dezelven onder de Verhandelingen des Qenootfchaps niet welvoeglyk konden geplaatst worden, zyn dezelven onder de zeldfaamhedenter bewaring weggelegd.

het hunne hebben toegebracht blykt onder anderen uit de voor beelden van den Utrechtfchen Hoogleeraar luchtmans en den Geneesheer Thomassen a thues- sink van welke Heeren men verhandelingen in dit

opgevuld, brg- giani was daarover ten hoogften ver wonderd: dewyl dit ftreed tegen het achtbare gezag van den onfterfelyken Boerhave; en eene waarneming, die men in de Verhandelingen van de Ko- ninglyke

der Verhandelingen was uitgegeven, en in dit loopen- de jaar, zyn eenigen tot Direffeu- ren en Leden van 't Genootfehap aangenomen. De aangeftelde Z)/- reffeuren zyn de Heeren

noodfchap aan te bieden, om daar over te oordeelen of dezelve ter ont rukking voor de vergeetenheid een plaats verdienen mochteonder deuit- tegeevenp verhandelingen.

Religie in de Verhandelingen ... Hoe religiositeit functioneerde bij Genootschapsleden kunnen wij vooral terug vinden in de Verhandelingen.28 Door middel van de periodiek probeerde men immers gestalte te geven aan de doelstelling

heden.9 Hij was vanaf het begin verantwoordelijk voor het nazien van de druk proeven van de Verhandelingen, de reeks van het Zeeuws Genootschap waarin een overzicht van de leden, de werkzaamheden en ... de gedane schenkingen aan het Genootschap werden gegeven en verschillende verhandelingen en lezingen wer den gepubliceerd. Dit betekende dat Te Water er onder andere op moest toezien dat de ledenlijst

De Verhandelingen van het Zeeuws Genootschap werden in de Republiek ver spreid onder de leden en andere genootschappen. Ook werd de inhoud bekend gemaakt door middel van toonaangevende tijdschriften ... die hun aanleiding vonden in de Verhandelingen. Een aantal gereformeerde predikanten bleek daar geïnteresseerd in verbetering van het on derwijs. Een van hen was Elardus van Meurs, dominee in Dronrijp

1. Zie deszelfs Verhandelingen over Oudheidkunde en/ bladz. 123 en vervolg.

Cn) Tri zyne verhandelingen over het ampt der' Vroedmeesters en Vroedvrouwen, bh 57.

een nuttig gebruik voor het algemeen konne maken, het zy door derzelver verhandelingen, geheel, of by uittrekzels van het byzonderftes piede te deelen. ... En ten einde de verhandelingen over de op-

betrekkingetot dit Genootfchap behoorenen dat zy, om des te onbekender te konnen bly- ven, hunne verhandelingen door eene andere hand moeten laten aflchryven. ... wordt, geheel of ten deele onder zyne Verhandelingen te doen druk ken, 't zy met byvoeginge der zinfpreuken, door de fchry vers gebruikt't zy met uitdruk- kinge van hunne naamen, indien zy, daar toe

den(ten einde blyk te gevenhoe;eer men genegen zy de fchryveren tot het beantwoor den der voorgeftelde vragen aan te moedigen om aan beide die Verhandelingen ieder eene zilveren medaille toe te ... leggen byaldien na- melyk de Aucteuren hunne namenbinnen den tyd van drie maanden na dato dezes, aan éénen der Sekretarisfen zullen opgeven: terwyl men van die verhandelingen in de Werken des Genootfchaps

beide laatstgemelden onder deze voorwaarden: dat zy niets op hun ne verhandelingen en billetten zullen plaatfen, waaruit blyken kan dat zy (in de eene of an dere betrekking) tot dit Genootfchap behooren ... wordgeheel of ten deele onder Zyne Verhandelingen te doen drukken't zy met byvoeging der zinlproi- ken, door de fchry vers gebruikt; 't zy met

4. De groote drukletters, die de boekdeelen doen uitdydenen daarom reeds by de Provinciale Genootfchap- pen, nu eens voor de prysantwoor den dan eens voor de mgezondene verhandelingen, zyn verkleind ... 5. Do kostbare platen, die by eeni- ge verhandelingen onontbeeriyk zyn; maar by anderenmeer tot fieraad van net \yerk, d^h wezcniyke opheb

van de woorden Lid van het Zeeuivich Genootfchap achter de zinfpreuk, te laten toekomen, ten einde het Genootfchap daarvan ook een nut tig gebruik voor het algemeen, het zy door derzelver Verhandelingen ... En ten einde de Verhandelingen door ztil- ken, die geen Leden zyn toegezonden, en uit welke maar eene den prys behalen kan evenwel niet in het duister blyven zouden, zai het Genootfchap ook daar vart

Ik kan niet nalaten hier by te voegen een hartgrondigen wensch, dat het edel oogmerk der Maatfchappye tot dade- lykheid komen en ter uitvoer gebragt worden moge! vele voortreflyke plan- nen, in Prys-verhandelingen ... , Maatfchappye het beste uit alle deze 5, Verhandelingen, door eene Commisfie

Vervolgens is't mogelyk, dat verfcheide zeer goede verhandelingen te gelyk konden inkoo- menyvan welke'er maar eene de beste kan gekeurd wordenen eenige weinigeals 't naaste komende aan de besteook ... gejlingerd, wanneer zy met eenige fmerte zich genoodzaakt zien, te moeten voorbygaan fommige verhandelingen, die wel over tgeheel den prys niet konden be haalen, maar nochtans eenige byzonderheeden van

, dat de fcha- de daar van, door de verhandelingen, die uit gegeven worden, niet ten vollen, wordt ver goed. Waar door hun de lust ontvalt, om't geen zy verder mogten bezitten mede te dee- len. 'cis waar ... , in zyne verhandelingen plaats te vinden maar wie zal 't onderneemenmet zyn werk andermaal te voorfchyn te komen by eene vergadering, die dat zelve reeds had ter zyde gelegden mogelyk ook dat Byzon

In dit artikel wordt de relatie tussen religie en Genootschap beschreven. Aller eerst wordt het reglement van het Genootschap, de titelplaat van de eerste afle vering van de Verhandelingen en het ... daarbij behorende gedicht bestudeerd. Hoe manifesteert religie zich in reglement, prent en gedicht? Vervolgens wordt nage gaan hoe het jaar 1572 aan de orde komt in de Verhandelingen. Het jaar 1772 was

Van deïsme moesten de auteurs van het voorwoord van het eerste deel van de Verhandelingen dus niets hebben. Samuel Eschauzier, vanaf 1769 Waals predikant te Den Haag, maar daarvoor in dezelfde ... eerste deel van de Verhandelingen de aandacht op de 'onstoffelykheid en onsterfe- lykheid der Ziele, welke in deze ongeloovige dagen zoo sterk bestreden worden.'79 Aantasting van de orthodoxie of een

In de vierde plaats hebben twee verhandelingen een bijzondere inhoud die afwijken van de eerdere verhandelingen: één verhandeling, van de hand van de reeds genoemde Johan Macquet is een verdediging ... zelfvervolmaking van de mens. In beide verhandelingen komt God op af stand te staan. Ten slotte dient religie ook als een vlag die een andersoortige la ding moet dekken: men tracht de lezer te overtuigen van

georiënteerd. Het onderwijs, vooral op het platteland, was ook het domein van de Gereformeerde Kerk, maar daar was eveneens van vernieuwing die terug gaat op de Verhandelingen van het Zeeuws Genootschap niets te ... De handschoen werd opgepakt door het departement Middelburg van de Oeco nomische Tak. Nahuys had in het slot van zijn bijdrage in de Verhandelingen deze organisatie aangespoord om de plannen uit te

Afb. 26. Titelpagina uit het eerste deel van de Verhandelingen van het Zeeuwsch Genootschap.

CUitgezogte Verhandelingen vierde deel, pl, XXXII pag. 577.

Ook verwacht het Genootfchap, dat alle de Leden blyken van Hunnen yver, zoo veel mo- gelyk is, geven zullen, door het toezenden van zulke Verhandelingen en Waarnemingen, die Hun tot eer, der

derhalvenzonder verdere uitweiding op de verhandelingen der opgenoemde fchryveren, en de kundigheid myner iezeren.

aan het zelve te vereeren eene volledige verzame- linge van alle de verhandelingen door de Koninglyke Akademie der Opfchriften en fraaye letteren te Parys tot nu toe aan 't licht gebragt.

Wyders las de Heer van jperen eenige bedenkingen voorwaar by Hy onder anderen te kennen gaf, dat zyne lust en vooruitzicht zich uitftrekten tot het fchryven van drie verhandelingen. De Edel

Verhandelingen te doen drukken't zy met by- voeginge der zinfpreuken, door de fchryveis ge bruikt 't zy met uitdrukkinge van hunne naa- men, indien zy, daar toe verzocht wordende, dezelven gelieven te cpenbaaren.

de Bydragen van den Heer Secretaris tjeenk zullen hem vol doen. De Genees- en Heelkunde kon nen nieuw licht ontfangen uit de verhandelingen en waarnemingen der Heeren de witt, dinckler, greeve

vleijedat dezel ve wel waardig zyom onder de VERHANDELINGEN Van dit GELEERDE

Middelburg gelyk mede van elders, zyn aan het zelveeen aantal Verhandelingen ter hand gcfteld, welke men vertrouwt, dar door de Geleerde Weereld, met goedkeuring, zullen ontfangen wor den, fommige derzelve

Heere mi- chell, in hunne Verhandelingen over dit onderwerpin het Utrechts Pro vinciaal Genootfchapnader onderzocht en verklaard zyn. Wy kunnen dus tot het laatfte gedeelte van dit vraag- ftuk, overgaan.

u. Niet minder aangenaam zoude het, voor vele Leden der geleerde |vlaatfchappyenen andere beoefe naars van kunften en wetenfchappen, kunnen worden, indien de ingelever de verhandelingen en

s. De kunstplaten voor de prysver- handelingen behoorden door de Maat- fchappy zelve bekostigd te worden; maar de fchryvers der verdere inge-' zondene verhandelingen zouden kun- nen genoodtgd worden

(i) Uitgeleze philojaphifche verhandelingenIldi deelhu 281.

De Heer l. montin (m) zegt, in het XXVIPe deel der Verhandelingen van de Zweedfche akademie der weten- fchappen: dat 'er ilechts weinige ver giftige dieren in Zweden zyn; en dat men aldaar niet meer

schaps verhandelingen zyn ge plaatst geweestzoo niet derzel- ver uitgebreidheiden andere re denen hadden veroorzaaktdat hare plaatfing,niet volkomen toe- ftemmen van den geleerden nu- cteurtot dit

buiten ingezondene waarnemingen en verhandelingen waaronder bykans geenen gevonden worden die door beftierende Leden zelve zyn opgeheld, en op de gewone vergaderingen waren voorgelezen en verhandeld

gelegenheid bekomen, ja verbonden worden, om hunne Verhandelingen en Waarne mingen in te zendenmoeten ook daardoor de vruchten van letterar beid meerder verdeeld gerakenen door iedere gemeenmakende Maat

verhandelingen by de uitgave aan Hoogstdenzelven op te

egter veele Schryvers geweest die zulks niet erkennen wilden, tot dat de vermaar de homberg (uit wiens fchriftendie in de verhandelingen der Koninglyke Maatfchap- py in Parys te vinden zynik ook den voor

eerde deel Van deszelfs Verhandelingen, welke 'van verfchillenden aard zyndoch al le drëkken tot opheldering der God ly ke en menfchelyke wetenlchappen, ien waar van wy een weinig nader ver- ïflag zullen

ren aan te Jlellenzullen naauwkeurige aanteekeningen houden van 't gene over wogen en be/loten wordtde noodige bui- tenlandjche Correspondentie onderhou den alle inkomende verhandelingen be waren de

I Verhandelingen der Heeren de witt, de j wind, Vader en Zoon, gram en gallandat wiens onderrichtingen

field om voor den eerften van bloei maand des jaars mdcclxxi te be antwoorden. Van alle ingeleverde verhandelingen op dit fluk verdien de den voorrang het antwoord dat tot zinfpreuk voerde Uit zucht

Wy zullen noch kortelyk verflag doen nopens den inhoud van dit derde deel der Verhandelingen. Vooraan flaat een gedicht, betref fende de vryheid van ons Vader land, voor twee eeuwen verkre gen, en

terkundigen arbeid van fommige Leden en anderendie door hunne toegezondene verhandelingen en waarnemingen het gemeen zoo wel als het Genootfchap aan zich ver plicht hebben, welker voorbeeld anderen

der Verhandelingen is te vinden (a). Dit gaf mij vrijmoedigheid, dit onder zoek op te ftellen in eenen tijd, dat myne beurte ter voorleezing in 't Mid- delburgsch Departement van 't Zeeuw- fche