XVII. ARNEMUIDEN.

Gemeente Arnemuiden.

Gemeente Arnemuiden.

DE LATIJNSCHE SCHOLEN TE VEERE EN TE ARNEMUIDEN,

Lemmer geheetenen gelegen tusschen Oud- Arnemuiden en Wolphaartsdijk, vereenigde zich destijds de Swakede Zuidvliet, het Yeergat en de Arne, terwijl in den plas zelf eenige diepe vaargeulen stroomden. Een ... naar Arnemuiden, dat in 1288 eene bloeijende koopstad was. Een andere geul, de Loo-Yve, stroomde in Zuid-Beveland waar nu de Nieuwe Kraaijertpolder ligt en diende als vaarwater van Arnemuiden en

Bruas te Vlissingen en Sinjé te Arnemuiden.32 Tijdens de periode dat hij het dag boek schrijft, zijn dat er meer. Hij vermeldt de vroedmeesters van Arnemuiden, Koukerk, Wissenkerke en West ... Paulus de Wind: 'naamelyk de hr Bruas te Vlissingen en d'andere met naame Sinjé te Arnemuiden, welke beyde door hun byzonder beroep, dikwils naauwlyks te vinden waaren, men verhaalt dat d'eerste nimmer

20. Vissersvrouw (rouw) (links) en burgervrouw (rechts) Arnemuiden.

Fig. 6. Aardewerk Arnemuiden-Brakenburg (vindplaats 1).

Fig. 5. Aardewerk Arnemuiden-Brakenburg (vindplaats 1).

Fig. 4. Aardewerk Arnemuiden-Brakenburg (vindplaats I).

Rechtsgeleerden everhardi, d'.e du« redeneert. Gelyk iemand binnen de Stad Middelburg, geduurende de Jaarmarkt, niet mag worden aangehoudenzoo ook niet binnen de haven van Arnemuiden, om reden oe vreemde Kooplieden

Haak bevel had, voor Rammekensdog 't marktfchip van Antwerpenkort te voren aangeko men, had hun eigentlyk voornemen ont dekt waarom zy werden afgewezen en gedwongen naar Arnemuiden te zeilen, van waar zy

Den 9. April des gemelden jaars, deed de Gouverneur Hauhain reeds ter Staatsvergadering verflag van den Haat, waar in hy de vestingwerken van Vlis- Jingen, VereArnemuiden, en inzonder heid van

Aartshertog den 23 Odtober 1501 aan die van Middelburg over hunne had en Arnemuiden met derzelver vryheden.

Nieuwe Kerk te Middelburg; in 1795 schonk hij een orgel uit eigen bezit aan de kerk te Arnemuiden.36 Hij was zelf een verdienste lijk musicus en bezat een collectie muziekinstrumenten. In zijn prachtige

4. Plattegrond van Middelburg en Arnemuiden, c. 1550, door Jacob van Deventer.

van de heerlijkheden Kleverskerke en deze landen zijn, even als die van Schellag, van Nieu- werkerke en Arnemuiden laag en veel minder voor goed bouw land geschikt dan menige andere streek. De wegen

spreekt ook over den Hazen berg, den Asenberg onder Arnemuiden 2) schijnt hij niet gekend te hebben, evenmin als den naam van den Ossenberg. Men weet dat men in Zeeland voor hazen azen zegt en dat

tijdvak moeten geleefd hebben terwijl dus Wolfaarddie met Maugaretha van Arnemuiden was gehuwdals de vierde moet be schouwd worden.

vanArnemuiden(u), bekend staat voor eenen zoon van Wolfaard, Heer van der Vereen de meergemelde Hadwich Both van der Eem (w)wordt dit gevoelen door het hoven- staande niet gekrenktmaar bevestigd voor

Arnemuiden die al voor zijn aankomst onverlost was gestorven. Tenslotte overlijden twee vrouwen onverlost bij twee bijzondere verlossingen: één vrouw (casus particularis 1774) overlijdt aan koorts en Saartje

kerk van Arnemuiden.

kerk gesticht. Vlissingen volgde in 1584 en Arnemuiden in 1587.20 Het Franstalige karakter van Vlissingen speelde een belangrijke rol in de beslissing van Louise de Coligny, weduwe van Willem van Oranje

^ werd genoemd: bevordering van de verlanding der Arnemuidsche haven, waarin zou moeten voorzien worden door het graven van een kanaal van Arnemuiden naar de haven van Middelburg.

16. Meisjes Nieuw- en Sint-Joosland, (einde 19e eeuw). 17. Meisjes Arnemuiden, (einde 19e eeuw),

Arnemuiden.

DE SMALSTAD ARNEMUIDEN ... In 1288 kreeg Floris V tolvrijdom voor twee steden, die hij in Zeeland wilde stichten, waarvan één bij Arnemuiden zou zijn reeds in 1223 wordt van een Remerus de Arnemuda melding gemaakt, en in de

, gelegen in den Hayman in klooster parochie den havendijk aan de noordzijde. Het Beguliers- klooster in Oud-Arnemuiden werd dus afgebroken en daarna opgericht in kloosterparochie bij Mortiere en wel in een ... aangewezenook in genoegzame overeenstemming met de later te vermelden kaart van Nieu- werkerkeOud-Arnemuiden enz.

Willem Reyhehsz. in Arnemuiden, komt gedurig in de Grafelijke rekeningen van 1318 tot 1340 terug en kan wel niet anders geweest zijn dan bedoeld poldertje de Mortiere. Zeker is liet dat dit gedeelte ... Maart 1574 door prins Willem onder de jurisdictie van de stad Arnemuiden gesteld.

zee- en versterkingswerken van Arnemniden eindelijk in 1591 en 1594 weggeruimd. Het terrein van en om deze kerk met begraafplaats wordt sedert 1579 als eigendom van Arnemuiden tot wei- en bouwdand ... Nieuw-Arnemuiden.

Henegouwen daar bezat, benevens het huis, dat hij er had doen timmeren, aan den Graaf. 1) Heeft Floris Y, zooals hij voornemens wasbij Arnemuiden al geen stad gesticht toch is vermoedelijk de plaats ... Graaf Willem TXT verkoopt in 1323 aan Gillens Bou- densz. van Arnemuiden al zijn ambacht 655 gemetendat hij aldaar bezat //aan de zuidzijde,1'' om er een steenen huis en vesting te maken, dat

meer zuidwaarts voorbij Arnemuiden naar de Middelburgsche haven had mendoor het leggen van een trekdijk in 1651 over de slikken langs de vaart en door het werken met houwers eene vaargeul opengehouden ... niettegen staande reeds in 1635 de mogelijkheid bestond met paard en wagen door die geul heen te rijden van de zijde van St. Joos- land naar Arnemuiden. 2) Ook het kanaal van Welzinge was reeds in 1616 bij

Aan het zuideinde van de heerlijkheid Arnemuiden of tus- schen deze en de heerlijkheid Mortierebezat de heer van Nieuwerkerke nog een klein gedeelte eigendom, wat in 1748 aan de gerechtigden van de ... üe kaart van Nieuwerkerke, Oud-Arnemuiden, den Hajman en We 1 singewaarop de- loop der Arne enz.

waarvoor inlagen enz. noodzakelijk zijn. Ten zuiden van de Oanarieplaatook wel groot Oanarie ge noemd, die reeds omtrent 1550 hinderlijk voor het vaarwater van Arnemuiden werd geoordeeld, L) ontstond de ... Zuidplaat ook Danswijk genaamd, Deze beide naderden elkander door opslikking zoodanig, dat zij weldra te zamen ééne plaat vorm den namelijk de in de jaarboeken van Arnemuiden welbekende Lemmerplaat. In het

Den 31en Januari 1633 verklaarden voor Burgemeester en Sche penen vau Arnemuiden Lambrecht Paulussen, Carel Verstrate, Job Blaes en Jacob Cornelissen Cole, o.a. „dat de bedijkers van Sint ... En den 20en April 1633 verklaarden diezelfde personen, „dat de plate recht zuid-oost over de ineulen van Arnemuiden is ge- naemd van oudsher de Wolsack, gelegen annex den Stinckaert, en dat de aanwas

voornaamste vaarwater liep toen langs den Walcher- schen oever, van Arnemuiden naar Rammekens, maar Middelburg moest voortdurend groote sommen besteden om dat vaarwater van de lange haven af naar Rammekens voor ... Nog slechter was de verbinding te water van Arnemuiden met den Lemmer het noordelijk Sloe en het Veersche gat, want het Slaak was toen de eenige waterweg van vóór Arne muiden naar het Jonker

Arnemuiden ook veel geleden. Als belooning voor de betoonde trouw heeft echter, na de overgave van Middelburg, de Prins van Oranje Arnemuiden geholpen; de stad werd van vesting werken voorzien en de ... De bloei van Arnemuiden was echter van korten duur. Het Arnernuidensche Zand, een plaat voor de haven, belemmerde de scheepvaart, zoodat reeds op het eind der 16e eeuw groote schepen de haven niet

De Heerlijkheid Mortiere 275 De Heerlijkheid en Parochie van Ar nemuiden (Oud Arnemuiden) 279 Het tweede Arnemuiden in Mortiere 283 De kaart van N ieuwerkerke, Oud-Arne muiden den Hay man en Welzinge ... Nieuw Arnemuiden299

vanü wet ende raedt." De beleders van de drie schutterijen //end scermers vander stadt" kregen ieder 20 Q //facit 4 groontot dekking der kosten van die van Arnemuiden. De koningin trok naar Veere ... , Vlissingen, Arnemuiden, in den Polder, te Westliove, Westkappel en Zoutelande. Aide kosten beliepen 64 4. Rekening 1546. Zie Boxhorn II: 482.

volkomen duidelijk: //den 2 September 1530 waren er naar Arnemuiden geweest om aldaar achter den molen beneden de kapel te visiteren de brouwerij met den brouwput" enz. ... kaart moest eveneens dienen in het proces met den heer van Arnemuiden over de jurisdictie van den zuid-Arnedijk. Waarschijnlijk was deze voor ons verloren gegane kaart meer in den vorm van eene

Aanzienlijk waren de sommen, die de stad Middelburg, in bet bier behandelde tijdvak, besteedde om de diepte onder den wal te verminderen. In 1490 bedraagt het hoofdstuk //Kosten te Arnemuiden 447 9 5 ... In 1498 besteedden B. S. het maken van een nieuwen dijk //tegen den turfsteiger te Arnemuiden" en //de spui die lag op het oosteindete halen en in den nieuwen dijk te leggen voor 16 17 10.

enkele bedrijven, vrnl. in verband met de uitrusting van schepen, en ook de zoutnering, werden aan Arnemuiden toegestaan. Wel werd nog in 1538 enige ver lichting verkregen, maar een poging om door betaling ... van een aanzienlijke som gelds van Karei V ontkoming aan het Mid delburgse juk te verkrijgen faalde1). Was het wonder dat Arnemuiden op het eerste gerucht van de opstand, die de hoofdstad hardnekkig de

1. Het huisorgel van Daniel Radermacher, in 1795 geschonken aan de kerk te Arnemuiden. Met goud opgewerkte aquarel in het bezit van de Hervormde Gemeente te Arnemuiden.

48 heuden het geschut ven Arnemuiden trachtte te ontwijken.

13. Van links naar rechts torenspelden Nieuw- en Sint-Joosland mutsspelden Zuid-Beveland (Protestants); rouwspelden Zuid-Beveland (Protestants en Katholiek); torenspelden Arnemuiden.

schutterijen te Arnemuiden schietoefeningen werden gehouden, is mij niet gebleken. De Kleine Doel be hoort thans aan den heer F. Fak Brouwer te 's-Gravenhage.

ook zelfs in die twee plaatsen betrekkelijk gering zijn, daar verheugden in vroegere jaren niet alleen deze twee steden doch ook Veere en Arnemuiden zich in een thans ongekenden bloei. ... De opkomst en welvaart in de middeleeuwen van deze vier havenplaatsen MiddelburgVlissingenVeere en Arnemuiden was in hoofdzaak te danken aan de gunstige ligging van Walcheren als kruispunt van het

voetpad geteekend. Het liep in de richting van Arnemuiden, ging met een voetbrug over de Arne1) en eindigde bij den Keetdijk in de nabijheid van Arnemuiden. ... Voor het maken en bestraten „van het nieuwe pad tusschen Middelburg en Arnemuiden, beginnende van de nieuwe kaai af, strekkende tot den oprit van den nieuwen havendijk bij Jacob Baernaerts keet

Arnemuiden, gunstig gelegen voor den handel aan de mon ding van de Arne en in het bezit van een goede reede, ver heugde zich in de 16de eeuw in een aanmerkelijken voor spoed 3). Er werden schepen ... Arnemuiden was, wordt ons gegeven door het Italiaansche reisverhaal van An tonio de Beatis (gedateerd Juli 1517), secretaris van kardinaal Luigi d'Arragon (f 1519) 4„Van Middelburg reed 's mor gens vroeg Zijne

Spoedig geraakte dit Arnemuiden tot bloei en Middelburg, dat zich inmiddels tot de eerste haven van Zeeland had opgewerkt, zag dit met leede oogen aan. Om Arnemuiden in haar macht te krijgen, kocht ... Middelburg de heerlijkheidsrechten van deze plaats en als eerste maatregel verbood zij aan de inwoners van Arnemuiden om den groothandel uit te oefenen.