De krant heeft de bedoeling van de titel
van de lezing al verklapt. Wanneer je na
de inundatie van Walcheren 1944/45 als
verdoolde stedeling bij een boer aankwam
en wegens het verloren gaan van ... gezegd:
De spil van Walcheren, het hart dier
wereld. U kunt het lezen in het charmante
werkje van mijn overleden vriend De Bree,
Leer mij ze kennen de Zeeuwen.
„Het Kerkepad gaat zijn vierde seizoen in" aldus de NCRV-gids
van 31 mei 1980. Radio en televisie besteden hieraan ruime aan
dacht. De televisie-uitzending voor het Kerkepad Walcheren komt
op 27 juni ... aan die kerken op Walcheren wier deuren op die da
gen wijd open staan. Wij hopen dat dit Kerkepad mede aanlei
ding zal worden om in alle kerken van Zeeland „door de week"
regelmatig de deuren open te
Lange Jan, den toren
van Middelburg, de spil
van Walcheren, het hart
dier wereld" (Nescio)
aanspraak op dit gebied. De
rooms-koning kreeg nog een betere po
sitie toen de Vlamingen onder Gwijde
van Dampierre in juli 1253 na een lan
ding op Walcheren bij Westkapelle een
zware nederlaag leden. De door
Aan de noordoostkust van Walcheren,
op de plaats waar de veerboot naar
Campen (nu Kamperland) op Noord-
Beveland aanlegde, ontstond waar
schijnlijk in de twaalfde eeuw een ge
hucht. Het werd naar de
Voor donateurs uit Walcheren staat een
bus voor Zierikzee gereed op de Loskade
te Middelburg.
eeuw. In de 16e eeuw krijgt de Duinenab
dij toenemende last van verstuiving van
het duinzand. Hetzelfde kwaad kreeg in
die tijd de westkust van Walcheren te ver
duren. Zoutelande werd vooreen deel on
kreekruggen volgen, dijken met veel
wilgen, massa's kieviten, kortom we
zagen ons goede Walcheren van vóór
de herverkaveling min of meer
weerom.
Maar ook dat alles is lang voorbij.
Sinds het gereedkomen van de dam
in het Kreekrak en de spoorlijn door
Zuid-Beveland en Walcheren, weer al
ruimschoots meer dan een eeuw
geleden, worden de
1873 de trein van
Roosendaal naar Vlissingen reed en
de Kreekrak- en Sloedam een feit
waren. Over het graven van het
Kanaal door Walcheren, waarvan men
met het oog op verkeer en handel
hooggestemde
Grote delen van Walcheren en van
Zuid-Beveland werden door de zee
opgeruimd.
Hij begon dan met ons het beeld voor
ogen te toveren van het oude
Walcheren, vertelde over de grote
overstromingen tussen 300-700 en
over het oudste duingebied tussen
Westkapelle en Oranjezon. We ... De Abt van Middelburg werd een
machtig man, hij had onder andere
zitting in de Staten van Zeeland en
vanuit de Middelburgse Abdij werden
vele parochies op Walcheren van
pastoors en kosters voorzien
mooiste en gaafste dorpsplein van
Walcheren: Biggekerke. En midden
op dit dorpsplein, omgeven door een
goed verzorgd en onderhouden
kerkhof, de puntgaaf gerestaureerde
Nederlandse Hervormde Kerk. Tevens
één ... van de weinige kerken op
Walcheren die zijn koor heeft
behouden.
Walcheren
gebruikelijk en volgens de
overlevering is dit ontstaan uit de
noodzaak om de torens beter
zichtbaar te maken als bakens voor
de scheepvaart.
2) De bijzonderheden over het orgel zijn
uitgebreid te vinden in: J. H. Kluiver,
Historische orgels in Zeeland, II, Walcheren,
opgenomen in het Archief 1 974 van het Kon.
Zeeuwsch Genootschap der
vesting maken;
een gordel van bastions, ongeveer
1800 meter landwaarts van het
Vlissingse waterfront was daarvoor
bestemd. Het resultaat was dat de
Engelsen om Walcheren te bevrijden
in 1 809 een ... De oorlog van 1940/45 eiste van
Vlissingen nogmaals een tol door
haar strategische ligging. Walcheren
kwam onder water en in Vlissingen
dat omkaad was werden vrijwel alle
gebouwen door
Maar behalve door het water werd de
St.-Jacobskerk ook enkele malen
door vuur geteisterd. Bij het Engelse
bombardement van Vlissingen in
1 809, om Walcheren te bevrijden van
de Franse heerschappij
Onder wapen van Tobago of Nieuw-Walcheren (dolfijn) en van het West-Indische eiland St Maarten
... de
samenkomst in de kerk toen op 4
november 1947 de herbeplanting
van Walcheren met deze eerste
„Boomplantdag" een aanvang had
genomen.
Onder: het wapen van het eiland
Tobago of Nieuw-Walcheren in
West-lndië dolfijn) en dat van het
Westindische eiland Sint-Maarten
(beide bezittingen van de familie
Lamps Ins).
... Rouwbord van Johan Lampsins. gehuwd met Margaretha Veth Schilden van Lampsins Velden, Schot.
Munniks. Nieuw-Walcheren en St Maarten
Hartschild Brigdamme
Walcheren vergane schip
„Woestduin".
Zoals de meeste dorpen op
Walcheren werd ook Grijpskerke in
de beginjaren van de 80-jarige oorlog
(1 572-1 574) het slachtoffer van de
oorlogshandelingen. Het belangrijkste
gebouw, de in het centrum ... richtten dan ook tot de overheid het
verzoek om de ruïne van de dorpskerk
te mogen herbouwen tot een
„tempel" (zoals de gereformeerden in
die tijd op Walcheren hun kerken
noemden) voor hun gezuiverde
Walcheren, de gewoonte dat de
mannen rondom zitten en de vrouwen
in het midden. Voor de eigenaren van
particuliere bochten geldt die regel
niet.
Wat alleen op Walcheren verloren
ging
... , om u een
indruk te geven van wat de 1 9e eeuw
in deze presteerde, een kleine
zichtzending van wat op Walcheren
en wel speciaal in Middelburg,
Vlissingen en Veere naar de vaantjes
is gegaan.
Walcheren tot een waar lustoord
maakten, is het trieste verhaal helaas
snel verteld. Vóór de eerste wereld
oorlog waren er nog twaalf over, nu
nog zes. „St.-Aldegonde", „Popkens-
burg", „Huis ter
5 november 1 983: Kerken kijken op Walcheren -
pag. 3
van 1 1 89 toestemming geeft aan de
Westmunster parochie te Middelburg
een kerk te Hoogelande te stichten.
Op een kaart van Walcheren, die de
toestand in de 12e eeuw weergeeft,
is de nederzetting ... destijds zeer belangrijke bijbehorende
kosters. Van alle op Walcheren
gestichte Romaanse kerkjes is nu
geen spoor meer te vinden, in
Vlaanderen (Dudzele) is nog een
enkele bewaard. De kerk te
Heel tevreden liep de schare dan ook
naar de bus om door ons mooie
Walcheren, beschenen door een
wazig rose licht, via de Munnikenhof
en Grijpskerke naar Zoutelande te
reizen, waar in „de Distel", in ... Walcheren, bekeken door een
Engelsman
noordelijk silhouette
van Walcheren. Een zorgenkind
overigens, dat het Rijk al meer dan
een eeuw (sinds 1881) in restauratie
heeft. Met deze en andere
restauraties werd overigens aan het
verval van Veere „waar
spitsboogvensters en galmgaten, op
Walcheren vaak wit gepleisterd,
vormen de enige onderbreking van de
wand. Het grote voorbeeld was de
toren te Lissewege.
molen gepasseerd te zijn, die in de
17e eeuw het uiteinde van Walcheren
markeerde, reden we door de Nieuw- en St.
Joosland polder. De geschiedenis daarvan
is min of meer als die van alle Zeeuwse
eilanden
Op 3 april 1617 wendde de Hervormde
kerkeraad van Groede zich tot de classis
van Walcheren om raad, of men de Walen
zou toestaan te preken en een kerk op te
richten. De classis was in eerste ... Walcheren. De Walcherse classis
waarschuwde de gedeputeerden van de
Waalse synode niet zonder zijn instemming
tot het stichten van een Franse kerk over te
gaan. De synode ging echter door met haar
plannen en
vier
hoektorentjes: een koperen comeet doet
dienst als windwijzer. 'tTussen 1740-1744
door Jan Pieter Baurscheit Jr. gebouwde
rococo Stadhuis, een bouwmeester, die ook
op Walcheren z'n visitekaartje
het Kanaal
door Walcheren onherkenbaar werd
toegetakeld.
Na de huishoudelijke vergadering,
gehouden in de kapel van Hoogelande, hield
de heer De Bruin een inleiding over
Walcheren. Daarna een bustocht over
Walcheren naar o.a. de kerk van Zoutelande
en de
Stadhuis van
Enschedé (Friedhoff), 't Museum Boymans
van Beuningen te Rotterdam (v.d. Steur), de
Prov. Griffie en het gebouw van de Polder
Walcheren te Middelburg (Berghoef en de
Lussanet).
In het bestuur zaten bovendien
burgemeester Walré de Bordes, wethouder
Paul, Graaf van Lynden
(contact-commissaris voor Walcheren), jhr.
de Ranitz, jhr. van Nispen en de heer
Zwagerman (namens de
Slot Moermond en de Renesse's, die in 1313
hun Schouwse bezittingen voor goederen in
Baarland en op Walcheren met de Graaf van
Holland Willem III zouden ruilen, is een
boeiend Bulletin te vullen, maar
zoon,
J.P. Bauerscheit Jr. (1699-1768), afkomstig
uit Antwerpen, is, zoals een ieder weten zal,
op Walcheren en ook in België een zeer
gezien bouwmeester geweest.
De genoemde muurtafels flankeerden
-Beveland tot aan Goes en het grootste
gedeelte van Walcheren. Op de maquettes
zijn glasplaten aangebracht met daarop de
huidige contouren. Duidelijk is te zien hoe in
de periode 75 tot 275 na Christus de
kanalen door Walcheren en Zuid-Beveland
Zeeland voornamelijk nog agrarisch, maar
met een industriële ontwikkeling langs het
kanaal Gent-Terneuzen. Gas, electriciteit,
waterleiding, telefoon en
trok hij naar het noorden,
naar Haarlem en Alkmaar. Op de terugreis
deed hij Brielle, Walcheren en Hulst aan. Zat
men ergens met de werkzaamheden in
problemen, dan spoorde een koerier de
bouwmeester op
Op 30 juli 1809 landden de Engelsen met
een groot leger op Walcheren. Een groot
aantal Engelse soldaten moest in
Middelburg ingekwartierd worden waarvoor
men onder andere de Oude Kerk gebruikte.
Op 1 ... de inkwartiering. Na het vertrek
van de Engelsen uit Walcheren, 23
december 1809. was de toestand van de
Sint Pieterskerk erbarmelijk. Herstel zou
zeer veel geld kosten. Door de steeds
zwaardere druk
De eerste Chirstelijke kerk op Walcheren
werd al in de 10e eeuw in Souburg
gesticht. In 1250 werd op verzoek van een
Petrus Willemszoon een nieuwe parochie
kerk gebouwd. In die tijd werden ook al de ... ,
dat in de 15e eeuw in hoge ere was. Zoals
bekend begonnen in 1566
Beeldenstormers in Vlaanderen met hun
akties en al snel verschenen zij ook op
Walcheren. Eerst vergrepen ze zich aan de
kapel van 't
Borssele, sinds 1271 Heer van Veere en
bouwheer van Kasteel Sandenburg, een
gebied in het noorden van Walcheren liet
bedijken, dat hij Nieupolre of Poire
noemde. Door Wolfert II werd daar een
kleine kapel
, Spanje en Portugal, op
Walcheren zaten dan ook veel Schotse,
Franse, Spaanse en Portugese handelaars
en ook Bretonse zeevaarders uit Quimper,
Penmarck, St. Pol en St. Malo, Bartoenen
genoemd, die een grote
In 1946 werd een plechtige ommegang
door de Zeeuwse verkenners en velen uit
andere streken van ons land gehouden om
Maria te danken voor de geslaagde
drooglegging van Walcheren. Nu hangt het
Op het panorama van Walcheren,
onderdeel van Descriptio Zelandiae van
Antoon van de Wijngaerde uit 1550, is een
kerk met veelzijdig koor te zien. Op 22
augustus 1566 brak in Middelburg de
... beeldenstorm uit. Na enige uren flink
huisgehouden te hebben in Middelburg
trokken de beeldenbrekers het platteland
van Walcheren op. De eerste kerk die op
hun pad lag was die van Sint Laurens. In
gesteund
door de Statenafgevaardigden van
Middelburg. Aangezien ze op niets
uitliepen, heeft de Classis Walcheren twee
predikanten afgevaardigd om bij de Staten
van Zeeland de noodzakelijkheid van een