Bergen te
Midwolda. Daarop stond 'Soli Deo Gloria'
en werden ook de namen van de predikant
en de kerkvoogden vermeld. Tijdens de
Tweede Wereldoorlog werd deze klok op
28 juli 1942 gevorderd. De kerkeraad
Onder de gerestaureerde kerken na de
tweede wereldoorlog neemt de door ir.
H. de Lussanet de Sabloniere van 1956
tot 1967, met medewerking van H.G.C.
Heringa, uitgevoerde restauratie van de
kerk te
De kerk werd, ondanks pogingen van
het kerkbestuur in de jaren twintig om
na de toren ook de rest van het gebouw
gerestaureerd te krijgen, eerst na de
tweede wereldoorlog grondig onder
handen genomen
op een
galerij boven de preekstoel wordt
geplaatst. Dit instrument heeft de Tweede
Wereldoorlog overleefd maar was aan een
volledige opknapbeurt toe. Men acht het
niet verantwoord hieraan enkele
In de Tweede Wereldoorlog wordt de kerk
op 2 november 1944 getroffen door
scherven van granaten afgevuurd door het
slagschip 'Warspite'. Het dak, de
steunberen en ramen zijn beschadigd en
de ... opnieuw
te beginnen. Op 2 september bericht Pinte
dat hij klaar is. Bij controle wordt alies in
orde bevonden en krijgt Pinte zijn tweede
termijn uitbetaald plus £5 voor het witten
van de kerk.
IJzendijke veroverd en toe
gevoegd aan het grondgebied van de nog
jonge Republiek van de Zeven Verenigde
Nederlanden. Na Willemstad was IJzen
dijke de tweede plaats in de Republiek
waar een nieuwe kerk werd ... .N. Pattist,
geboren in Dreischor. Hij werd bekend als
de leider van de anti-annexatiebeweging,
die kort na de Eerste Wereldoorlog met
succes ijverde tegen de aanspraken van
België op Zeeuws-Vlaanderen. Hij was
Twee voorbeelden noemen we van de
bovengenoemde spanningen over de wijze
van restaureren in de jaren na de Tweede
Wereldoorlog.
In de Tweede Wereldoorlog werden de
ramen in 1942 op dringend advies van
de Rijksinspectie Kunstbescherming
gedemonteerd en in kisten verpakt. Eerst
werden ze in de kluis van het Biervlietse
stadhuis ... beteren en te doen herstellen, aldus het
rapport van de rijksadviseurs.2,1
Tijdens de Eerste Wereldoorlog werden
de ramen gerestaureerd door de gebroe
ders Colpaert, Belgische vluchtelingen
uit
. Vanaf omstreeks 1900
hadden enkelingen laten noteren dat ze
niet tot een kerkgenootschap behoorden.
Het waren bijna allemaal Hervormden
die daartoe overgingen. Na de Tweede
Wereldoorlog zou de uittocht
Toen men de rest van de kerk afbrak,
werd het koor afgesloten met de
westelijke muur, die bij de restauratie
na de tweede wereldoorlog een rond
raam heeft gekregen, zodat hij niet
alleen een eenzame ... Het oudste gedeelte van de
oorspronkelijke kerk die hier heeft
gestaan, is afgebroken, misschien in
de tweede helft van de 18e eeuw. In
Tegenwoordige Staat (1 753) staat
nog aangetekend over
In de Tweede Wereldoorlog was in de
kerktoren een wachtpost ondergebracht, die
bij de bevrijding onder zwaar vuur kwam te
liggen. De ramen kwamen de oorlog echter
goed door daar ze in 1942 in ... Tijdens de Eerste Wereldoorlog werden de
gebrandschilderde ramen weer
gerestaureerd en wel door de uit België
uitgeweken glazeniers, de gebroeders
Colpaert uit Oudenaarde.
Nederlandse orgelbouwer, die zich vóór
de Tweede Wereldoorlog al oriënteerde
op de Orgelbewegung in Duitsland. Hij
voerde in 1933 herstelwerkzaamheden uit
aan het Van Dam-orgel in Vlissingen
waarbij belangrijke
Tijdens de Tweede Wereldoorlog was het
... - lopende leeuw met cijfers 2 in een zes
hoek tweede gehalteteken);
meer
ruimte voor corrigeren en
completeren in de oorspronkelijke
vormenspraak, als inleiding tot wat
zich na de tweede wereldoorlog
ontwikkelde", schreef Tillema in
bovengenoemd boek. Het „in stijl ... omhoog te krikken. Als
rebel (tegen Cuypers' opvattingen)
begonnen, eindigde hij ook als rebel.
Midden in Wereldoorlog II weigerde
hij onverzettelijk elke medewerking
aan Oechler (behoorde tot het Bouw
Tweede Wereldoorlog
... In de tweede helft van de 19de eeuw was
er nog nauwelijks belangstelling voor het
bespelen van de beiaard. Deze verviel
zelfs zo, dal na 1907 persoonlijke bespe
ling niet meer mogelijk was. In 1911
Oostkerk zonder schade de Tweede
Wereldoorlog door. Zelfs de grote luidklok -
diameter 117 cm - ontsnapte aan de
grijpgrage vingers van de
Rüstungsinspection, die een ton aan brons
graag in minder
7). Een voorbeeld in ons land is de kerk te Eist.
Tijdens de restauratie na de Tweede Wereldoorlog
werden onder de kerk de restanten aangetroffen
van opvolgend twee Romeinse tempels, een kerk
je uit
apparaten, zogenaamde heistel
lingen ontwikkeld, uiteraard met de hand,
vele handen, bediend. In de provincie
Zeeland met zijn overwegend leemachti-
ge grond kwam heien, zelfs tot aan de
Tweede Wereldoorlog
spanttype werd veelvuldig toegepast, tot
zelfs na de Tweede Wereldoorlog. Het
krachtenspel in de spanten bestaat uit
uitsluitend trek- of drukkrachten. Bij druk-
krachten is er kans op knik, zodat
Vanaf het begin van de twintigste eeuw
kwamen nieuwe dakbedekkingsmateria
len in zwang, om te beginnen met de
zogenaamde mastiekdaken (asfaltpa-
pier) en bitumineuze producten, die na
de Tweede ... Wereldoorlog werden gevolgd
door aluminium dakplaten en allerlei
kunststofproducten. Voor toepassing in
en aan monumentale, historische gebou
wen komen deze producten, hoe waar
devol wellicht in de bouwwereld
inloop van ver-
reckens (varkens)" te voorkomen. In de
loop der tijd is deze muur weer vervallen
en vervangen door een heg. De restaura
tie van de kerk na de Tweede
Wereldoorlog is in 1960 gecompleteerd
De klokken die de Tweede Wereldoorlog
hebben overleefd wegen tussen de 26 en
636 kg en hebben een diameter van 31
tot 100 cm.
in
gebrand. De lichtkroon is in 1898, na een
inzameling onder de gemeenteleden, aan
gekocht voor het in dat jaar gerestaureer
de kerkgebouw. Bij de restauratie na de
Tweede Wereldoorlog werd de ... Bij de zware strijd die in de Tweede
Wereldoorlog in West Zeeuwsch-Vlaande-
ren is gevoerd werd de kerk op 15 septem
ber 1944 ernstig beschadigd.26) De toren,
Bij de restauratie is bewust gekozen,
zoals dat in de periode na de Tweede
Wereldoorlog min of meer gangbaar
was, voor reconstructie van veel zaken
die in de loop der tijden veranderd of
verdwenen ... periode. In het licht van de
deplorabele toestand waarin het gebouw
zich aan het eind van de Tweede Wereld
oorlog bevond, moge het overigens dui
delijk zijn dat deze restauratie die tot
1960 heeft geduurd
Naast natuurleien en keramische mate
rialen worden voor dakbedekkingen vaak
ook metalen gebruikt. Voor de Tweede
Wereldoorlog waren dat voor monumen
tale gebouwen uitsluitend lood, koper en
zink in ... 1Zie voor Vlissingen H.P. Winkelman. Geschied-
kundige plaatsbeschrijving van Vlissingen, Vlis
singen 1873; W.S. Linger en J.J. Westendorp
Boerma, De steden van Zeeland (tweede stuk
Veere en
Het kerkgebouw en de toren zijn aan het
einde van de Tweede Wereldoorlog ver
woest. Alleen de Salvatorklok uit de
toren bleef behouden en kreeg een
plaats in de toren van de nieuwe kerk.
Deze kerk
Denkend vanuit de doelstellingen van dit
blad, namelijk het oude (kerk)gebouw, is
ook hier uitgegaan van historische situ
aties, laten we stellen van direct voor de
Tweede Wereldoorlog of vroeger.
De inundatie van Schouwen-Duive-
land in de Tweede Wereldoorlog
... Het kerkgebouw en de toren van Ouwer-
kerk waren aan het einde van de Tweede
Wereldoorlog verwoest. Een deel van de
leien werd in 1945 gebruikt voor het her
stel van het torendak in Serooskerke
mogelijk de stichtingsakte boven
water te krijgen. Die is waarschijnlijk bij
de branden in de Tweede Wereldoorlog
verloren gegaan.
zoals het
kunstwerk in Oud-Vossemeer dat de vier
vrijheden symboliseert zoals geformu
leerd door president Roosevelt tijdens de
Tweede Wereldoorlog. De fotograaf laat
ons ook andere monumenten zien zoals
verbleef. Het werk van Frans de Vos zou
den we eigenlijk moeten beschouwen als
een blijvende indirecte herinnering aan de
Eerste Wereldoorlog en een ode aan alle
Belgische vluchtelingen die ons land toen ... tweede stad van de machtige VOC. Het
moest een kerk zijn met uitstraling, pas
send in een stad als Middelburg in die tijd,
die voor iedereen zichtbaar was en indruk
maakte.
toren, bedraagt ruim dertig meter. In de
toren hangt een, in 1785 door de Staten
van Zeeland geschonken, klok die in 1733
door Fritsen te Amsterdam werd gegoten.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog is de
klok
, wint de oorlog niet: de klokken
vordering tijdens de Tweede Wereldoorlog. Asten,
1992.
ook een
kader worden geschetst waartegen de ker
ken in de gemeente Sluis konden worden
afgezet. De vele verwoestingen ten tijde
van de Tweede Wereldoorlog maken van
West-Zeeuws-Vlaanderen een concentra
Onder de gerestaureerde kerken na de
tweede wereldoorlog neemt de door ir.
H. de Lussanet de Sablonière van 1956
tot 1967, met medewerking van H.G.C.
Heringa, uitgevoerde restauratie van de
kerk te
Na 1773 werden de predikbeurten te
Baarsdorp gedaan door de predikant van
's Heer Arendskerke, wat werd terugge
bracht tot één dienst per jaar, op tweede
Pinksterdag.
... ,
herinnert. De lage weigebieden met de
kronkelende wegen die de oude kreek
beddingen volgen. Links en rechts de
dorpstorens, maar deze hebben met de
kerken, in de eerste wereldoorlog zwaar
telijdengehad
Het 17de-eeuwse Noordduitse orgeltype
stond model voor nieuwe orgels. Reeds
vóór de Tweede Wereldoorlog zijn enkele
orgels in Nederland gebouwd op basis
van dat nieuwe principe. Maar vooral na
1950
toren. Ook dit kleine gebouwtje is
in de Tweede Wereldoorlog beschadigd.
De blauwe leien die sedert eeuwen het
dak bedekten, gingen verloren. Daarna is
het met blauwe dakpannen afgedekt. In
1955 zien wij
tijdens de Tweede Wereldoorlog.
Slechts één appartement was zo gelukkig
om de ruimte onder de kleine houten
toren toegewezen te krijgen. Maar daar
voor moetje dan het geluid van de klok
voor lief nemen.
Ook de Tweede Wereldoorlog heeft zijn
tol geëist. De klok is door de bezetters
weggevoerd en niet teruggekomen. De
torenafdekking en de romp hebben in
oktober 1944 door beschieting schade
geleden ... Wenselijk ware ook restauratie van het
tweede gewelf, dat bij het instorten van
het bovenste deel van de toren is ver
nield. Door het geven van een rijksbijdra
De voor de Tweede Wereldoorlog in de
toren aanwezige drie klokken werden in
1943 in opdracht van de bezetters weg
gevoerd. Slechts één hiervan is in 1945
teruggekomen. Dit is de klok met het
5. za, arch. herv. gem. Koudekerke, inv.nr. 5, 9
april en 19 mei T9T3. Tot in de Tweede
Wereldoorlog heeft men het Avondmaalsservies
geleend van de dorpskerk Koudekerke. In 1942
had men geld ... 10. za, arch. herv. gem. Koudekerke, inv.nr.
133, 1914. Aankoop grond 1.500,—; aannemers
gebr. Groenenberg eerste termijn 4.500,—
firma Kuyper voor betonwerk 1.500,—; gebr.
Groenenberg tweede termijn
: "Curieus dat die op last van
Belgische RK geestelijken gegoten klok
thans de Schoondijkse hervormden ter
kerke roept". Zestig jaar later, in 1984,
dus ver na de Tweede Wereldoorlog,
waarin ze de transporten
41. Ineke Pey, Torenprijsvragen in de eerste
jaren na de Tweede Wereldoorlog, in het
bijzonder voor de vieringtoren van de St.
Willibrordusbasiliek te Hulst, in Monumenten
oorspronkelijke functie van plaats
voor de viering van de eredienst. Tot ruim
na de Tweede Wereldoorlog was het ge
bruikelijk dat kerkgenootschappen met
een verschillende geloofsovertuiging als
uitgangspunt met de ... van de Stichting Mauritskerk, de bespre
kingen. Het resultaat was dat de katholie
ken ieder tweede en vierde weekend van
de maand op zaterdagavond om 19.00 uur
een viering houden in de hervormde kerk
41Een kerkhof buiten de dorpskern werd
aangelegd na de droogmaking van het eiland
na de tweede wereldoorlog. Tot op 1 947
werd begraven op het kerkhof rondom de
kerk.
In het laatste jaar van de Tweede
... Wereldoorlog - Schouwen-Duiveland was
in tegenstelling tot het overige deel van
Zeeland nog niet bevrijd - werd Bruinisse
onder vuur genomen door de geallieerde
troepen Het dorp werd zwaar getroffen
De klok van 1518 is, met twee jaar onderbre
king tijdens de Tweede Wereldoorlog, steeds in
de toren blijven hangen. In 1944 is de klok van
1563, die ook in de toren van Arnemuiden was
blijven hangen
in. Een in 2014 - vier eeuwen na de inge
bruikname - verschenen gedenkboek geeft een gedegen en kleurrijk overzicht.11
Zoals in zoveel andere plaatsen zijn ook hier gedurende de periode na de Tweede ...
Wereldoorlog de zorgen om het voortbestaan en het op langere termijn in een
goede staat houden van de kerk steeds verder toegenomen. Stijgende kosten van
onderhoud in relatie tot vermindering van betrokkenheid
Zoals vele andere is de klok van Oost-
Souburg tijdens de Tweede Wereldoorlog