XVII. ARNEMUIDEN.

Gemeente Arnemuiden.

Gemeente Arnemuiden.

Lemmer geheetenen gelegen tusschen Oud- Arnemuiden en Wolphaartsdijk, vereenigde zich destijds de Swakede Zuidvliet, het Yeergat en de Arne, terwijl in den plas zelf eenige diepe vaargeulen stroomden. Een ... naar Arnemuiden, dat in 1288 eene bloeijende koopstad was. Een andere geul, de Loo-Yve, stroomde in Zuid-Beveland waar nu de Nieuwe Kraaijertpolder ligt en diende als vaarwater van Arnemuiden en

van de heerlijkheden Kleverskerke en deze landen zijn, even als die van Schellag, van Nieu- werkerke en Arnemuiden laag en veel minder voor goed bouw land geschikt dan menige andere streek. De wegen

spreekt ook over den Hazen berg, den Asenberg onder Arnemuiden 2) schijnt hij niet gekend te hebben, evenmin als den naam van den Ossenberg. Men weet dat men in Zeeland voor hazen azen zegt en dat

tijdvak moeten geleefd hebben terwijl dus Wolfaarddie met Maugaretha van Arnemuiden was gehuwdals de vierde moet be schouwd worden.

vanArnemuiden(u), bekend staat voor eenen zoon van Wolfaard, Heer van der Vereen de meergemelde Hadwich Both van der Eem (w)wordt dit gevoelen door het hoven- staande niet gekrenktmaar bevestigd voor

^ werd genoemd: bevordering van de verlanding der Arnemuidsche haven, waarin zou moeten voorzien worden door het graven van een kanaal van Arnemuiden naar de haven van Middelburg.

, gelegen in den Hayman in klooster parochie den havendijk aan de noordzijde. Het Beguliers- klooster in Oud-Arnemuiden werd dus afgebroken en daarna opgericht in kloosterparochie bij Mortiere en wel in een ... aangewezenook in genoegzame overeenstemming met de later te vermelden kaart van Nieu- werkerkeOud-Arnemuiden enz.

Willem Reyhehsz. in Arnemuiden, komt gedurig in de Grafelijke rekeningen van 1318 tot 1340 terug en kan wel niet anders geweest zijn dan bedoeld poldertje de Mortiere. Zeker is liet dat dit gedeelte ... Maart 1574 door prins Willem onder de jurisdictie van de stad Arnemuiden gesteld.

zee- en versterkingswerken van Arnemniden eindelijk in 1591 en 1594 weggeruimd. Het terrein van en om deze kerk met begraafplaats wordt sedert 1579 als eigendom van Arnemuiden tot wei- en bouwdand ... Nieuw-Arnemuiden.

Henegouwen daar bezat, benevens het huis, dat hij er had doen timmeren, aan den Graaf. 1) Heeft Floris Y, zooals hij voornemens wasbij Arnemuiden al geen stad gesticht toch is vermoedelijk de plaats ... Graaf Willem TXT verkoopt in 1323 aan Gillens Bou- densz. van Arnemuiden al zijn ambacht 655 gemetendat hij aldaar bezat //aan de zuidzijde,1'' om er een steenen huis en vesting te maken, dat

meer zuidwaarts voorbij Arnemuiden naar de Middelburgsche haven had mendoor het leggen van een trekdijk in 1651 over de slikken langs de vaart en door het werken met houwers eene vaargeul opengehouden ... niettegen staande reeds in 1635 de mogelijkheid bestond met paard en wagen door die geul heen te rijden van de zijde van St. Joos- land naar Arnemuiden. 2) Ook het kanaal van Welzinge was reeds in 1616 bij

Aan het zuideinde van de heerlijkheid Arnemuiden of tus- schen deze en de heerlijkheid Mortierebezat de heer van Nieuwerkerke nog een klein gedeelte eigendom, wat in 1748 aan de gerechtigden van de ... üe kaart van Nieuwerkerke, Oud-Arnemuiden, den Hajman en We 1 singewaarop de- loop der Arne enz.

waarvoor inlagen enz. noodzakelijk zijn. Ten zuiden van de Oanarieplaatook wel groot Oanarie ge noemd, die reeds omtrent 1550 hinderlijk voor het vaarwater van Arnemuiden werd geoordeeld, L) ontstond de ... Zuidplaat ook Danswijk genaamd, Deze beide naderden elkander door opslikking zoodanig, dat zij weldra te zamen ééne plaat vorm den namelijk de in de jaarboeken van Arnemuiden welbekende Lemmerplaat. In het

De Heerlijkheid Mortiere 275 De Heerlijkheid en Parochie van Ar nemuiden (Oud Arnemuiden) 279 Het tweede Arnemuiden in Mortiere 283 De kaart van N ieuwerkerke, Oud-Arne muiden den Hay man en Welzinge ... Nieuw Arnemuiden299

vanü wet ende raedt." De beleders van de drie schutterijen //end scermers vander stadt" kregen ieder 20 Q //facit 4 groontot dekking der kosten van die van Arnemuiden. De koningin trok naar Veere ... , Vlissingen, Arnemuiden, in den Polder, te Westliove, Westkappel en Zoutelande. Aide kosten beliepen 64 4. Rekening 1546. Zie Boxhorn II: 482.

volkomen duidelijk: //den 2 September 1530 waren er naar Arnemuiden geweest om aldaar achter den molen beneden de kapel te visiteren de brouwerij met den brouwput" enz. ... kaart moest eveneens dienen in het proces met den heer van Arnemuiden over de jurisdictie van den zuid-Arnedijk. Waarschijnlijk was deze voor ons verloren gegane kaart meer in den vorm van eene

Aanzienlijk waren de sommen, die de stad Middelburg, in bet bier behandelde tijdvak, besteedde om de diepte onder den wal te verminderen. In 1490 bedraagt het hoofdstuk //Kosten te Arnemuiden 447 9 5 ... In 1498 besteedden B. S. het maken van een nieuwen dijk //tegen den turfsteiger te Arnemuiden" en //de spui die lag op het oosteindete halen en in den nieuwen dijk te leggen voor 16 17 10.

48 heuden het geschut ven Arnemuiden trachtte te ontwijken.

westdijk, doch werd in 1526 afge broken en in zijne plaats een nieuwe gebouwd op ongeveer 54 roeden afstands zuidwaarts in de richting naar Mortiere. Bij de verheffing van Arnemuiden tot stad in 1574 schijnt ... zij zich het recht op dien molen te hebben toegeëigendwaarover Mid delburg zich te vergeefs beklaagde. Arnemuiden verkocht den molen in 1777 aan particulieren, doch behield daarop een wind en cijnsrecht

muiden gesticht en volmaakt door Gilles van Arnemuiden "t welk hij hoogelijk begiftigde van landen en erven. Deze Gilles sterft in t zelfde jaar en ligt //in de kapelle van den dorpe begraven ... Het tweede Arnemuiden in Mortiere.

XVI. ARNEMUIDEN, ... Ten tijde als de groote vloot in Mei 1552 voor Arnemuiden lag werd daar eene vertering gemaakt. Aan den //geweldigen provoest11 werd toen op Arnemuiden herberg bezorgd, reke ning 1551.

Arnemuiden. 1) ... De groote uitgaven volgens de stadsrekening van Middelburg- in 1514' aan een val vóór Arnemuiden hebben betrekking op het geen bij Rei.tgeilsbeug vermeld wordt//Binnen denselven jare den 10" dacli

2°. bestond er om en bij oud-Arnemuiden in 1302 .slechts een nauwe diepte tussclien Walcheren en Arnemuiderzand, welk laatste toen reeds aanwezig wasdaar het zonder twijfel voor komt in de grafelijke ... 3°. het inscharen van de Zuidwatering in 1324 en 1352 bij Arnemuiden en Welsinge door toeneming der diepte en ver plaatsing van den stroom

De Stinkaart was na den ondergang van Oud-Arnemuiden in de waterplas tusschen Sint Joosland en Walcheren in de 16e eeuwongeveer ter plaatse waar de gronden van Oud- Arnemuiden hadden gelegenals eene ... Arnemuiden ontstaanen ook als n Wol- plate11 bekend. 2) Nog meer oostwaarts dan de Wolzak lag eene groote zandplaat tusschen de Stinkaart ten westenhet Slaak ten noordoosten en Sint Joosland ten oosten. De

na 1440 en 3° op het tegenwoordige Arnemuiden op den Oosthoek na 1462. ... dit tweede Arnemuiden in en bij den Mortiere niet lang weerstand kunnen bieden in den strijd om het bestaan tegenover het opkomende en bloeiende Arnemuiden in den Oosthoek. Het scheen even ongunstig

In 1479 had iets dergelijks plaats, want de rekening van dat jaar houdt indat //B. S. R. kwartiermeesters en meer anderen, tot diverse stonden gedeputeerd en geordonneerd waren geweest te Arnemuiden ... ." De kapel boven op het dorp en der stede dijk werd dus toen afgebroken (afgelegd)en wanneer men nu in aanmer king neemt, dat de kapel in nieuw Arnemuiden steeds aan geduid werd als beneden den dijk (zie

Haven. In 1486 werden er te Arnemuiden verteringen gemaakt, toen men liet leggen eener nieuwe haven beraamde. ... In 1483 gingen er naar Arnemuiden //om 't leenland te visiteeren, dat Jan Woutersz. toe placht te hooren, omdat de stede hare electie daaruit nemen wilde."

de vrouwe van Arnemuiden." ... Zij leert onsen met de meeste nauwkeurigheidhet tweede Arnemuiden in Mortiere kennen. Men ziet er den molen in quaestie 1) en de brouwerij in 1507 opgericht: het vischwater met de sluis tusschen

De heerlijkheid Arnemuiden grensde ten noorden aan de Arneten noord-oosten en oosten aan de Lemmelten zuiden aan Welsinge en ten westen aan Mortiere. ... van lieverlede was verloren gegaan en de plaatswaar eenmaal Oud-Arnemuiden stond weldra door een nieuw gevormd kanaal, het zoogenaamde Arnemuidsche gat, zou worden ingenomen. Dit laatste is nog als

Dit ontwerp zou derhalven in allen opzich te verkieslijk bóven het eerste zijn zoo het uitgewezen was dat de aanflikking van het Sloe voor Arnemuiden tot tegen over de geul der Zuidvliet aldaar niet ... Dit ontwerp beftaat in het graven eener nieuwe Haven tüsfchen Vere en Arnemuiden.

stonden er vele langs den dijk gebouwd en van het eilandje met de zoutkeeten wordt reeds in 1530 melding gemaakt. Volgens Kesteloo zouden er 31 te Arnemuiden bestaan hebben, waarvan de laatste in ... beschouwde als een aanwas van het ambacht de Havman. De heeren van Middel burg lieten er evenwel de galg oprichten, die den 4 Juli 1601 door die van Arnemuiden in stilte werd afgebroken. Arne- muiden werd

van Arnemuiden om hun schor pa lende aan dat van Zijne Excellentie den prins aan hem over te laten voor de helft beterkoop dan aan anderenmits Z. E. 't selve binnen zijn voorgenomen dijkage begrijpe." 3 ... ) Heze koop is doorgegaan want in 1618 heeft prins Maurits het schor //Ten Halven Crijte'1 benevens het //Gors van Arnemuiden" laten bedijken. Hit werk bestond in het leggen van een zee dijk ter lengte van

XVI. Arnemuiden99

een brief naar den rentmeester, op Westhove, gezonden, omdat Pieteb Beantijn met anderen een Engelscli schip van vóór Arnemuiden hadden weggehaald en te Yeere gebracht. Dien nacht togen de ... hoofdlieden met de gemeene poorters van Middelburg uit om dat schip terug te halen. Den 19 April gingen er van stadswege naar Arnemuiden om de per sonen die het schip weggevoerd haddente halenof in ge nade aan

lande te Arnemuiden in tegenwoordigheid van een burgemeester en twee schepenen ... Paulws. In 1477 werden er naar Arnemuiden gezonden //om aldaar te halen en binnen de stede te brengen al zulke goederen besloten in diverse kofierendie van Arnemuiden in bewaarder hand genomen hadden

Veerejeugdiger dan het vlak daaraan grenzende Zandijk ofschoon, naar men meent, reeds in 10e eeuw bekend, heeft op zijn eigenlijk terrein geen bergjes, en evenmin heeft dit het stadje Arnemuiden; het ... is voor beide te begrijpen; Veere was een veer op Kamperland, toen Zandijk reeds aanzienlijk was, en Arnemuiden is eerst in laten tijd 1438 op de tegen woordige plaats gebouwd; het oude Arnemuiden, aan

jaar ook sprake is van eene inlaag bezuiden Mortiere. Op palmzondag 1446 brak de dijk bij Arnemuiden door. Het was te Mortiere //bij den casteelewaar toen eene inlaag ge maakt werd. In Januari ^447 ... Reguliere en aan de zijde van de galg." Den 7 Mei van het volgende jaar had een dijkval plaats te Mortiere. In 1453 (3 Maart) ging men van stadswege naar Arnemuiden, om te raadplegen over het maken van eene

). Gedurende eenigen tijd lagen er te Arnemuiden op kosten van Middelburg 50 ruiters. Er waren IS serpentijnen gekocht om op Arnemuiden te leggen, ook werd voor 100 lange pieken £4:1: 21/g betaald." ... voorbijvoeren ende men beduchte dat daar opslag gedaan soude hebben/'' Bovendien werden wachten uitgezet van Veere tot Arnemuiden en van Rammekens naar Vlissingen. 3) Het eigenaardig verhaal van deze gebeurtenis

prins zelf in de groote galjoot van mijnheer van Be veren de haven binnenkwam, waarbij langs den noorddijk de drie schutterijen en veel andere personen van Arnemuiden hem vergezellenelk met een brandende ... toorts in de hand tot aan de stadwaar hij tusschen de twee .steigers van de Noorddampoort aan wal stapte. Bie van Arnemuiden konden toen zeker 'niet vermoeden, dat dezelfde prins Karel weinige jaren later

werken bij Arnemuiden en in die van 1625 nog 899 8 3 6. ... Het zuidwestelijk deel van die houwers tegen het haventje van Arnemuiden werd weldra door opslibbing als houwer onbruik baar en door de stad Middelburg in een poldertje herschapen dat nu nog onder

Vervolgens kwam er nog eene inundatie voor op 5 November 1530 toen de dijk tusscken de oude haven van Middelburg en Arnemuiden doorbrak //waeraf "t landeer 't beversclit was wel drie weken bezouten ... was.11 Blijkens de stadsrekeningen van Middelburg had de molen op den dijk te Arnemuiden tijdens die inundatie vier weken stilgestaan.

In het Welzingsche kanaal en de vaart voorbij Arnemuiden bleef nog eenige schuring bestaan door het water uit de sluis van den Nieuw St. Jooslandpolder en de Welzingsche, Waai- jenburgsche en ... te voorkomen dat de vaart op Arnemuiden en de zaagmolens ge heel te niet ging moesten dus afdoende maatregelen genomen worden. In 1814 werd de verbetering van het Arnemuidsche vaarwater door het rijk

Ongetwijfeld in het belang van liet vaarwater te Arnemuiden als in verband met de vaart door de nieuwe Middelburgsche haven van 1535die aireede dreigde zoowel binnen als buiten de stad aan te ... //In den eersten so hebben de voors. personen begonnen te die pen 't einde de nieuwe havenstrekkende naar d1 oude haven naar d1 Arne en beoisten Arnemuiden tot Jonker Fransgadt, passe rende in 't

Mortiere tot aan de Welsinge. Haar loop en diepte ten oosten van Arnemuiden waren niet in of door liet Arnemuidsclie gat (dat van lateren oorsprong en eerst ontstaan is gedurende en vooral na den ... ondergang van Oud-Arnemuiden) maar verder oostelijk door de sprank of kreek, nog zichtbaar in den Mid- delburgschen polder. Daar zegt Dresselhuis stroomde allereerst het eigenlijke diepwaardoor het

DE GRONDEN BEWESTEN ARNEMUIDEN. ... Aan de westzijde van Arnemuiden werd in den hoek, ge vormd door den dijk van Walcheren en den wal van Arnemui den ter plaatse, waar in A begin der 16e eeuw een scheepsdok bestaan heeft, in 1661 het

Middelburg had reeds in 1451 getracht de heerlijkheid van Arnemuiden te koopen waartoe de baljuw den 28 Mei naar Bergen in Henegouwen werd afgevaardigdom met Anceau van Trasegnies te spreken //van ... Arnemuiden een Regulierenkloo ster binnen de parochie en heerlijkheid van Arnemuiden te stichtenwaartoe hij de cure der kerk afstaatterwijl Pilips van Bourgondië den 14 October 1438 daarin consenteert en liet

Den 17 October 1439 waren de heeren van Veere en de Wet vergaderd, om een scbor door te doen delven tusschen de stad en Arnemuiden. ... Den 8 Januari 1441 kwam de beer van Veere bier op bet stadhuis spreken over den toestand van den oostzeedijk tus schen Veere en Arnemuiden //want bij te veel steden te broken wasen in gezegd jaar