Minder bekend is, dat in 1831 ook de gro
te laatgotische, vermoedelijk uit het mid
den van de vijftiende eeuw stammende,
driebeukige hallek.erk van Westkapelle op
Walcheren in vlammen opging In dit
verzoek voor herstel van de kerk, De
rentmeester van de geestelijke goederen
van Walcheren kreeg daarop in 1614 de
opdracht om samen met enige deskundi
gen de kerk te visiteren. Hij schatte dat
de
raadpensio
naris werd verzocht het 'Collegie van Wal
cheren' [Polder Walcheren] te polsen of
zij genegen was de kamer van het pol
derhuis te Westkapelle, de enige
geschikte ruimte, voor de diensten
beschikbaar
Westkapelle ontwikkelde zich voorspoe
dig dank zij haar ligging op de uiterste
westpunt van Walcheren en beschermd
door een duinengordel. In 1223 schonk
graaf Floris IV aan Westkapelle, evenals
aan
Souburg. Deze hoofdkerk van de
Zuidwatering was één van de vijf
hoofdkerken die Walcheren in de
Middeleeuwen kende. De andere vier
waren de Westmonster en de
Noordmonster te Middelburg, Oostkapelle
het beheer van het Comptoir van de
Geestelijke Goederen van Walcheren en
Noord Beveland gebracht. Dit kantoor was
op last van Prins Willem I in het leven
geroepen voor de administratie van de in
ver
plaatst. De parochie Coudorpe bestond
waarschijnlijk reeds in 1267. De aan Sint
Maarten gewijde kerk was een dochter
van die van Ellewoutsdijk; ze behoorde
tot het dekenaat Walcheren en was een
Walcheren vergane schip
„Woestduin".
2) De bijzonderheden over het orgel zijn
uitgebreid te vinden in: J. H. Kluiver,
Historische orgels in Zeeland, II, Walcheren,
opgenomen in het Archief 1 974 van het Kon.
Zeeuwsch Genootschap der
zoon,
J.P. Bauerscheit Jr. (1699-1768), afkomstig
uit Antwerpen, is, zoals een ieder weten zal,
op Walcheren en ook in België een zeer
gezien bouwmeester geweest.
De genoemde muurtafels flankeerden
Stadhuis van
Enschedé (Friedhoff), 't Museum Boymans
van Beuningen te Rotterdam (v.d. Steur), de
Prov. Griffie en het gebouw van de Polder
Walcheren te Middelburg (Berghoef en de
Lussanet).
Slot Moermond en de Renesse's, die in 1313
hun Schouwse bezittingen voor goederen in
Baarland en op Walcheren met de Graaf van
Holland Willem III zouden ruilen, is een
boeiend Bulletin te vullen, maar
In het bestuur zaten bovendien
burgemeester Walré de Bordes, wethouder
Paul, Graaf van Lynden
(contact-commissaris voor Walcheren), jhr.
de Ranitz, jhr. van Nispen en de heer
Zwagerman (namens de
kanalen door Walcheren en Zuid-Beveland
Zeeland voornamelijk nog agrarisch, maar
met een industriële ontwikkeling langs het
kanaal Gent-Terneuzen. Gas, electriciteit,
waterleiding, telefoon en
-Beveland tot aan Goes en het grootste
gedeelte van Walcheren. Op de maquettes
zijn glasplaten aangebracht met daarop de
huidige contouren. Duidelijk is te zien hoe in
de periode 75 tot 275 na Christus de
vier
hoektorentjes: een koperen comeet doet
dienst als windwijzer. 'tTussen 1740-1744
door Jan Pieter Baurscheit Jr. gebouwde
rococo Stadhuis, een bouwmeester, die ook
op Walcheren z'n visitekaartje
5 november 1 983: Kerken kijken op Walcheren -
pag. 3
noordelijk silhouette
van Walcheren. Een zorgenkind
overigens, dat het Rijk al meer dan
een eeuw (sinds 1881) in restauratie
heeft. Met deze en andere
restauraties werd overigens aan het
verval van Veere „waar
gesteund
door de Statenafgevaardigden van
Middelburg. Aangezien ze op niets
uitliepen, heeft de Classis Walcheren twee
predikanten afgevaardigd om bij de Staten
van Zeeland de noodzakelijkheid van een
Borssele, sinds 1271 Heer van Veere en
bouwheer van Kasteel Sandenburg, een
gebied in het noorden van Walcheren liet
bedijken, dat hij Nieupolre of Poire
noemde. Door Wolfert II werd daar een
kleine kapel
, Spanje en Portugal, op
Walcheren zaten dan ook veel Schotse,
Franse, Spaanse en Portugese handelaars
en ook Bretonse zeevaarders uit Quimper,
Penmarck, St. Pol en St. Malo, Bartoenen
genoemd, die een grote
eredienst, zal niet groot
geweest zijn. In 1612 ontving de Classis
Walcheren (sinds 1602 behoorde
Colijnsplaat tot deze Classis) tenminste
een brief waarin men om geld vroeg voor
vergroting van de kerk „als
West-Souburg zijn medebroeders van de
classis Walcheren op de hoogte van de
verbouwingen. De Herde was tevreden.
"Onse kerckschuijre" is enigzins van vorm
veranderd, schreef hij, bovendien "den
panorama van Walcheren, onderdeel van
Descriptio Zelandiae van Antoon van
Wijngaarde uit 1550. aanwezig in het
Scheepvaartmuseum te Antwerpen.
Hierop wordt de kerktoren bekroond door
een peervormige
van drie kanten afsluiten van
de zee. Hij controleerde zo de rede van
Walcheren en de havens van Vlissingen
7. ZA, Classis Walcheren, nr. 2.
besluit dit
te doen op maandag 30 oktober om
19.00 uur. "Uitgenoodig zullen worden
afgevaardigden uit al de Classisgemeen-
ten Walcheren, de Predikanten Ds. Hof
man en Bart, afgevaardigden van de
Luthersche
1873 de trein van
Roosendaal naar Vlissingen reed en
de Kreekrak- en Sloedam een feit
waren. Over het graven van het
Kanaal door Walcheren, waarvan men
met het oog op verkeer en handel
hooggestemde
Grote delen van Walcheren en van
Zuid-Beveland werden door de zee
opgeruimd.
Engelsen de zogenaamde
Engelse expeditie. Zij landden op 30 juli
1809 aan de noordzijde van Walcheren
en binnen enkele dagen waren Walche
ren, behalve Vlissingen, en Zuid-Beve
land in hun bezit. Om
recht, wind- of maalrecht, tolrecht en
recht op de tienden. Middelburg bezit in
de zeventiende/achttiende eeuw zo'n vijf
tien tot twintig ambachten op Walcheren.
Wegens financiële stroppen in de West
Kanaal door Walcheren. Dank zij de inzet
van vooral het dagelijks bestuur van de
inmiddels tot Historische Vereniging Arne
muiden omgevormde Werkgroep en de
kerkvoogdij van de Hervormde Gemeente
van Walcheren het meest te lijden had
onder de beeldenstorm. Uit Middelburg,
uit Vlissingen en zelfs uit Veere, waar toch
geen breking had plaatsgevonden, trok
ken groepen beeldenstormers de stad uit
stichting
wil het monumentale gebouw zo aantrek
kelijk maken dat volgend jaar zon 25.000
bezoekers entree betalen om vanaf de
toren over Walcheren uit te mogen kij
ken. Ook qua geschiedenis valt er een en
gemeente werden, op 1 januari
1835, ook de burgerlijke gemeenten
West- en Oost-Souburg samengevoegd 35).
Wat eens een welvarend dorp was en
waar één der hoofdkerken van Walcheren
stond was nu niet meer dan ... kerkhof geplaatste gedenk
naald ter ere van Sint Aldegonde herinne
ren nog aan het rijke verleden van West-
Souburg. Het een jaar later gereedgeko
men kanaal door Walcheren voorkwam
dat zij ook in
,0) R.A.Z., Classis Walcheren inv. nr. 22 brief nr. 115
11) R A Z Staten van Zeeland inv. nr. 482. 2 augustus
1612.
... 16i R.A.Z. Classis Walcheren inv. nr. 22 brief 210.
Toen Maximiliaan 1 vernam van de grote
en groeiende macht van Wolfert vi op
Walcheren, besloot hij in 1485 Jan van
Kruiningen naar Veere te sturen. Deze
... overlijden van Wolfert vi in i486,
een jaar na hun huwelijk, erfden Anna
en Philips al het bezit op Walcheren en
Brouwershaven. Vanaf 1488 bouwde
Maximiliaan 1 samen met zijn zoon
Philips de Schone in Veere de
In 1809 landt er op Walcheren een
omvangrijk Engels leger om de Fransen
van het eiland te verjagen. Helaas hou
den de Engelsen nog meer huis dan de
Fransen. Duizenden Engelse soldaten
sterven op ... Walcheren aan de Zeeuwse
koorts. In augustus 1809 worden honder
den Engelse soldaten in Arnemuiden
gelegerd, in het stadhuis en in de kruis
kerk. In de kerk wordt een houten vloer
gelegd en er worden kachels
voor Walcheren" bekend te maken hoeveel
schoons o.a Middelburg te bieden had. Men kon
met genoeg verbreiden wat Zeeland toen was en
wat het bood bi| de „allerzonderlingste begrip
pen... (die) in ... 20) F. Naglglas „Een bezoek aan Walcheren in 1860",
Middelburg 1862, p. 14.
P. A. Henderikx, Walcheren van de 6e tot de 12e eeuw.
Nederzettingsgeschiedenis in fragmenten. Archief
en werkte daar en elders op Walcheren 8).
Men zocht de kunstenaar dus dicht bij
huis.
In de vergadering van de Gecommitteer
de Raden van 21 juni 1735 was een noti
tie behandeld van de Rentmeester van
de geestelijke goederen over Walcheren
en Noord-Beveland. John Louis Vereist,
met
de gebouwen opgericht. Tijdens de
vijftiende eeuw liep de gemeenschap
terug. De zestiende eeuw bracht rampen:
zandverstuivingen, die in die tijd ook de
westkust (Zoutelande) van Walcheren
teisterden
Geestelicke Goeden in Walcheren". Het
idee vond weerklank en op 3 november
1594 namen Gecommitteerde Raden het
besluit Sint Aldegonde te vrijwaren van
de belaste tienden om die te kunnen
besteden aan toekomstig
Willibrord verkondigt het geloof op Walcheren. (Atlas Zei.
III. Uit: Alg. Gesch. d. Vaderl. I (1841-1870).
Jan Turck, die stadhouder was van
Walcheren. Hij kwam op 28 augustus, twee
dagen na de stormloop in de kerk, in Oost-
Souburg aan om de ongeschonden
kerksieraden in ontvangst te nemen, zoals
een
te lezen: 'Johan Louis Vereist, rentmeester
der zoogenoemde geestelijke goederen
over Walcheren en Noortbevelandt te
kennen geevende dat de ordinaere baazen
aen de kerken ten plattelande werkende
Walcheren worden
uitgezet. Het bestek zal ter inzage liggen
op de Griffie, bij de landsfabriek en bij de
koster van Zoutelande. Het werk wordt
aangenomen door Joris Pinte voor een
bedrag van £410 vlaams. Hij
Walcheren, de gewoonte dat de
mannen rondom zitten en de vrouwen
in het midden. Voor de eigenaren van
particuliere bochten geldt die regel
niet.