Gedenkstenen slachtoffers Tweede Wereldoorlog
... tijdens de Tweede Wereldoorlog. Een artikel daarover verscheen in de
Kroniek van het land van de zeemeermin (Schouwen-Duiveland)-2017. Die lijst
bracht Wim de Vrieze op het idee om gedenkstenen te plaatsen.
Het is dan ook niet verwonderlijk dat
in de Tweede Wereldoorlog opnieuw
gebruik werd gemaakt van de nissenhut
ten. Ook nu weer dienden de hutten
hoofdzakelijk als onderkomen voor mili
tair personeel ... tijdens de Eerste Wereldoorlog.
Vergeleken met de gebruikelijke tenten
waren de hutten een enorme verbete
ring. Zij gaven, voor zover dat aan het
front mogelijk was, veel meer comfort
vooral omdat zij
spanttype werd veelvuldig toegepast, tot
zelfs na de Tweede Wereldoorlog. Het
krachtenspel in de spanten bestaat uit
uitsluitend trek- of drukkrachten. Bij druk-
krachten is er kans op knik, zodat
Vanaf het begin van de twintigste eeuw
kwamen nieuwe dakbedekkingsmateria
len in zwang, om te beginnen met de
zogenaamde mastiekdaken (asfaltpa-
pier) en bitumineuze producten, die na
de Tweede ... Wereldoorlog werden gevolgd
door aluminium dakplaten en allerlei
kunststofproducten. Voor toepassing in
en aan monumentale, historische gebou
wen komen deze producten, hoe waar
devol wellicht in de bouwwereld
In de vroege morgen van vrijdag 10 mei
waren Duitse troepen Nederland binnen
gevallen. Dat was voor ons land het begin
van de Tweede Wereldoorlog. De strijd
was van korte duur, het modern uitgeruste ... Hoe dan ook, de Koorkerk en de Nieuwe
Kerk gingen, evenals de andere delen van
het abdijcomplex, in vlammen op. Her
bouw en restauratie hebben na de Tweede
Wereldoorlog plaatsgevonden.'0'
Tijdens de Tweede Wereldoorlog heeft
de kerk geruime tijd dienst gedaan als
hospitaal. De toen aanwezige banken
... In 1782 kreeg de kerk twee kleine kaar
senkronen ten geschenke, de eerste met
vijf armen van het Fonds van Cadzand,
de tweede met zes armen van de Mid
delburgse koopman Reinier Sterk. Ze
zijn nog
De inundatie van Schouwen-Duive-
land in de Tweede Wereldoorlog
... Het kerkgebouw en de toren van Ouwer-
kerk waren aan het einde van de Tweede
Wereldoorlog verwoest. Een deel van de
leien werd in 1945 gebruikt voor het her
stel van het torendak in Serooskerke
van het torenuurwerk en
het elektrisch maken en het terugplaatsen
van de gevorderde klok na de Tweede
Wereldoorlog werd uitgevoerd voor
rekening van de gemeente Yzendijke.35
De huidige gemeente Sluis ... 1943 en uit
stukken die betrekking hebben op het
herstel van de in de Tweede Wereld
oorlog ontstane schade, blijkt dat kerk
en toren als eigendom van de kerkelijke
gemeente werden beschouwd.
Vernieuwing
Hoek heeft in een latere fase een nieuwe
luidklok verworven welke echter in
de Tweede Wereldoorlog opnieuw is
geconfisqueerd, dit keer door de Duitse
bezetter. Na de bevrijding zijn door
de bevolking ...
soldaten naar Hoek trok, de klok uit de
toren haalde en naar Axel bracht. Een
tweede versie van het verhaal zegt echter
dat voordat de Fransen de klok konden
meenemen, een groep Hoekenezen de
klok zelf uit
land nog twee specifieke redenen waarom
er kerken werden gebouwd: de Waters
noodramp van 1953 èn de opkomst
van het (massa)toerisme na de Tweede
Wereldoorlog. De komst van katholieke
badgasten naar ... , Schoondijke e.d.) zijn weggevaagd,
met inbegrip van de kerken. Een tweede
belangrijke concentratie aan kerken
bevindt zich op Schouwen-Duiveland,
waar relatief veel kerken zijn verwoest als
gevolg van de
Tijdens de Tweede Wereldoorlog was het
... - lopende leeuw met cijfers 2 in een zes
hoek tweede gehalteteken);
overleefde eeuwenlang branden, stormen
en oorlogsgeweld, tot in de Tweede
Wereldoorlog. Het klokkentorentje
Denkend vanuit de doelstellingen van dit
blad, namelijk het oude (kerk)gebouw, is
ook hier uitgegaan van historische situ
aties, laten we stellen van direct voor de
Tweede Wereldoorlog of vroeger.
, wint de oorlog niet: de klokken
vordering tijdens de Tweede Wereldoorlog. Asten,
1992.
heeft verhinderd dat dit plan
toen werd uitgevoerd.30
Na de Tweede Wereldoorlog was zowel
de kerk als de dakruiter aan een grote
restauratie toe. Over de eigendom van
de dakruiter bestond toen geen
der hervormde kerk, met uur
werk en wijzerborden. In een brief van
2 augustus 1947 berichtte de kerkenraad
aan de gemeente dat de in de Tweede
Wereldoorlog verloren gegane luidklok
eigendom was van de
klokkengieter Pieter Vermaten gegoten
klok werd op last van de bezetters in
1943 uit de toren verwijderd. Na de
Tweede Wereldoorlog werd een nieuwe
en zou voortduren tot kort na de
Tweede Wereldoorlog. Het omstreeks
1890 aangeschafte beeld van de Heilige
Godelieve is nog altijd in de kerk aan
wezig.
ook een
kader worden geschetst waartegen de ker
ken in de gemeente Sluis konden worden
afgezet. De vele verwoestingen ten tijde
van de Tweede Wereldoorlog maken van
West-Zeeuws-Vlaanderen een concentra
. Vanaf omstreeks 1900
hadden enkelingen laten noteren dat ze
niet tot een kerkgenootschap behoorden.
Het waren bijna allemaal Hervormden
die daartoe overgingen. Na de Tweede
Wereldoorlog zou de uittocht
De Johanneskerk te Nieuwerkerk. Het schip van de kerk is - waarschijnlijk door een brand in
het begin van de zeventiende eeuw - verdwenen. De toren is tijdens de Tweede Wereldoorlog
verwoest en in
het dak van de oude
kerk bevond het meest dringend aan
vervanging toe. In 1900 was de nieuwe
toren gereed. In de daarop volgende jaren,
tot aan de Tweede Wereldoorlog beklom
de bode van de gemeente Hoek
oorspronkelijke functie van plaats
voor de viering van de eredienst. Tot ruim
na de Tweede Wereldoorlog was het ge
bruikelijk dat kerkgenootschappen met
een verschillende geloofsovertuiging als
uitgangspunt met de ... van de Stichting Mauritskerk, de bespre
kingen. Het resultaat was dat de katholie
ken ieder tweede en vierde weekend van
de maand op zaterdagavond om 19.00 uur
een viering houden in de hervormde kerk
In de Tweede Wereldoorlog werden de
ramen in 1942 op dringend advies van
de Rijksinspectie Kunstbescherming
gedemonteerd en in kisten verpakt. Eerst
werden ze in de kluis van het Biervlietse
stadhuis ... beteren en te doen herstellen, aldus het
rapport van de rijksadviseurs.2,1
Tijdens de Eerste Wereldoorlog werden
de ramen gerestaureerd door de gebroe
ders Colpaert, Belgische vluchtelingen
uit
5. za, arch. herv. gem. Koudekerke, inv.nr. 5, 9
april en 19 mei T9T3. Tot in de Tweede
Wereldoorlog heeft men het Avondmaalsservies
geleend van de dorpskerk Koudekerke. In 1942
had men geld ... 10. za, arch. herv. gem. Koudekerke, inv.nr.
133, 1914. Aankoop grond 1.500,—; aannemers
gebr. Groenenberg eerste termijn 4.500,—
firma Kuyper voor betonwerk 1.500,—; gebr.
Groenenberg tweede termijn
Kort na de Tweede Wereldoorlog
werd begonnen met een uitgebreide
i restauratie van de Grote of Onze-
... tweede helft van de
zeventiende eeuw in zwang. In het reso
lutieboek van de ambachtsheren van
Kapelle en Biezelinge vinden we in 1670
het besluit vermeld waarbij voortaan de
begravingen op zondagen in de
jaar dienst, tot in de Tweede
Wereldoorlog. Het werd toen ingeruild
voor een orgel van de firma Spiering uit
Dordrecht.
... werden blootgelegd.
Tussen de vijftien en twintig zerken kon
den uit de kerk worden verwijderd. Hier
onder waren de zerken uit de vijftiende
eeuw en die van de tweede predikant
van Arnemuiden, dominee
Naast natuurleien en keramische mate
rialen worden voor dakbedekkingen vaak
ook metalen gebruikt. Voor de Tweede
Wereldoorlog waren dat voor monumen
tale gebouwen uitsluitend lood, koper en
zink in ... 1Zie voor Vlissingen H.P. Winkelman. Geschied-
kundige plaatsbeschrijving van Vlissingen, Vlis
singen 1873; W.S. Linger en J.J. Westendorp
Boerma, De steden van Zeeland (tweede stuk
Veere en
Hamburg om daar verwerkt te worden
voor de oorlogsindustrie. Het schip Hoop
op Zegen dat op weg was naar Hamburg,
zonk in het toenmalig IJsselmeer. Kort na
de Tweede Wereldoorlog werd het vaar
tuig gelicht ... Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd, in 1942, een verordening
uitgevaardigd dat alle klokken aangemeld moesten worden om te
dienen als materiaal voor de Duitse oorlogsindustrie. In de loop van
1943
gewelfschotels. Hij noemde het
gebrek aan kennis aangaande deze hout
sculptuur veelbetekenend een missing link
in de Nederlandse kunstgeschiedenis.
Het is in dit licht bezien frappant dat
nog na de Tweede ... Wereldoorlog zelfs
iemand als professor Timmers zich er in
zijn algemene beschouwing van de hout
sculptuur in de noordelijke Nederlanden
tijdens de late Middeleeuwen (1949)
slechts terloops en wat schamper, ja
zoals het
kunstwerk in Oud-Vossemeer dat de vier
vrijheden symboliseert zoals geformu
leerd door president Roosevelt tijdens de
Tweede Wereldoorlog. De fotograaf laat
ons ook andere monumenten zien zoals
mogelijk de stichtingsakte boven
water te krijgen. Die is waarschijnlijk bij
de branden in de Tweede Wereldoorlog
verloren gegaan.
zielental
van de nieuw gevormde gemeente 376.
De goede samenwerking met de her
vormde gemeente in Groede, waarvan al
voor de Tweede Wereldoorlog sprake
was, is ook na 1 januari 1989 besten
digd. In de
De klok van 1518 is, met twee jaar onderbre
king tijdens de Tweede Wereldoorlog, steeds in
de toren blijven hangen. In 1944 is de klok van
1563, die ook in de toren van Arnemuiden was
blijven hangen
Een tweede bron die geen twijfel over de
rol van Fabri laat bestaan, betreft een
schrijven uit 1896 van de bekende Mid
delburgse architect J.A. Frederiks, ge
richt aan de minister van Binnenlandse ... het
trappenhuis van het toenmalige konink
lijk paleis Het Loo (1902). Fabri heeft
vanaf 1895 tot aan het uitbreken van de
Eerste Wereldoorlog in 1914 een groot
aantal opdrachten voor koningin Wilhel
Bruinisse heeft na de verwoesting in de
Tweede Wereldoorlog een nieuw kerkge
bouw gekregen. De kerk, die verloren
gegaan is, dankte zijn gedaante aan een
ingrijpende verbouwing in 1902. Over die
: "Curieus dat die op last van
Belgische RK geestelijken gegoten klok
thans de Schoondijkse hervormden ter
kerke roept". Zestig jaar later, in 1984,
dus ver na de Tweede Wereldoorlog,
waarin ze de transporten
De Tweede Wereldoorlog liet diepe
sporen na. De in 1947 begonnen ingrij
pende restauratie vond plaats op kosten
van het Rijk. In mei 1951 werd een
principeovereenkomst getekend, waarin
werd
41. Ineke Pey, Torenprijsvragen in de eerste
jaren na de Tweede Wereldoorlog, in het
bijzonder voor de vieringtoren van de St.
Willibrordusbasiliek te Hulst, in Monumenten
door het kerk
gebouw was ingesloten. Een verbazing
wekkend uitgangspunt.25
Gedurende de jaren na de Tweede
Wereldoorlog kwam, naar aanleiding
van het herstel van de oorlogsschade, de
kwestie van de
dakruiter in 1916
werd op de geëigende wijze uitgevoerd.18
Gedurende de Tweede Wereldoorlog
liep de toren schade op. De opzichter
van de Centrale Dienst verstrekte op 11
augustus 1945 een opgave aan de burge
3. De klok was in 1648 ter plaatse gegoten door
Francois Fiefvet, klokkengieter te Antwerpen.
Ten gevolge van de klokkenroof tijdens de
Tweede Wereldoorlog is de klok verloren ge
gaan en vervangen
IJzendijke veroverd en toe
gevoegd aan het grondgebied van de nog
jonge Republiek van de Zeven Verenigde
Nederlanden. Na Willemstad was IJzen
dijke de tweede plaats in de Republiek
waar een nieuwe kerk werd ... .N. Pattist,
geboren in Dreischor. Hij werd bekend als
de leider van de anti-annexatiebeweging,
die kort na de Eerste Wereldoorlog met
succes ijverde tegen de aanspraken van
België op Zeeuws-Vlaanderen. Hij was
Tot op de dag van vandaag bewijst de
Naamse klok trouw haar diensten aan de
bevolking van Graauw. Tijdens de
Tweede Wereldoorlog is er een korte
onderbreking geweest. In 1943 werd de
klok in het
tijdens de Tweede Wereldoorlog.
Slechts één appartement was zo gelukkig
om de ruimte onder de kleine houten
toren toegewezen te krijgen. Maar daar
voor moetje dan het geluid van de klok
voor lief nemen.
verbleef. Het werk van Frans de Vos zou
den we eigenlijk moeten beschouwen als
een blijvende indirecte herinnering aan de
Eerste Wereldoorlog en een ode aan alle
Belgische vluchtelingen die ons land toen ... tweede stad van de machtige VOC. Het
moest een kerk zijn met uitstraling, pas
send in een stad als Middelburg in die tijd,
die voor iedereen zichtbaar was en indruk
maakte.
Twee voorbeelden noemen we van de
bovengenoemde spanningen over de wijze
van restaureren in de jaren na de Tweede
Wereldoorlog.
in. Een in 2014 - vier eeuwen na de inge
bruikname - verschenen gedenkboek geeft een gedegen en kleurrijk overzicht.11
Zoals in zoveel andere plaatsen zijn ook hier gedurende de periode na de Tweede ...
Wereldoorlog de zorgen om het voortbestaan en het op langere termijn in een
goede staat houden van de kerk steeds verder toegenomen. Stijgende kosten van
onderhoud in relatie tot vermindering van betrokkenheid
Gedenkstenen slachtoffers Tweede Wereldoorlog
bij de Nieuwe Kerk te Zierikzee
De inspanningen van Frans voor behoud van het na de
Tweede Wereldoorlog in Ellewoutsdijk gebouwde nood-
kerkje mogen niet onvermeld blijven. Het is aan hem te
danken dat het als loods op een