Woensdag 23 maart 2016
Peter van Druenen over
de geschiedenis van Vlissingen
In het voorjaar van 2015 verscheen bij de
viering van 700 jaar stadsrechten het boek
Vissers, Kapers, Arbeiders van Peter ... Toen Vlissingen stadsrechten verkreeg, in
1315, woonden er maar zo'n honderd
mensen. Zij hadden negen hectare tot hun
beschikking en dat was goed te doen. In
1443 was de bevolking gegroeid tot 500
stadsrechten van Middelburg in 2017
Vlissingen, stad van havens
Op woensdagavond 23 maart 2015 hield
Peter van Druenen een lezing over de
vroegste geschiedenis van Vlissingen. Ter
gelegenheid van 700 jaar stadsrechten pu
bliceerde hij ... te
leggen, een aanzienlijke investering die
met belasting- en tolheffing zou moeten
worden terugverdiend. En er werd haast
mee gemaakt: in 1315 kreeg Vlissingen
stadsrechten. Vanaf die tijd heeft de
van Vlaanderen het stadsrecht. Volgend
jaar zal op sobere wijze worden gevierd
dat Middelburg 800 jaar stadsrechten be
zit.
Stadswandeling Middelburg
Middelburg viert dit jaar dat het achthon
derd jaar geleden stadsrechten kreeg en
daarom had de Activiteitencommissie van
de Heemkundige Kring Walcheren er op 5
juli een
en Westkapelle. Aan Domburg en Westka
pelle zijn in de middeleeuwen weliswaar
stadsrechten verleend maar ze kregen
nooit stedelijke trekken, zoals muren en
poorten. Hun oude status kon wél worden
Woensdag 5 juli 2017
Stadswandeling Middelburg
Middelburg viert dit jaar dat zij achthonderd
jaar geleden stadsrechten kreeg van graaf
Willem I van Holland en gravin Johanna
van Vlaanderen. De stad
stadsrechten verleend.14 De stad groei
de uit tot een belangrijke internationale handelsplaats in de vijftiende eeuw, er werd
handel gedreven met Engeland, Schotland, de Oostzeelanden en Scandinavië.15 Het
eind
burg waarin hij de stad van de nieuwe toestand op de hoogte stelt75. Ongetwijfeld
zal kort voor 1187 in Aardenburg hetzelfde zijn gebeurd: een verlening van
stadsrechten zonder uitvaardiging van een ... Interessant is een vergelijking tussen het Aardenburgse - dus Vlaamse - stads
recht en de Middelburgse en andere Zeeuwse stadsrechten uit de late twaalfde en
vroege dertiende eeuw voor wat betreft de
13 Volgens het digitale repertorium op de stadsrechten in Nederland, te raadplegen op de website
van de Universiteit Leiden heeft Sint-Maartensdijk tussen 24 februari en 9 juni 1485 stadsrech
ten ... verkregen, zie https://www.universiteitleiden.nl/binaries/content/assets/geestesweten-
schappen/institute-for-history/repertorium-stadsrechten.pdf.
- verleende stadsrechten. Ze konden
hierdoor naar eigen recht leven en zichzelf besturen, maar bleven deel uit
maken van Zeeland, dat in de Middeleeuwen een toenemende zelfstandigheid
genoot binnen het gebied ... -steden ontstond. Voor de Zeeuwse
steden buiten Zeeuwsch-Vlaanderen was Middelburg de moederstad. Ik merk
op dat de oudste stadsrechten neerkwamen op vastlegging van in de plaats
reeds geldend ongeschreven
Zowel in de Middelburgse stadsrechten als in deel II van de Consuetudines
wordt de objectieve teneur ten aanzien van de graaf gebruikt70. Dat betekent dat
bij het opstellen van deze tekst vanuit de ... Een en ander wijst er daarom op dat het Aardenburgse stadsrecht, voorname
lijk onder Aardenburgse stimulansen, als volgt zijn vorm gevonden moet hebben.
Vóór de verlening van stadsrechten door graaf
De problematiek rond de stadsrechten van Aardenburg heeft al vroeg de aan
dacht van de geschiedwetenschap getrokken. In de vorige eeuw hielden de
rechtshistorici Warnkönig en Gilliodts van Severen en ... genoemd moeten worden6. Na de dood van de laatste ver
flauwde de aandacht voor de geschiedenis van Aardenburg en haar stadsrechten.
Dit had tot gevolg dat het onderwerp ruim driekwart eeuw bleef liggen
Deze plaats kreeg in 1315 beperkte stadsrechten, en pas in 1477 volledige.
Toen kreeg de stad n.l. de hoge jurisdictie, d.w.z. de bevoegdheid om ook
halsmisdrijven te berechten.
... Het is niet bekend wanneer Veere stadsrechten kreeg, maar het was in 1355 in
elk geval al een stad. In 1348 werd Veere als zelfstandige parochie afgescheiden
van de parochie Zanddijk, en men
-Friesland stadsrechten verkreeg en
daardoor de baljuwschappen vanzelf verdwenen 403).
... boeten opgelegd en bijna
alle stadsrechten vervielen 405). In de politiek, die de hertog in de hierop-
volgende jaren voerde, was geen vaste lijn te bespeuren 406). Pas in 1456
kwam er een verzoening met
tentoonstelling sluit af met een af
beelding van Albrecht van Beieren, die
in 1375 stadsrechten gaf aan Reimers
waal en een 15e eeuws portret van Jan
Zonder Vrees, die in 1405 opdracht gaf
de overstroomde gebieden
vormde voor de zelfstandige Nederlanden.
De stadspoort die door de Geuzen werd
ingebeukt is goeddeels verdwenen, maar
de andere vestingwerken zijn nog intact.
In 1330 kreeg Brielle stadsrechten
In 1572 kregen de bewoners te maken met
een belegering en in 1574 verkreeg Arne
muiden stadsrechten en werden omwallin
gen en fortificaties aangebracht. De Markt-
Met het verkrijgen van stadsrechten, op 2
april 1315, begon voor Vlissingen een
bloeiperiode. De haringvangst bracht de
jonge stad welvaart. Maar Vlissingen heeft
ook heel wat te verduren gekregen
17 Smalstad was in de zestiende tot en met de achttiende eeuw de benaming van een aantal klei
nere plaatsen in het gewest Zeeland waaraan ooit (in de middeleeuwen) stadsrechten waren
verleend maar
de kusten van Frankrijk en de Oost
zeelanden bereikbaar. Ze verkreeg haar stadsrechten in het begin van de der
tiende eeuw, vermoedelijk kort nadat ook aan Middelburg stadsrechten waren
toegekend6. Het
-
tiende-eeuwse Middelnederlandse tekst zijn geen sporen aanwijsbaar, noch voor
het Brugse, noch voor het Aardenburgse stadsrecht, in tegenstelling tot de
Zeeuwse stadsrechten. Er kan in ieder geval geen ... geciteerde brief van 1127. In het verleden is deze
brief namelijk nog wel eens - onder andere door Vorstennan van Oyen - be
schouwd als een verlening van stadsrechten aan Aardenburg86.
Al even negatief is het feit dat de kanselarij van de Hollandse graven al in de 14e
eeuw getracht heeft alle stadsrechten te verzamelen, maar dat niettemin in het
grafelijk archief niets omtrent een ... '
onderscheiden zich van het oude type stad door hun meer regelmatige, vaak
rastervormige plattegrond. De stichters stimuleerden de groei van hun rationeel
opgezette scheppingen door ze heel snel stadsrechten te
het stadje zijn stadsrechten ontvangen.23 Ondanks een grote stadsbrand in 1545
en oorlogsschade door de Spaanse troepen in 1575, werd de stad steeds verder
uitgelegd in de zestiende eeuw.24 De ...
de stad liepen. In 1217 kreeg Middelburg de stadsrechten verleend.38 In de twaalf
de en dertiende eeuw kwam de internationale handel tot bloei. In 1508 werd het
stapelrecht op Spaanse en Franse wijnen
privi
legiën ontving, hetgeen zoowat een voorspelling moest betee-
kenen, dat het later stadsrechten van hooger hand zou ontvan
gen. Laat ons alvorens hieromtrent onze meening uit te
spreken, nagaan wat
In 1574 kreeg Arnemuiden stadsrechten
en werd het omwald. Als voorhaven van
Middelburg ging het Arnemuiden aanvan
kelijk voor de wind. Aan deze bloei kwam
een einde door de Middelburgse overheer
sing
van de Sankt Clemenskirche op die de
kleine stad in het Nettetal domineert.
Reeds in 1205 werd van deze plaats, die
later stadsrechten verwierf, melding
gemaakt. Eeuwenlang behoorde deze
omgeving tot
Omdat het zevenhonderd jaar geleden is
dat Vlissingen stadsrechten kreeg, werd de
jaarlijkse HKW-wandeling in deze stad ge
houden, Ondanks de temperatuur van
meer dan 30 graden, waren op woensdag
viering 'Middelburg 800 jaar
stadsrechten' een educatieve tentoonstelling verzorgd in de keukenkasten van het
keldergewelf in het van de Perrehuis in de Wagenaarstraat in Middelburg. Het His
torisch Museum
De Nieuwe Mude, aan den linker oever van het Zwin
tegenover Sluis gelegen werd zoo geheeten in tegenstelling
met het Oude Mudehet tegenwoordige Sint-Anna-ter-Muiden
dat reeds in 1241 stadsrechten
Geschiedkundige atlas van Nederland. De Bourgondische tijd. Tweede afleve
ring. De stadsrechten [met A. Telting]. 's-Gravenhage 1923. 140 pp.
buurtschap ontstaan, en ook later
nooit met stadsrechten begiftigd x) (al noemt Boxhorn I, 381
't een der 3 steden op Zuidbeveland) was slechts een beperkt
deel van 't heele gebied in kwestie, aanvankelijk uit
van Vlaan
deren en de graven van Holland, die stadsrechten verleen
den aan Middelburg, Domburg, Westkapelle en Vlissingen.
dit zegel willen aangeven dat hun woon
plaats stedelijke trekken had of preten
deerde te hebben. In 1223 kreeg Westka
pelle stadsrechten. Uit 1276 is de tekst van
een oorkonde van graaf Floris V bekend
De jaarlijkse HKW-wandeling vond plaats
op woensdag 5 juli 2017 in Middelburg,
in het kader van de viering van 800 jaar
stadsrechten Middelburg.
Ieper is een (van oorsprong) middeleeuw
se stad die dit jaar (2020) mag vieren dat
ze 850 jaar stadsrechten bezit. De stad
dankte zijn welvaart aan de lakenhandel
die in de twaalfde en de dertiende
Bergen aan de
Striene Steenbergen) en die van Mons Geertruiden-
berg). Waar we weten, dat Geertruidenberg reeds in 1213
van graaf Willem I stadsrechten kreeg, Steenbergen, zooals
nog kortelings overtuigend
Arnemuiden
het juk van de hoofdstad van zich af weten
te schudden door, anders dan Middelburg,
wel op tijd voor de Prins te kiezen. Als be
loning verleende Willem van Oranje Arne-
muiden stadsrechten in 1575
-304. In dit artikel gaat Kruisheer in op de stadsrechten van Middelburg (1217
en 1254). Westkapelle (1223), Domburg (4223), Zierikzee (1248), Vlissingen (1315) en Reimerswaal
(1380). die samen als het ware ... een familie van stadsrechten vormen.
Toen in 1223 Westkapelle stadsrechten verkreeg en daarmee het recht ver
wierf gilden te mogen vormen, schijnt al heel spoedig een schuttersgilde te
zijn ontstaan. Ieder jaar vierde men een groot
Toen in 1223 Westkapelle stadsrechten verkreeg en daarmee het recht ver
wierf gilden te mogen vormen, schijnt al heel spoedig een schuttersgilde te
zijn ontstaan. Ieder jaar vierde men een groot
zeker niet bestaan. Van Caenegem en
Milis hebben in hun studie over de nieuwe Vlaamse stadsrechten van graaf Filips
van de Elzas aangetoond dat het stuk dat eeuwenlang aangezien is voor de stads
keur van
gelijkenis vertoont met de stadsrechten uit deze tijd. Uit de
twee passages in de Grote Brief van 1187 mag daarom worden afgeleid dat Aar
denburg kort voor 1187 - het recht was in 1187 nog nieuw - een nieuw
brief vervatte verzoeken
mogen beschouwen als een verlening van stadsrechten. Wanneer we de ingewil
ligde verzoeken in het licht zien van de plaatselijke domaniale situatie, kunnen
we deze vraag alleen
57. Van deze zeven stadsrechten is geen enkel in origineel bewaard gebleven. Wel zijn van de
Brugse en de Gentse keur afschriften en van het leperse recht een vertaling in het Middelfrans
bewaard
Reimerswaal had in 1374 stadsrechten gekregen van hertog Albrecht van Bei
eren, ruwaard (regent) van Henegouwen, Holland en Zeeland7. Hiermee had het
stadsbestuur het recht om zelf de rechtspraak en
Hoe helder deze onderscheidende factoren ook zijn, zij zijn niet voldoende voor
sociaal-economisch historici. Stadsrechten en verdedigingswerken zeggen weinig
over de sociaal-economische betekenis
Bij het Privilege van 2 april 1315 kreeg Vlissingen van graaf Willem III beperk
te stadsrechten. Aan de weg van de IJzeren brug bouwde men aan de Westzijde
van de haven, ongeveer op de plaats van het
Dordrecht ontstond in de twaalfde eeuw op
het knooppunt van een aantal water
wegen. Het werd toen nog Thuredrecht
genoemd. In 1220 verleende graaf Willem
I haar stadsrechten. In de Middeleeuwen
kon