Zie Kesteloo Geschiedenis en plaatsbeschrijving van Arnemuiden blz. 306 en Piccardt Bijzonderheden uit de geschiedenis der stad Goes blz. 173.

en Arnemuiden beginnende van de nieuwe kaai af, strekkende tot den opril van den nieuwen (rekening 1538 ouden rekening 1539) liavendijk bij Jacob Baeb.naee.tsz keet," werd in 1538, 1539 en 1540 betaald

XVII. ARNEMUIDEN.

van den «brexem" voor Arnemuiden 125 2 1. Voor 7 gemeten 24 roeden scor- zoon" betaalde men 70: 16: 8om die in den val te voeren, 1514. De kerkmeesters hadden 43000 Hollandsche steenen «tot den var1 ... Oostwatering. Er werd een notaris gezonden om te pro testeeren «tegen de delving, begonnen bij den dijkgraaf van de oostwatering aan den dijk tot Arnemuiden en Veere," 1504.

den dijk te Arnemuiden had tijdens die inundatie vier weken stil gestaan1530. De stadssecretaris kreeg eene gratuiteit van 12 //in remune- ratie van de getrouwe dienstendie hij tot zaligheid van den

Johannes Cornelius' zoon van Arnemuiden, kanunnik der orde van Premonstreit, als cureit van Nieuw-Vlissingen ver meld op 14 April 1501, aan wien de eigendom van zekere landen aldaar wordt

In 1514 waren er 50 schuttersdie tabberdlaken kregen nl. ieder 8 fi. In 1518 waren er te Middelburg 50 en te Arnemuiden 55 schutters, in 1524 in eerstgemelde plaats 50 en in laatstgemelde 52 in

De gronden bewesten Arnemuiden332

De kapellaan van Sint Jorisgilde kreeg 20 .6 voor onkosten op den ommegangsdag met de schutters van Arnemuiden, 1518.

Bladz. 297 regel 24 staat: is er alleen sprake van eene nieuwe havenlijn recht van Arnemuiden naar de stadlees: wordt de plaats waar men de nieuwe haven leggen zal aangeduid met de volgende woorden ... »ende die nieuwe haven leggen ende beginnen bij dat oostersche baken, also men komt van Arnemuiden langs den dijk staande op de Ingelsche reedenaar Welsingenende niet op d'andere baken westwaerts strek kende

De gronden bewesten Arnemuiden332

De Heerlijkheid Mortiere 275 De Heerlijkheid en Parochie van Ar nemuiden (Oud Arnemuiden) 279 Het tweede Arnemuiden in Mortiere 283 De kaart van N ieuwerkerke, Oud-Arne muiden den Hay man en Welzinge ... Nieuw Arnemuiden299

Arnemuiden tot de zaagmolens ook nog in dat jaar voort te zetten, x) wat in September werd aanbe steed aan H. S. de Meester voor f 38400. 2). ... niet wegdragenwaarom die in genieur den 29 September 1816 een nieuw ontwerp voorstelde, om namelijk bij Arnemuiden eene schutsluis te leggenwaarvan hij de kosten op f 36000 berekende. 4) In verband met

In het Welzingsche kanaal en de vaart voorbij Arnemuiden bleef nog eenige schuring bestaan door het water uit de sluis van den Nieuw St. Jooslandpolder en de Welzingsche, Waai- jenburgsche en ... te voorkomen dat de vaart op Arnemuiden en de zaagmolens ge heel te niet ging moesten dus afdoende maatregelen genomen worden. In 1814 werd de verbetering van het Arnemuidsche vaarwater door het rijk

meer zuidwaarts voorbij Arnemuiden naar de Middelburgsche haven had mendoor het leggen van een trekdijk in 1651 over de slikken langs de vaart en door het werken met houwers eene vaargeul opengehouden ... niettegen staande reeds in 1635 de mogelijkheid bestond met paard en wagen door die geul heen te rijden van de zijde van St. Joos- land naar Arnemuiden. 2) Ook het kanaal van Welzinge was reeds in 1616 bij

met Zeeland begiftigd zijnde, moet echter onraiddelijk weer tegen haar zaam- gelpannen en gewapend hebben, daar weinige, maanden later, Margareta, door Engelfche hulp gefterkt, hem bij Arnemuiden flag

Toen het Slaak onbevaarbaar geworden waswerd ten dienste der scheepvaart in 1616 een kanaal door de Lemmer plaat ge graven om van Arnemuiden het noordelijk Sloe te bereiken. Dit kanaal eischte

tijd gearriveerd voor Arnemuiden jegens de brieven van marque, gekregen bij de voorz. van Amsterdam die zij ter executie hebben doen leggendaarom de voorz, vande stede geappelleerd hebbenin conservatie

goedmaking der kosten te betalen van een groot honderd zoutsdat zij voor Arnemuiden ont laden zouden6 gr. en van een vat wijndat zij zouden overbrengeneen gr.," 1506. Deze heffing werd verpacht voor 70

Kesteloo zegt in zijne beschrijving van Arnemuiden op blz. 121, dat de eigenaars der zoutkeeten omstreeks 1735 begonnen met zomerhuizen bij de keeten te bouwen. Een dergelijk zomer huis heeft aan het

stonden er vele langs den dijk gebouwd en van het eilandje met de zoutkeeten wordt reeds in 1530 melding gemaakt. Volgens Kesteloo zouden er 31 te Arnemuiden bestaan hebben, waarvan de laatste in ... beschouwde als een aanwas van het ambacht de Havman. De heeren van Middel burg lieten er evenwel de galg oprichten, die den 4 Juli 1601 door die van Arnemuiden in stilte werd afgebroken. Arne- muiden werd

westdijk, doch werd in 1526 afge broken en in zijne plaats een nieuwe gebouwd op ongeveer 54 roeden afstands zuidwaarts in de richting naar Mortiere. Bij de verheffing van Arnemuiden tot stad in 1574 schijnt ... zij zich het recht op dien molen te hebben toegeëigendwaarover Mid delburg zich te vergeefs beklaagde. Arnemuiden verkocht den molen in 1777 aan particulieren, doch behield daarop een wind en cijnsrecht

DE GRONDEN BEWESTEN ARNEMUIDEN. ... Aan de westzijde van Arnemuiden werd in den hoek, ge vormd door den dijk van Walcheren en den wal van Arnemui den ter plaatse, waar in A begin der 16e eeuw een scheepsdok bestaan heeft, in 1661 het

2) Kesteloo Arnemuiden blz. 327.

,8766 II. A. en voor den Clazinapolder 8,4852 H. A. 4) In laatstgenoemden polder werd in 1830 de begraafplaatst van Arnemuiden aangelegd

werken bij Arnemuiden en in die van 1625 nog 899 8 3 6. ... Het zuidwestelijk deel van die houwers tegen het haventje van Arnemuiden werd weldra door opslibbing als houwer onbruik baar en door de stad Middelburg in een poldertje herschapen dat nu nog onder

van Arnemuiden om hun schor pa lende aan dat van Zijne Excellentie den prins aan hem over te laten voor de helft beterkoop dan aan anderenmits Z. E. 't selve binnen zijn voorgenomen dijkage begrijpe." 3 ... ) Heze koop is doorgegaan want in 1618 heeft prins Maurits het schor //Ten Halven Crijte'1 benevens het //Gors van Arnemuiden" laten bedijken. Hit werk bestond in het leggen van een zee dijk ter lengte van

Maurits, als markies van Veere. x) Tusschen dit groote sclior en cle Veersche poort te Arnemniden vond men nog een kleiner, bekend als liet //Gors van Arnemuiden" 2) en van eerst ge noemd schor ... Arnemuiden, die het kleine schor in eigendom bezat en tusschen de am bachten Nieuwerkerke en Kleverskerke. Bovenbedoelde kreek den Veerschen dijk dicht genaderd zijnde, nam haar loop noord waarts langs dien

Als men in T begin der 17e eeuw de Veersche poort te Arnemuiden uitging, den Veerschen dijk op naar Veerehad men aan de rechterhand het reeds genoemd uitgestrekt schor Ten Halven Crijtedat in

De Stinkaart was na den ondergang van Oud-Arnemuiden in de waterplas tusschen Sint Joosland en Walcheren in de 16e eeuwongeveer ter plaatse waar de gronden van Oud- Arnemuiden hadden gelegenals eene ... Arnemuiden ontstaanen ook als n Wol- plate11 bekend. 2) Nog meer oostwaarts dan de Wolzak lag eene groote zandplaat tusschen de Stinkaart ten westenhet Slaak ten noordoosten en Sint Joosland ten oosten. De

waarvoor inlagen enz. noodzakelijk zijn. Ten zuiden van de Oanarieplaatook wel groot Oanarie ge noemd, die reeds omtrent 1550 hinderlijk voor het vaarwater van Arnemuiden werd geoordeeld, L) ontstond de ... Zuidplaat ook Danswijk genaamd, Deze beide naderden elkander door opslikking zoodanig, dat zij weldra te zamen ééne plaat vorm den namelijk de in de jaarboeken van Arnemuiden welbekende Lemmerplaat. In het

schor door te doen delven tusschen de stad (Yeere) en Arnemuiden. s) Of die doordelving zou plaats hebben in het belang van den dijk zelf of in dat van eene betere suatie van den polder Walcheren óf, doch ... belangrijk en onvoorziens deze oeverafschuiving aan den oost- zeedijk tusschen Arnemuiden en Vecre op het laatst der 15dc eeuw

M In het register van huwelijksaanteekeningen te Arnemuiden komt voor: 15 Juni 1591. Is ondertrouwt Jan Gillessen, jonc gezelle «ut den polder bij Artiemuidenmet Jacquemeijntjen Joos j. d. van

tegenover liggende groote plaat met schor, genaamd St. Joosland, zich uitstrekkende van "t oosteinde van Arnemuiden voorbij Welsinge tot aan het kasteel Zeeburg. Yan genoemde haven tot aan de sluis van

De zeedijk in de Oost watering van de stadspoort te Yeere tot aan Arnemuiden had eene lengte van 1562 geschote dat is blooische roeden. Deze dijkzeer slecht onderhouden was aan de buitenzijde ... Beginnende aan het oosteinde van Arnemuiden had men aldaar drie hoofdennamelijk het Bergschehet Goesche en liet Visch- markthoofd. Aan de zuidzijde liet Zierikzeesche en het oude Blokhuislioofd. 3

weder 800 afgemaakt, inde maand December 1517 hier en te Arnemuiden door twee bon denslagers 518, in 1518, 639, in 1519 door twee honden slagers alleen binnen de stad 984, in 1521 te Middelburg en te ... Arnemuiden 538, in 1526 door twee hondenslagers 780, bet volgende jaar 824, in 1535 zes honderd

2°. bestond er om en bij oud-Arnemuiden in 1302 .slechts een nauwe diepte tussclien Walcheren en Arnemuiderzand, welk laatste toen reeds aanwezig wasdaar het zonder twijfel voor komt in de grafelijke ... 3°. het inscharen van de Zuidwatering in 1324 en 1352 bij Arnemuiden en Welsinge door toeneming der diepte en ver plaatsing van den stroom

Pieter Gillisz maakte eene kaart van de aanwassen en zand platen, bij en voor Arnemuiden1627. Aan hem werd 7 10 betaald voor //diversche besoignen mitsgaders 't meten ende carteeren van de schorre

veranderingwat betreft Walcherenop de steden Middelburg, Vlissingen, Vere en Arnemuiden over, onder de rechtsbedeeling van een »L a n d s v i e r s c h a a r" voor elke stad. Onder die van Vlissingen werden

Het getal afgemaakte honden was nu en dan verbazingwek kend. In 1502 werden door drie hondenslagers, zoo hier als te Arnemuiden er 484 doodgeslagen, in 1506 klom dit getal

op den dijk van liet vingerling tusschen Arnemuiden en Yeere. Dit vingerling of liever deze inlaag, ongetwijfeld het gevolg van eene doorbraak of het wegvallen van den dijk daar ter plaatse, wordt door

eeuw verklaarde de kerkeraad in ee-ne zitting van 18 April 1803 dat het dorp in den winter zoozeer door het water omringd was, dat de plaats van Veere, Middelburg en ook vooral van Arnemuiden ... dien dijk tusschen Veere en Arnemuiden //want hij te veel steden (plaatsen) gebroken was."1 Eenige jaren later moet deze dijk veel bezorgdheid verwekt hebben en door groote grondbraken zeer schielijk

Vervolgens kwam er nog eene inundatie voor op 5 November 1530 toen de dijk tusscken de oude haven van Middelburg en Arnemuiden doorbrak //waeraf "t landeer 't beversclit was wel drie weken bezouten ... was.11 Blijkens de stadsrekeningen van Middelburg had de molen op den dijk te Arnemuiden tijdens die inundatie vier weken stilgestaan.

Arnemuiden. 1) ... De groote uitgaven volgens de stadsrekening van Middelburg- in 1514' aan een val vóór Arnemuiden hebben betrekking op het geen bij Rei.tgeilsbeug vermeld wordt//Binnen denselven jare den 10" dacli

1642 voor de werken op den Stijnekaert en de hoofden bij Rammekens 40 voor comparitiën wegens de zeewerken te Arnemuiden //alsmede tot Ooster Souburch nopende de be- steedinge en betalinge van

zee- en versterkingswerken van Arnemniden eindelijk in 1591 en 1594 weggeruimd. Het terrein van en om deze kerk met begraafplaats wordt sedert 1579 als eigendom van Arnemuiden tot wei- en bouwdand ... Nieuw-Arnemuiden.

Reeds in 1451 schijnt een plan bestaan te hebben misschien wel in verband met den toen voorgenomen koop van het ambacht Arnemuiden door Middelburg a) tot het leggen van eene andere haven. Ook in I486 ... Maart 1531 van Kakel V aan Middel burg, wier haven lang en krom is en voor welker mond zich eene zandbank gevormd heeftis er alleen sprake van eene nieuwe haven, lijnrecht van Arnemuiden naar de stad. Dc

prins zelf in de groote galjoot van mijnheer van Be veren de haven binnenkwam, waarbij langs den noorddijk de drie schutterijen en veel andere personen van Arnemuiden hem vergezellenelk met een brandende ... toorts in de hand tot aan de stadwaar hij tusschen de twee .steigers van de Noorddampoort aan wal stapte. Bie van Arnemuiden konden toen zeker 'niet vermoeden, dat dezelfde prins Karel weinige jaren later

groot toch zal Arnemuiden niet geweest zijn dat de gemeente dan den man niet kon herken nen, zoodat die verzwijging des naams al zeer weinig beduidde.

in verschillende richtingen tusschen de dijken of wallen van genoemde heerlijkheden, kwam de Arne bij oud-Arnemuiden in den Lemmel en werd later en ook nu nog beschouwd als de grens tusschen de oost