HET WAPEN VAN DOMBURG.
... Genootschap, deel "VII, zweefde het
mij reeds voor den geest, dat dezelfde bedenkingen waren te
maken tegen het aannemen van een kasteel als begin van
Domburg. Ik heb mij daarmede toen niet beziggehouden
doch
Aagtekerke wordt als één ambacht Domburg vermeld met deze
bijvoeging//loopende een deel in de prockye van Sint-Aegte-
kerke". Derhalve strekte de parochie van Aagtekerke zich niet
over geheel het ... ambacht van Domburg uit. Na den Spaan-
schen opstand vervalt het bovenomschreven grondgebied politisch
in drie gedeelten: de smalstad Domburg, de coniiscatiën onder
Domburg (die thans samen de gemeente
van West-Domburg stond dus in wat men later de confisca-
tiën onder Domburg, of ook wel de ambachtsheerlijkheid
Domburg-Buiten noemde.
... In het sub R afgedrukte stuk dd. 1363 komt de onder
scheiding tusschen Oost- en West-Domburg voor het laatst voor;
daarna (het eerst in een dd. 1379) vindt men alleen gesproken
van Aagtekerke en
II. OOST-DOMBURG EN WEST-DOMBURG.
... Het grondgebied, dat thans de beide gemeenten Domburg
en Aagtekerke bevat, bestond van ouds uit twee parochies,
wier grensscheiding niet gemakkelijk is vast te stellen. In de
bovenaangehaalde
gemeente volgens het kadaster 836 H. A. M
Omgekeerd is Domburg-Buiten volgens de steenrollen
2004 gemeten 203 roeden 9 voeten groot, en volgens den
slechts 1607 gemeten 38 roeden; de tegenwoordige ...
(met inbegrip der stad) is volgens het kadaster 697
A. groot. Dit doet vermoedendat in de steenrol van
1667 de onderscheiding niet juist gemaakt is, en dat een ge
ambachts, dat toen onder Domburg
stond in het westelijk gedeelte van het ambacht, die van St.
Agatha, eene dochter der Oostkapelsche kerk, in het oostelijk
gedeelte in de onmiddellijke nabijheid van het stadje Domburg,
dat toen ... reeds bijna eene eeuw oud was. Vermoedelijk was het
om het kasteel heen, dat de grens tusschen de beide parochies
vormde, opgebouwd. In 1320 werd de kerk van de parochie van
St. Agatha of Oost-Domburg
In dat jaar toch was de oude parochiekerk van Oost-Domburg,
die gezegd wordt in West-Domburg te hebben gestaan, afge
broken; op het ledige kerkhof sticht nu heer Doedijn Hen-
drikszoon uit ... Zoetelingkerke eene kapel. Opmerkelijk in dit
stuk is vooral de zinsnede, waaruit blijkt, dat de afgebrokene
parochiekerk van Oost-Domburg aan de H. Agatha was gewijd.
Dit is dan ook de reden, dat het kerkhof
Ik moet nu echter op iets wijzen, dat inderdaad aanleiding-
kan hebben gegeven tot de nog heden ten dage gehuldigde
meening, dat er te Domburg oudtijds een kasteel te vinden was.
Ik bedoel het Latijn ... der monniken of geestelijke klerken. Deze
waren oudtijds de eenige schrijvers van oorkonden en hunne
taal was doorgaans de latijnsche. Men moet zich nu herinneren
dat de heerlijkheid Domburg oudtijds en
BESTAAT EB, EEN OUD-DOMBURG?
... Vraagt men een ingezetene naar Ond-Domburg dan zal bij
u verwijzen naar de bekende plaats der begraafplaatsen op het
strandvraagt ge hem daarentegen naar Nieuw-Domburg dan
zal hij u wijzen op een
Domburg zou dus twee burchten hebben genomen, indien
men bewijzen kon daar aanspraak op te hebben.
... Men zou kunnen vragen, of de Nehalenniasteenen uit het
begin onzer jaartelling in eenig verband hebben kunnen staan
met liet tegenwoordige Domburg; ik meen van niet!
1°. Wat er aan kan zijn van het algemeen gevoelen, dat
er oudtijds een kasteel in Domburg zou hebben gestaan en
... 2°. of er wel iets waar kan zijn van de meer en meer
veldwinnende meening, dat er in oude tijden
een Oud-Domburg heeft bestaan.
plaats is te loor gegaanHoe dit ook zij, zeker is het, dat
de eerste ontdekkers van liet in 1647 blootgekomen strand
aan geen Oud-Domburg hebben gedacht. Dit hebben evenmin
gedaan de mannen der ... wetenschap, v. d. Sloot, Smallegange
en Gargon. Tan nog meer beteekenis is het, dat er in de
17° en 18e eeuw kaarten van Zeeland zijn uitgegeven en dat
men op die zeer goede kaarten het strand bij Domburg
Wij leeren uit Ddat die St.-Annakapel nabij Domburg-
stond; tot zooverre strekte zicli de grens der parochie van St.
Agatha uit, want dat de kapel evenals de vroegere kerk juist
op de grens stond ... , mag afgeleid worden uit het feit, dat haar
stichter haar abusievelijk in West-Domburg plaatst. Dat inder
daad de oude parochie oorspronkelijk een grooter gebied om
vatte dan de tegenwoordige gemeente
Wanneer oudtijds de kroon bij het wapen van Domburg
ontbrakof zelfs wanneer deze er bij aanwezig wasdan voerde
het wapen menigmaal een leeuw in top.
... Grijpskerke vermeldt tevens, dat het wapen van Domburg
tegelijkertijd ook dat der ambachtsheeren was.
HET WAPEN VAN DOMBURG.
... is versierd. Het
wapen is begrijpelijker wijze in den loop der eeuwen niet ver
anderd, alleen vermeldt .Jacob van Grijpskerkeeen aanzien
lijk en geleerd mau, die jaren lang in de buurt van Domburg
Geen bezwaar kan hiertegen ontleend worden aan de opgave,
dat de oude parochiekerk van Oost-Domburg binnen de parochie
West-Domburg stond. Deze opgave toch lijkt onnauwkeurig,
er is geene reden ... denkbaar, waarom de parochiekerk van Oost-
Domburg buiten hare eigene parochie gebouwd zou zijn. Ook
vinden wij de kapel, die volgens C in West-Domburg zou ge
legen hebben, in verscheidene stukken [FG en 11
3°. Er is geen enkel bewijs dat er in 1223, toen Domburg
zijn keure kreeg, een sterkte aanwezig was. Ware deze er
geweest, dan zou de herinnering er aan niet zijn verloren
gegaan; ook zou men nog ... 4°. Daar in 1351 Domburg zwaar werd gestraft door de
Gravin van Vlaanderen en deze niet beval het kasteel af te
breken, blijkt hieruit, dat er geen kasteel heeft bestaan.
als Domburg-Buiten. Zoo blijft
alleen JNTieuwwerve over, dat ik om die reden waag te identi-
ficeeren met het van elders onbekende Kommerskerkedat ge
noemd wordt tussclien Ylissingen, Oost-Souburg en ... s) Gelijk blijken zal, identificeer ik Domburg infra castellum met Aag
tekerke en meen ikdat de parochiekerk van Domburg extra castellum
later naar de stad Domburg werd overgebracht.
Het wapen van Domburg dagteekent zeker, zoo wel als dat
van Middelburg, van zeer oude tijden. Wanneer het dit
wapen echter heeft aangenomen, zal, meen ik, wel nooit geheel
uit te maken zijn ... , vermoedelijk zal het even oud zijn als dat
der hoofdstad. Men zou evenwel kunnen vragen of het zou
uit te maken zijn, of het al of niet ouder is dan de keure
van 1223waarin Domburg van Eloris IY zijn eerste
Dat Domburg inderdaad reeds een burgeen gemeente
wasmoge ook hieruit blijken dat de voor alle steden die
nende keur van 1223, het woord Oppidani en Burgenses of
Burgers niet heeft geschraptof ... " vermelden.
Het lijdt geen twijfel of Domburg infra castellum is niets dan
de burg zelve, het grondgebied van Domburg-binnen en niet
bepaaldelijk de enge ruimte van een kasteel.
den slag bij Veere in 1851 aan Domburg zulke
zware boeten heeft opgelegd, ook wel bevolen hebben slot en
muren daar af te breken. De mindere of meerdere beteekenis
van het wapen had niets met een ... Ik meen dus te mogen aannemen, dat het wapen toen reeds
was ingevoerd of althans dat men er na 1223 spoedig voor
zal hebben gezorgd. Domburg moet omtrent dien tijd geor
ganiseerd zijn geweest, want
De aankoop der steden en heerlijkheden van Westkapelle
en Domburg had plaats krachtens secrete resolutie van W. ft.
van 1£ Februari 1618. In de betrekkelijke notulen komen
geen redenen voor tot
izoo doe ik dit evenzoo voor Domburg. Ook kier koud ik
jden burckt in het wapen liever voor een beginnende stad.
1 De voorstelling van een kasteel is zoo gemakkelijk aan te
nemen. Gargon I, blz. 124 ... begint wel met te zeggen, dat
Domburg nooit een versterkte plaats is geweestmaar een Burg
dat is een plaatswaar velen te samen wonendoek hij eindigt
niettemin met een Romeinsch kasteel als begin aan te
vervaardigd. Borstbeeld en
omschriften zeer barbaarsch nagebootst. Gevonden op het
strand bij Domburg.
... Omschrift keerzijdelvgdvni clavati tusschen twee
parelranden. Gevonden op het strand bij Domburg.
3Eindelijk pleit tegen het aannemen van een Oud-Domburg
het wapen zelf. Indien er in dien overouden tijd, toen cle
plaats haar wapen ontving maar eenige herinnering aan een
vroeger Domburg had ... Beschouw nu het wapen van Westkapelledit heeft evenals
Domburg den burcht van Middelburg aangenomen zilver op
azuur met gouden transen maar niet één doch drie burchten.
Moeielijk kan men dit hieruit
gebouw is geweest; er moet een gezeten
burger in hebben gewoond, vermoedelijk wel de Burgemeester,
want het ambachtsheerenhuis, //liet Hof te Domburg" lag er
ver van af.
... Zooals men te Domburg gewoon was in vele zaken Middel
burg na te volgen, zoo zal ook de bouwheer die stad in het
plaatsen van gevelsteenen hebben nagevolgd. Te Middelburg
wisten, zooals trouwens
Domburg en De vriendschap
TV. Het wapen van Domburg, door dr. J. C. de Man. 175
V. Verbetering194
Yoor de verzameling fossilia werd van den heer H. P.
den Bouwmeester te Middelburg ontvangen een beenge
vonden aan het strand van Domburg en misschien van een
mammouth afkomstig. Met de hier ... een pijpekot met het wapen van Middelburg en het jaartal
1799, in hout gesneden door H. Triller te Domburg, een
tondeldoos met vuurslag en een dito in pistoolvormeene
koperen tabaksdoos, waarop een
Gevonden in 1903 op het strand van Domburg.
820. Abbassidenmunt. Dirhem van Khalif Al-Mamoun, ge
slagen te Ispahan in het jaar 205 der Hegïra 820
n. C. Het schrift is oud-Knfisch. Spreuken 303.4
van ... Gevonden in 1885 op het strand van Domburg.
866. Abbassidenmunt. Dirhem van khalif Al-Mutazz Billah
geslagen in de provincie Arminia stad Tourinin het
jaar 252 der Hegira 866 n. C.
Aan Stoffel Jacobs en Jan de Buck, burgemeesters van
Domburg, werd 12 betaald //over eenige e xtraordinaris cos-
ten, aldaer gedaen in administreren van crimineele justitie".
1669.
... Cornelis van Beerlaer leverde voor 13 zes //nieuwe
glasen sijnde frans glas" op het stadhuis, waarin het wapen
der stad Middelburg, het wapen van Domburg en de wapens
van zes burgemeesters en vier
Bêkerke en Domburg hadden bezwaar gemaakt. Bêkerke achtte zulks niet
weuschelijk ze vertrouwde haren leeraar ten volle (zie schrijven van den ker-
keraad van 17 September 1839 onderteekend door P. W ... ionand) Domburg
„onnoodig" (zie schrijven van den kerlceraad 27 September 1839 onderteekend
door Adriaan Coppoouse).
Ook onder Domburg was eene gemeente ontstaan. Deze
vond een beschermer in jhr. Willem Veiisluys 1)j een ver
mogend landedelman, die zonder eenigen schroom ondanks de
vele waarschuwingen zijne schoone ... zomers bet landgoed St. Jan ten Heere onder Domburg. Deze prachtige bui
tenplaats hield hij echter streng gesloten voor vreemdelingen, zoodat het be
zwaarlijk gingdaar een kijkje te nemen.
, Oost-Souburg 2) en Eitthera;
de moederkerk Westmonster met de dochterkerkenKoude
kerke, Biggekerke, HoogelandeArnemuidcn en Weisingende
moederkerk Oostkapelle met de dochterkerkenDomburg ... -Binnen,
Serooskerke, Mariekerke, Poppendamme en Grijpskerke; en de
moederkerk Westkapelle met de dochterkerkenDomburg-Buiten,
Meliskerke, Werendike, St.-Janskerke, Boudijnskerke en Ser-
Poppeukerke. Zoo men deze opgave
Afbeelding van het hospitaal,
dito van Ipenoord.
dito van Arnestein.
dito van 't Huis te Domburg.
Het Bad-hotel te Domburg.
A. L. Snouck Hurgronje, L., te Domburg, 1909.
Mr. A. P. Snouck Hurgronje, D., te Middelburg, 1859.
Prof. dr. C. Snouck Hurgronje, L., te Leiden, 1889.
PI. A. Snouck IPurgronje, D.. te Middelburg
J. Drabbe, L., te Domburg, 1898.
Aan Prof. dr. J. Menadier te Berlijn zijn op diens verzoek
afdrukken toegezonden van de te Domburg gevondene Mero-
vingische en Karolingische munten, te Trier geslagen.
De lijst der aanwinsten is
Aangekocht werden, toen zich de gelegenheid daartoe voor
deed, een aantal munten van het graafschap Holland, welke
afdeeling tot nu toe zeer onvolledig vertegenwoordigd was.
Het strand van Domburg
H. M. Kesteloo, L te Domburg, 1871.
van Mej. M. G A. de Man alhier eene fraaie pastel teek e-
ning in lijst, voorstellende de oude begraafplaats op het strand
te Domburg en vervaardigd door Dr. W. Pleyte te Leiden;
een aan het strand van Domburg aangespoeld en door den
gedaanhet drentsche exemplaar werd tot fibula
hervormd werd eveneens in 1885 op het strand van
Domburg gevonden en is mede door Dr. G. Stickel be
schreven. Zilver.
Door den heer M. J. J. Sprenger te Domburg werd opge
vraagd de kast met Canadeesche voorwerpen, welke het ge
nootschap eenige jaren van hem in bruikleen mocht bezitten.
Gezicht op Domburg, ets. Geschenk van den heer J. A.
Prederiks.
H. M. Kesteloo, L., te Domburg, 1871.