Dit ontwerp zou derhalven in allen opzich
te verkieslijk bóven het eerste zijn zoo het
uitgewezen was dat de aanflikking van het
Sloe voor Arnemuiden tot tegen over de geul
der Zuidvliet aldaar niet ... Dit ontwerp beftaat in het graven eener
nieuwe Haven tüsfchen Vere en Arnemuiden.
1574 den 18 verdrag tusschen Oranje enMondragon,
over Middelburg en Arnemuiden.
... 1586, den 27 Joost van Laren, (voornaam Godgeleerde)
te Arnemuiden geboren,
stonden er vele langs den dijk gebouwd en van het eilandje
met de zoutkeeten wordt reeds in 1530 melding gemaakt.
Volgens Kesteloo zouden er 31 te Arnemuiden bestaan
hebben, waarvan de laatste in ... beschouwde als een
aanwas van het ambacht de Havman. De heeren van Middel
burg lieten er evenwel de galg oprichten, die den 4 Juli 1601
door die van Arnemuiden in stilte werd afgebroken. Arne-
muiden werd
van Arnemuiden om hun schor pa
lende aan dat van Zijne Excellentie den prins aan hem over te
laten voor de helft beterkoop dan aan anderenmits Z. E. 't
selve binnen zijn voorgenomen dijkage begrijpe." 3 ... ) Heze koop
is doorgegaan want in 1618 heeft prins Maurits het schor
//Ten Halven Crijte'1 benevens het //Gors van Arnemuiden"
laten bedijken. Hit werk bestond in het leggen van een zee
dijk ter lengte van
een brief naar den rentmeester, op Westhove, gezonden,
omdat Pieteb Beantijn met anderen een Engelscli schip van
vóór Arnemuiden hadden weggehaald en te Yeere gebracht.
Dien nacht togen de ... hoofdlieden met de gemeene poorters
van Middelburg uit om dat schip terug te halen. Den 19
April gingen er van stadswege naar Arnemuiden om de per
sonen die het schip weggevoerd haddente halenof in ge
nade aan
lande te Arnemuiden in
tegenwoordigheid van een burgemeester en twee schepenen
... Paulws. In 1477 werden er naar Arnemuiden gezonden
//om aldaar te halen en binnen de stede te brengen al zulke
goederen besloten in diverse kofierendie van Arnemuiden
in bewaarder hand genomen hadden
Veerejeugdiger dan het vlak daaraan grenzende Zandijk
ofschoon, naar men meent, reeds in 10e eeuw bekend, heeft
op zijn eigenlijk terrein geen bergjes, en evenmin heeft dit
het stadje Arnemuiden; het ... is voor beide te begrijpen; Veere
was een veer op Kamperland, toen Zandijk reeds aanzienlijk
was, en Arnemuiden is eerst in laten tijd 1438 op de tegen
woordige plaats gebouwd; het oude Arnemuiden, aan
jaar ook sprake is van eene inlaag bezuiden Mortiere. Op
palmzondag 1446 brak de dijk bij Arnemuiden door. Het
was te Mortiere //bij den casteelewaar toen eene inlaag ge
maakt werd. In Januari ^447 ... Reguliere en aan de zijde
van de galg." Den 7 Mei van het volgende jaar had een
dijkval plaats te Mortiere. In 1453 (3 Maart) ging men van
stadswege naar Arnemuiden, om te raadplegen over het maken
van eene
).
Gedurende eenigen tijd lagen er te Arnemuiden op kosten van
Middelburg 50 ruiters. Er waren IS serpentijnen gekocht om
op Arnemuiden te leggen, ook werd voor 100 lange pieken
£4:1: 21/g betaald."
... voorbijvoeren ende men beduchte dat daar
opslag gedaan soude hebben/'' Bovendien werden wachten
uitgezet van Veere tot Arnemuiden en van Rammekens naar
Vlissingen. 3) Het eigenaardig verhaal van deze gebeurtenis
prins
zelf in de groote galjoot van mijnheer van Be veren de haven
binnenkwam, waarbij langs den noorddijk de drie schutterijen
en veel andere personen van Arnemuiden hem vergezellenelk
met een brandende ... toorts in de hand tot aan de stadwaar hij
tusschen de twee .steigers van de Noorddampoort aan wal stapte.
Bie van Arnemuiden konden toen zeker 'niet vermoeden, dat
dezelfde prins Karel weinige jaren later
werken bij Arnemuiden en in die van 1625
nog 899 8 3 6.
... Het zuidwestelijk deel van die houwers tegen het haventje
van Arnemuiden werd weldra door opslibbing als houwer onbruik
baar en door de stad Middelburg in een poldertje herschapen
dat nu nog onder
Vervolgens kwam er nog eene inundatie voor op 5 November
1530 toen de dijk tusscken de oude haven van Middelburg en
Arnemuiden doorbrak //waeraf "t landeer 't beversclit was wel
drie weken bezouten ... was.11 Blijkens de stadsrekeningen van
Middelburg had de molen op den dijk te Arnemuiden tijdens
die inundatie vier weken stilgestaan.
In het Welzingsche kanaal en de vaart voorbij Arnemuiden
bleef nog eenige schuring bestaan door het water uit de sluis
van den Nieuw St. Jooslandpolder en de Welzingsche, Waai-
jenburgsche en ... te
voorkomen dat de vaart op Arnemuiden en de zaagmolens ge
heel te niet ging moesten dus afdoende maatregelen genomen
worden. In 1814 werd de verbetering van het Arnemuidsche
vaarwater door het rijk
Ongetwijfeld in het belang van liet vaarwater te Arnemuiden
als in verband met de vaart door de nieuwe Middelburgsche
haven van 1535die aireede dreigde zoowel binnen als buiten
de stad aan te ... //In den eersten so hebben de voors. personen begonnen te die
pen 't einde de nieuwe havenstrekkende naar d1 oude haven naar
d1 Arne en beoisten Arnemuiden tot Jonker Fransgadt, passe
rende in 't
Mortiere tot aan de Welsinge. Haar loop en diepte ten oosten
van Arnemuiden waren niet in of door liet Arnemuidsclie gat
(dat van lateren oorsprong en eerst ontstaan is gedurende en
vooral na den ... ondergang van Oud-Arnemuiden) maar verder
oostelijk door de sprank of kreek, nog zichtbaar in den Mid-
delburgschen polder. Daar zegt Dresselhuis stroomde
allereerst het eigenlijke diepwaardoor het
DE GRONDEN BEWESTEN ARNEMUIDEN.
... Aan de westzijde van Arnemuiden werd in den hoek, ge
vormd door den dijk van Walcheren en den wal van Arnemui
den ter plaatse, waar in A begin der 16e eeuw een scheepsdok
bestaan heeft, in 1661 het
Middelburg had reeds in 1451 getracht de heerlijkheid van
Arnemuiden te koopen waartoe de baljuw den 28 Mei naar
Bergen in Henegouwen werd afgevaardigdom met Anceau
van Trasegnies te spreken //van ... Arnemuiden een Regulierenkloo
ster binnen de parochie en heerlijkheid van Arnemuiden te
stichtenwaartoe hij de cure der kerk afstaatterwijl Pilips
van Bourgondië den 14 October 1438 daarin consenteert en liet
Den 17 October 1439 waren de heeren van Veere en de
Wet vergaderd, om een scbor door te doen delven tusschen de
stad en Arnemuiden.
... Den 8 Januari 1441 kwam de beer van Veere bier op bet
stadhuis spreken over den toestand van den oostzeedijk tus
schen Veere en Arnemuiden //want bij te veel steden te broken
wasen in gezegd jaar
van welke de stad '2 bijdroeg. In Januari 1447 brak de
dijk bij Arnemuiden wederom doorwaarom er van stadswege
24 werklieden derwaarts werden gezonden. Onder dagteeke-
ning van 29 November, is er ... Arnemuiden In de rekening van 1392-93 vindt men voor
het eerst in de ontvangsten een kapittel van den bieraccijns
te Arnemuiden ten bedrage van 51 4 2. Volgens die
van 1449 brachten de accijnsen
berichtdat er een groot
gedeelte van den dijk bezuiden Arnemuiden gevallen was
waardoor 't land in vreeze was van iu te breken." De ge
meente werd dientengevolge, bij klokgelui, te hulp geroepen
om een ... Den 1 April 1411 bracht heer Albrecht van Arnemuiden
op het stadhuis berichtdat het land wederom in vreeze was
//van den dijk aan de zuidzijde." Er werd destijds aldaar
eene nieuwe sluis gemaakt
Nieuwerkerke had een kerkdorp, dat, blijkens zijn naam,
jonger was dan het oude Arnemuiden dat nu niet meer be
staat. Het was nooit een dorp van beteekenis. Yan Citters
plaatst de indijking Zelandia ... ïllustrata, dl. I, blz 774 eerst
in de 14e eeuw; de vlucht van Nieuw-Arnemuiden moest het
tegenhoudenzoowel als zij Kleverskerke tegenhield. Men
kan u de plaatswaar het dorp gelegen heeftnog zeer goed
Vischmarkt. In 1470 hadden de kwartiermeesters voor
10 6 gekocht //de vier winkelen, staande te Arnemuiden
op de kaai, daar de voorz. kwartiermeesters de vischmarkt
op maken wilden.1' In 1474 werd er ... Watergang. In 1495 werd door W. R. geordonneerd
//dat de kwartiermeesters dezer stad zouden voort doen delven
en diepen de vaart, om van Middelburg tot Arnemuiden
aan 't dorp met schuiten te mogen
Dat het destijds onrustig was, blijkt uit onderscheiden
posten der rekening. Zoo wordt gezegddat eenige //rebellen
ruters" voor Arnemuiden een oostersche bulk en bdrthoenen
(Bretonsschepen uit ... De Zierikzeenaars hadden schepen voor Arnemuiden van de
Barthoenen genomen en nog anderen waren daar ook op uit,
want //zekere ingezetenen van Arnemuiden en andere hunner
medeplegers" kregen 5 //van
De stadskoornmolenstaande te Arnemuiden in den Oost
hoek, in de parochie van Nieuwerkerkewas verhuurd aan
Jan Hendkiksz. Van Hille, baljuw van den lande te Arne
muiden op dezelfde voorwaarden als ... schepen te sauveeren en in te
brengen voor Arnemuiden."
profijte van de luiden
te Arnemuiden," en betreft insgelijks werkzaamheden aan
den dijk.
... In 1469 moest er eene nieuwe inlaag gemaakt worden
//ant hoechpart" (in de rekening van 1484 //thoechspaert"
genoemd.) Het kapittel //Kosten te Arnemuiden" beloopt in
de rekening van dat jaar 261 en
te zijn, want nog in hetzelfde jaar liet
men Arend, den timmerman, van Veere komen //om de ordon
nantie van 't blokhuis, staande te Arnemuiden op 't gat, te
maken." Hij werd naar Holland en elders ... In 1492 werden er planken aangeschaft om te Arnemuiden
te gebruiken //om daarmede te fortificeeren hetzelve dorp."
1352 bij Welsinge en Arnemuiden uit Beij-
GEnsBEEGrzijn de volgende grootendeels ontleend aan de stads
rekeningen van Middelburg door Kesteloo.
... den Arnedijk en 22 Augustus
1408 kwam er bericht, dat er een groot gedeelte van den
dijk bezuiden Arnemuiden gevallen was//waardoor 't land in
vreeze was in te breken.11
vroonen, landen en erven, liggende omtrent den zuiddijk der
oude haven te Mortiere, binnen het ambacht der vrouwe van
Arnemuiden. 1) Op dien zuiddijk oefende Jan van Trasegnies
als heer van ... Arnemuiden weldra toen de Arne door de nieuwe
haven was vervangen, zijne vermeende rechten uit, verzette
zich in Maart 1536 tegen de uitvoering van een vonnis contra
schipper Geert IIendricxz., die op den
Maurits, als markies van Veere. x) Tusschen dit groote sclior
en cle Veersche poort te Arnemniden vond men nog een kleiner,
bekend als liet //Gors van Arnemuiden" 2) en van eerst ge
noemd schor ... Arnemuiden,
die het kleine schor in eigendom bezat en tusschen de am
bachten Nieuwerkerke en Kleverskerke. Bovenbedoelde kreek
den Veerschen dijk dicht genaderd zijnde, nam haar loop noord
waarts langs dien
Velzinger Ka
naal benevens een goed gedeelte van dat van
Arnemuiden daar door noodeloos zou wor
den weegt znllts 'er tegen op.
... en daardoor de platen
tusfchen Arnemuiden en Vere doen toenemen
bewaard wordt en voorkomt onder n°. 121
van den catalogus (2e druk) 167 (3e druk). De catalogus ver
meldt: //Op den achtergrond ziet men Arnemuiden, met
zijnen vierkanten kerktoren zonder spits of dak.11 ... Wanneer de
schilderij werkelijk den toren van Arnemuiden voorstelt, moet
ze vóór of in 1582 gemaakt zijn, in welk jaar aldaar een
nieuwe toren gebouwd werd. Stelt ze evenwel den toren van
Bladz. 487 (19). J. C. de Man de typhus-epidemie te
Arnemuiden in het Geneeskundig tijdschrift van Moll en
Eldijk.
... Arnemuiden en Kats leverden ziektebeelden op uit de
middeleeuwen.
te Arnemuiden; het gros van Willems leger week naar
Veere terug en aldaar werden de door hem in haast
bijeengeroepen benden geheel geslagen waarbij het ver
raad van zekeren Paulas Blaauwvoct den ... Vlamingers
zeer te stade kwam. Willem die te Arnemuiden ge
bleven was, ontving daar het valsche berigt, dat de
zijnen overwinnaars waren en trok daarop mede naar
cere waar hij mede het onderspit dolf, zoodat
wel
langer dan, gelijk wij boven zagen, Kort gene, doch
het brandde den 10 Maart 1481 geheel af, maar werd
spoedig herbouwd. Reeds vroeger bestond er, even als
in het oude Arnemuiden een aanzienlijke ... scheepvaart
en koophandel, welke, kort na de herbouwing van het
afgebrande vlekgefnuikt werd door Middelburg dat
met leede oogen den aanzienlijken handel en rijkdom
van Arnemuiden ziende deze
, die bij Arnemuiden zouden zamentrekkenter
wijl de Hollandschen zich bij den Briel vereemgden
op den Maasstroom. Onder deze omstandigheden
was er geld noodig engaarne of ongaarnewie
het had moest het ...
Walcheren geraakte het den 25 mei tot een gevecht
tusschen Arnemuiden en Vere, hetwelk voor heer
Inde vooronderftelling va» het een of ander,
deel ik een tweede ontwerp mede't welk hier
in beftaat het JVelzinger Kanaal van dat van
Arnemuiden door een Dam aftefcheiden en
vervolgens de Haven van
De gronden bewesten Arnemuiden332
De gronden bewesten Arnemuiden332
archief
te VGravenliageG. J. Crucq, in leven burgemeester te
ArnemuidenMn. S. P. N. Eumeilins, archivaris en J. Bhoekema
bibliothecaris der Provincie Zeeland, M. II. van Visvliet,
gemeente-archivaris te
1574den 9 Arnemuiden tot eene stad gemaakt.
e 1280 den (i Arnemuiden vrijgesteld van alle lollen.
1366 den 7 eerste keur aan Tholen gegeven.
1539(|en 9 Keizer Karei Y verklaart Dreischor voor
eene vrije heerlijkheid.
Annaland, (st.)
Arnemuiden
Batli