„Het Kerkepad gaat zijn vierde seizoen in" aldus de NCRV-gids
van 31 mei 1980. Radio en televisie besteden hieraan ruime aan
dacht. De televisie-uitzending voor het Kerkepad Walcheren komt
op 27 juni ... aan die kerken op Walcheren wier deuren op die da
gen wijd open staan. Wij hopen dat dit Kerkepad mede aanlei
ding zal worden om in alle kerken van Zeeland „door de week"
regelmatig de deuren open te
5 november 1 983: Kerken kijken op Walcheren -
pag. 3
Willibrord verkondigt het geloof op Walcheren. (Atlas Zei.
III. Uit: Alg. Gesch. d. Vaderl. I (1841-1870).
Lange Jan, den toren
van Middelburg, de spil
van Walcheren, het hart
dier wereld" (Nescio)
1873 de trein van
Roosendaal naar Vlissingen reed en
de Kreekrak- en Sloedam een feit
waren. Over het graven van het
Kanaal door Walcheren, waarvan men
met het oog op verkeer en handel
hooggestemde
Hij begon dan met ons het beeld voor
ogen te toveren van het oude
Walcheren, vertelde over de grote
overstromingen tussen 300-700 en
over het oudste duingebied tussen
Westkapelle en Oranjezon. We ... De Abt van Middelburg werd een
machtig man, hij had onder andere
zitting in de Staten van Zeeland en
vanuit de Middelburgse Abdij werden
vele parochies op Walcheren van
pastoors en kosters voorzien
Zoals de meeste dorpen op
Walcheren werd ook Grijpskerke in
de beginjaren van de 80-jarige oorlog
(1 572-1 574) het slachtoffer van de
oorlogshandelingen. Het belangrijkste
gebouw, de in het centrum ... richtten dan ook tot de overheid het
verzoek om de ruïne van de dorpskerk
te mogen herbouwen tot een
„tempel" (zoals de gereformeerden in
die tijd op Walcheren hun kerken
noemden) voor hun gezuiverde
molen gepasseerd te zijn, die in de
17e eeuw het uiteinde van Walcheren
markeerde, reden we door de Nieuw- en St.
Joosland polder. De geschiedenis daarvan
is min of meer als die van alle Zeeuwse
eilanden
vier
hoektorentjes: een koperen comeet doet
dienst als windwijzer. 'tTussen 1740-1744
door Jan Pieter Baurscheit Jr. gebouwde
rococo Stadhuis, een bouwmeester, die ook
op Walcheren z'n visitekaartje
Slot Moermond en de Renesse's, die in 1313
hun Schouwse bezittingen voor goederen in
Baarland en op Walcheren met de Graaf van
Holland Willem III zouden ruilen, is een
boeiend Bulletin te vullen, maar
trok hij naar het noorden,
naar Haarlem en Alkmaar. Op de terugreis
deed hij Brielle, Walcheren en Hulst aan. Zat
men ergens met de werkzaamheden in
problemen, dan spoorde een koerier de
bouwmeester op
704
landde de heilige Willlbrordus te
Westkapel, de voornaamste stad van
Walcheren, aan de Noordzee gelegen,
maar later door de golven vernield en
geheel verzwolgen. Daar vereerde men
een afgod, wiens ... Maar de vroegere afgoderij en voorat de
ongebonden levenswijze van het
heidendom hadden nog te veel
aantrekkelijks voor de nieuw bekeerden, en
allengs vervielen de bewoners van
Walcheren, zoo niet
Concilie van Trente
(1543-1563) te dekken. West-Souburg
werd het hoogst aangeslagen van de vijf
kapittels op Walcheren.
...
Gregorius van Egmond, bisschop van
Utrecht, toestemming had gegeven. De
beeldenstorm ging voorbij aan de kerk
van West-Souburg, gezien het feit dat Jan
Turck, stadhouder van Walcheren, op 21
oktober 1566 op
Walcheren het geval in de
strijd tussen Spanjaarden en
watergeuzen in de jaren 1572
tot 1574. Veel kerken op het
platteland werden veranderd,
in ruïnes om de vijand geen
gelegenheid te geven zich
daarin te
2. Dorpskerken op Walcheren, 1572
... bladzijde in de geschiedenis. Het begin
was ook in de strijd op Walcheren bijna
te mooi om waar te zijn. Reeds op 6 april
viel Vlissingen in handen van de geuzen
en op 4 mei volgde Veere. Een eerste
van 1 1 89 toestemming geeft aan de
Westmunster parochie te Middelburg
een kerk te Hoogelande te stichten.
Op een kaart van Walcheren, die de
toestand in de 12e eeuw weergeeft,
is de nederzetting ... destijds zeer belangrijke bijbehorende
kosters. Van alle op Walcheren
gestichte Romaanse kerkjes is nu
geen spoor meer te vinden, in
Vlaanderen (Dudzele) is nog een
enkele bewaard. De kerk te
zonnige toekomst te zijn. Het feit dat 59
van hun geloofsgenoten - "al te zamen
kloeke, sterke en gezonde lieden" - op
initiatief van de lutherse gemeente te
Middelburg naar Walcheren waren geko
men
De Torenkerk te Gapinge is in vergelijking
met het merendeel van de dorpskerken
op Walcheren, gaaf bewaard gebleven.
Vanaf 1949 is het koor voor de eredienst
in gebruik, tegenwoordig voor de Pro
kreekruggen volgen, dijken met veel
wilgen, massa's kieviten, kortom we
zagen ons goede Walcheren van vóór
de herverkaveling min of meer
weerom.
Heel tevreden liep de schare dan ook
naar de bus om door ons mooie
Walcheren, beschenen door een
wazig rose licht, via de Munnikenhof
en Grijpskerke naar Zoutelande te
reizen, waar in „de Distel", in ... Walcheren, bekeken door een
Engelsman
Stadhuis van
Enschedé (Friedhoff), 't Museum Boymans
van Beuningen te Rotterdam (v.d. Steur), de
Prov. Griffie en het gebouw van de Polder
Walcheren te Middelburg (Berghoef en de
Lussanet).
Souburg. Deze hoofdkerk van de
Zuidwatering was één van de vijf
hoofdkerken die Walcheren in de
Middeleeuwen kende. De andere vier
waren de Westmonster en de
Noordmonster te Middelburg, Oostkapelle
Geestelicke Goeden in Walcheren". Het
idee vond weerklank en op 3 november
1594 namen Gecommitteerde Raden het
besluit Sint Aldegonde te vrijwaren van
de belaste tienden om die te kunnen
besteden aan toekomstig
De krant heeft de bedoeling van de titel
van de lezing al verklapt. Wanneer je na
de inundatie van Walcheren 1944/45 als
verdoolde stedeling bij een boer aankwam
en wegens het verloren gaan van ... gezegd:
De spil van Walcheren, het hart dier
wereld. U kunt het lezen in het charmante
werkje van mijn overleden vriend De Bree,
Leer mij ze kennen de Zeeuwen.
aanspraak op dit gebied. De
rooms-koning kreeg nog een betere po
sitie toen de Vlamingen onder Gwijde
van Dampierre in juli 1253 na een lan
ding op Walcheren bij Westkapelle een
zware nederlaag leden. De door
West-Souburg was één van de oudste
parochies op Walcheren. Het is niet
bekend wanneer ze, op haar beurt als
dochter van de Westmonsterkerk te
Middelburg, is gesticht. Reeds in 1162 was
Dit wordt een stuk(je) in drie bedrijven. In
1980 kwam nr. 5 van ons Bulletin uit. een
dubbelnummer naar aanleiding van het
Kerkepad van de NCRV dat op
Walcheren plaats vond. Drs. Peter Don
beschreef
de gebouwen opgericht. Tijdens de
vijftiende eeuw liep de gemeenschap
terug. De zestiende eeuw bracht rampen:
zandverstuivingen, die in die tijd ook de
westkust (Zoutelande) van Walcheren
teisterden
Minder bekend is, dat in 1831 ook de gro
te laatgotische, vermoedelijk uit het mid
den van de vijftiende eeuw stammende,
driebeukige hallek.erk van Westkapelle op
Walcheren in vlammen opging In dit
Om het maalkruis te zien, moeten we naar
Walcheren en Noord- en Zuid-Beveland
gaan. We komen ze tegen in de oude
kerk van Aagtekerke op Walcheren en
op de muren van de kerken van Kapelle,
Walcheren. De toren van de kerk van
Domburg - in vroeger tijden parochie
kerk van West-Domburg - werd hierbij
door de bliksem getroffen. Het duurde
maar korte tijd voordat de torenspits
brandend op
noordelijk silhouette
van Walcheren. Een zorgenkind
overigens, dat het Rijk al meer dan
een eeuw (sinds 1881) in restauratie
heeft. Met deze en andere
restauraties werd overigens aan het
verval van Veere „waar
De eerste Chirstelijke kerk op Walcheren
werd al in de 10e eeuw in Souburg
gesticht. In 1250 werd op verzoek van een
Petrus Willemszoon een nieuwe parochie
kerk gebouwd. In die tijd werden ook al de ... ,
dat in de 15e eeuw in hoge ere was. Zoals
bekend begonnen in 1566
Beeldenstormers in Vlaanderen met hun
akties en al snel verschenen zij ook op
Walcheren. Eerst vergrepen ze zich aan de
kapel van 't
en werkte daar en elders op Walcheren 8).
Men zocht de kunstenaar dus dicht bij
huis.
van
Groede beklaagde zich bij de Classis
van Walcheren, en deze verzocht de
Staten-Generaal om de Salzburgers te
Groede een andere plaats aan te wijzen
om hun godsdienstoefeningen te hou
den. Verder
Lucas Spiringius, aangenomen als pro
ponent door de classis Walcheren, werd
Regiment van de E. heer collonel
Mauregnault den Heilige dienst waar te
nemen"6 als legerpredikant. Dit was een
twijfelachtige eer die alle dominees van
de classis Walcheren ten deel kon vallen.
De hervormde
Op 3 april 1617 wendde de Hervormde
kerkeraad van Groede zich tot de classis
van Walcheren om raad, of men de Walen
zou toestaan te preken en een kerk op te
richten. De classis was in eerste ... Walcheren. De Walcherse classis
waarschuwde de gedeputeerden van de
Waalse synode niet zonder zijn instemming
tot het stichten van een Franse kerk over te
gaan. De synode ging echter door met haar
plannen en
Borssele, sinds 1271 Heer van Veere en
bouwheer van Kasteel Sandenburg, een
gebied in het noorden van Walcheren liet
bedijken, dat hij Nieupolre of Poire
noemde. Door Wolfert II werd daar een
kleine kapel
, geërgerd over der geuzen
moedwil, tegelijk met hare zuster uit den
toren te Souburg, aan Walcheren haar
vaarwel heeft laten toeroepen.'
... Middelburgse
kerken aanzienlijke vernielingen zijn
aangericht, trekt men daarna Walcheren in.
Behalve Gapinge is geen enkele plaats
gespaard gebleven.
De eerste gereformeerde predikant.
Lodewijk de Herde. was geen onbekende
van Marnix 17). Op 1 november 1589
werd hij, op voorspraak van de classis
Walcheren, voor de tijd van één jaar aan
gesteld om ... Sint Aldegonde te "assisteren
als amanuensis". De Herde was juist
teruggekeerd uit Antwerpen, waar hij
"...onder 't cruyce geëxerceert heeft 't
ministerium"18). In 1587 was hij nog op
Walcheren. Toen had
en aan de ambachtsheren een sub
sidie vroegen voor de bouw van een eigen kerk.
Predikant en Heren van Vossemeer zouden op
Walcheren enige kerken gaan bezichtigen. Een
som geld werd door de Heren van
Er was evenwel te snel en te lichtvaardig
gehandeld. De tegenstand, vooral op
Walcheren, tegen de nieuwe berijming,
kwam bij deze gelegenheid in volle
hevigheid aan de oppervlakte.
... Trouwens, de classis Walcheren was in
meerderheid tegen de invoering. Bij de
ongeregeldheden die ontstonden, riepen
de Staten zelfs het garnizoen van Bergen
op Zoom te hulp; er werden enkele
Johanneskerk, Serooskerke Walcheren.
(Naar de evangelist Johannes)De gerefor
meerde kerk en de hervormde gemeente
zijn in 2002 in de vorm van een federatie
samengegaan. Bij die gelegenheid heeft de
Walcheren, de gewoonte dat de
mannen rondom zitten en de vrouwen
in het midden. Voor de eigenaren van
particuliere bochten geldt die regel
niet.
In het bestuur zaten bovendien
burgemeester Walré de Bordes, wethouder
Paul, Graaf van Lynden
(contact-commissaris voor Walcheren), jhr.
de Ranitz, jhr. van Nispen en de heer
Zwagerman (namens de
, Spanje en Portugal, op
Walcheren zaten dan ook veel Schotse,
Franse, Spaanse en Portugese handelaars
en ook Bretonse zeevaarders uit Quimper,
Penmarck, St. Pol en St. Malo, Bartoenen
genoemd, die een grote
West-Souburg zijn medebroeders van de
classis Walcheren op de hoogte van de
verbouwingen. De Herde was tevreden.
"Onse kerckschuijre" is enigzins van vorm
veranderd, schreef hij, bovendien "den
beter. Op Walcheren en
Schouwen-Duiveland zijn de kerken over
het algemeen goed onderhouden.