 11 67, maar hoe weinig de
Hollandse graaf zich overigens van dat
condominium aantrok bleek bij deverle-
ning van de stadsrechten aan
Poortvliet
stadsrechten. Enkele van deze plaat
sen kregen deze rechten niet van de
graaf maar van de plaatselijke heer,
en ik betwijfel of daardoor het
Zeeuwse keurrecht ter plaatse ver
viel, maarin elkgeval
, veelal ras-
tervormige plattegrond. De stichters sti
muleerden de groei van hun rationeel
opgezette scheppingen door ze heel
snel stadsrechten te verlenen en door
ook met tal van andere privileges men
sen