Stadsrechten
... Het verlenen van stadsrechten vormde een opvallend moment in de gestage
groei van nederzetting tot een plaats van betekenis. In tegenstelling tot wat vaak
gedacht wordt, houden stadsrechten geen
- verleende stadsrechten. Ze konden
hierdoor naar eigen recht leven en zichzelf besturen, maar bleven deel uit
maken van Zeeland, dat in de Middeleeuwen een toenemende zelfstandigheid
genoot binnen het gebied ... -steden ontstond. Voor de Zeeuwse
steden buiten Zeeuwsch-Vlaanderen was Middelburg de moederstad. Ik merk
op dat de oudste stadsrechten neerkwamen op vastlegging van in de plaats
reeds geldend ongeschreven
Deze plaats kreeg in 1315 beperkte stadsrechten, en pas in 1477 volledige.
Toen kreeg de stad n.l. de hoge jurisdictie, d.w.z. de bevoegdheid om ook
halsmisdrijven te berechten.
... Het is niet bekend wanneer Veere stadsrechten kreeg, maar het was in 1355 in
elk geval al een stad. In 1348 werd Veere als zelfstandige parochie afgescheiden
van de parochie Zanddijk, en men
1217 of 1219-1222 In één van deze jaren verkreeg Zierikzee zijn stadsrechten van de
graaf.16)
... 1248 De stadsrechten werden vernieuwd en uitgebreid door graaf Willem II. Een gezegeld
afschrift van deze keur is in Zierikzee bewaard gebleven.3)
95. Henderikx, Bedelordekloosteis, 91. Dat deze rangorde niet uitsluitend door de ouderdom van de
stadsrechten wordt bepaald, blijkt uit het feit dat Delft (stadskeur 1246) meermalen voor Haarlem
tentoonstelling sluit af met een af
beelding van Albrecht van Beieren, die
in 1375 stadsrechten gaf aan Reimers
waal en een 15e eeuws portret van Jan
Zonder Vrees, die in 1405 opdracht gaf
de overstroomde gebieden
DE STADSRECHTEN VAN ZiERIKZEE
... Woensdag 11 maart 1248 was een gedenkwaardige dag. Rooms-koning Willem II
vaardigde een oorkonde uit, waarin de stadsrechten van Zierikzee werden vast
gelegd. Het was voor de Zierikzeeënaars een
Al even negatief is het feit dat de kanselarij van de Hollandse graven al in de 14e
eeuw getracht heeft alle stadsrechten te verzamelen, maar dat niettemin in het
grafelijk archief niets omtrent een ... '
onderscheiden zich van het oude type stad door hun meer regelmatige, vaak
rastervormige plattegrond. De stichters stimuleerden de groei van hun rationeel
opgezette scheppingen door ze heel snel stadsrechten te
Overhandiging van de oorkonde mei de stadsrechten door de graaf, (staalplaat uit van hennep,
W, Moll en J. ter Gouw, Nederlands Geschiedenis en Volksleven, heiden 1880).
andere steden
herdachten dat ze zes- of zevenhonderd jaar geleden stadsrechten hadden ontvangen. De Zierikseeënaren
hebben vaak de neiging gehad anderen te overtroeven. Ze wilden zelfs de hoogste toren van
van Vlaan
deren en de graven van Holland, die stadsrechten verleen
den aan Middelburg, Domburg, Westkapelle en Vlissingen.
Toen in 1223 Westkapelle stadsrechten verkreeg en daarmee het recht ver
wierf gilden te mogen vormen, schijnt al heel spoedig een schuttersgilde te
zijn ontstaan. Ieder jaar vierde men een groot
Toen in 1223 Westkapelle stadsrechten verkreeg en daarmee het recht ver
wierf gilden te mogen vormen, schijnt al heel spoedig een schuttersgilde te
zijn ontstaan. Ieder jaar vierde men een groot
mogelijk dat er reeds in de 9de eeuw al bewoning
op deze plaats was. Stadsrechten kreeg een plaats pas als ze enige betekenis had
als handels- of vestingplaats. In de gemeenteraadsvergadering van 29 april
De studies van J.G. Kruisheer naar de Hollandse en Zeeuwse stadsrechten heb
ben belangrijke resultaten opgeleverd. Een van zijn belangrijkste conclusies was
dat, in tegenstelling tot wat voor de hand
Bij het Privilege van 2 april 1315 kreeg Vlissingen van graaf Willem III beperk
te stadsrechten. Aan de weg van de IJzeren brug bouwde men aan de Westzijde
van de haven, ongeveer op de plaats van het
nederzetting in de Romeinse Tijd (de
beroemde Nehalenniastenen, o.m. in het Zeeuws Museum te bewonderen, zijn
overblijfselen uit die periode) en Domburg bezit stadsrechten daterend uit
1223.
In De Wete van april 1986 is mijn verhaal 'De Walcherse steden' gepubliceerd.
Ik had het daarin over de plaatsen op ons eiland die vóór de 19e eeuw op grond
van verkregen stadsrechten tot op zekere
Het citaat verwijst naar 2 Zeeuwse keuren, en daar moeten we het dus eerst over
hebben. Stadsrechten, stadskeuren gaven een stad een zekere mate van zelfstan
digheid in rechtspraak en bestuur, en
Buiten Zoutelande is van al de in deze teksten genoemde Zeeuwse steden
stadsrecht bekend, helaas met één uitzondering. Van stadsrechten van Westen-
De teksten zijn niet altijd even nauwkeurig. Zo wordt het gedeelte over
Middelburg (blz. 65 e.v.) helaas ontsierd door enige onjuistheden: de
stadsrechten van 1217 werden niet verleend door Willem II
reeds in 1180 stadsrechten aan 'Damme'.
Brugge groef een kanaal naar Damme en
het stadje ontwikkelde zich snel tot een
dynamische overslaghaven. Damme bezat
de stapelrechten op wijn uit Bordeaux en
eeuwse schilderijen hadden veel belangstelling. Ook lagen een heel oud
poortersboek en de akte tot verlening van stadsrechten uit 1574 ter bezichtiging.
We hebben die morgen veel gehoord, veel gezien en
Arnemuiden dat stadsrechten kreeg van Prins Willem van Oranje, maar door oorlogsgeweld
zijn handel en nijverheid zag lamleggen en door het verzanden van de haven naar andere
bronnen moest omzien
In de 13e eeuw gaat deze stedelijke groei verder. Zierikzee krijgt stadsrechten, d.w.z.
zelfbestuur op tal van terreinen, er worden verschillende fraaie openbare gebouwen
gebouwd en de stad wordt ook
oorkonde is aan de stad in 1217 stadsrechten verleend. In de loop
der eeuwen groeide de stad tot een bekende handelshaven. Het scherpe beleg van de stad in de
jaren 1572 - 1574 gaf, mede door het vertrek van