op Schouwen-Duiveland en Tholen
... Het is algemeen bekend dat de watersnoodramp
van 1953 ingrijpende gevolgen heeft gehad
voor het landschap op Schouwen-Duiveland en
Tholen.' Maar waarom nu juist die gevolgen en
waar werden de keuzes
SCHOUWEN-DUIVELAND
... Reconstructieplan Schouwen-Duiveland. Bron: Rapport inzake
de reconstructie van Schouwen-Duiveland.
doel, namelijk de verdrijving van de Duitse
legereenheden van het eiland. Eerder hadden
de Duitsers op hun beurt Schouwen-Duiveland
onder water gezet om dat gebied minder aantrek
kelijk te maken voor
4 Leydesdorff, Het water en de herinnering, 240, 241
Gemeentearchief Schouwen-Duiveland, archief hervormde
gemeente Nieuwerkerk, Kerkeraadsnotulen 1919-1960,
17-11-1952, 19-3-1954, 1-7-1954 en 6-7-1956
... en Verslag van de ramp door ds. M.G. Westerhof;
Gemeentearchief Schouwen-Duiveland, archief hervormde
gemeente Noordwelle, Notulen 1933-1986, 23-2-1955
en 30-11-1955; Gemeentearchief Schouwen-Duiveland
1 De veranderingen zijn onder meer beschreven in
A. Beenhakker, 'Vijftig jaar natuur en landschap op
Schouwen-Duiveland'. Kroniek van het land van de
zeemeermin (Schouwen Duiveland) 14 (1989) 93 ... Zeeuws Tijdschrift 41 (1991) 186-192; zie ook C.M. Volker
e.a., Schouwen-Duiveland: verkenning van maatschappe
lijke achtergronden van landschaps-veranderingen.
Wageningen, 1979, en Consulentschap
Het tweede eiland waar het hier om gaat, Tholen,
heeft in 1950 veel weg van Duiveland, maar
kent veel minder landschappelijke variatie dan
het eiland Schouwen-Duiveland in zijn geheel.
Waar Schouwen-Duiveland ... Schouwen-
Duiveland is de afstand naar het vasteland niet
zo groot, maar toch is ook Tholen beginjaren
vijftig behoorlijk geïsoleerd. Dat zou kunnen
komen door het verschil in geloofsovertuiging
tussen de
Voor Tholen pakt de herverkaveling toch wel anders
uit dan voor Schouwen-Duiveland. Dat komt
om te beginnen doordat Tholen uit kleinere
polders bestond dan Schouwen-Duiveland,
waarvan er een groot ...
Schouwen-Duiveland. Bij de herverkaveling wordt
daarom het stelsel van binnendijken op Tholen
goeddeels gehandhaafd, vaak in al hun kronke
ligheid. Toch komen er ook op Tholen rechte
verbindingswegen bij
Schouwen-Duiveland en in de
oostelijke Zak van Zuid-Beveland veel hoger:
globaal tussen 15 en 35 procent. De enige uitzon
deringen waren de veeteeltgemeente Kerkwerve,
waar de bevolking stagneerde, en ... weide)
en zes in centraal Schouwen-Duiveland (vier in oostelijk Schouwen en twee in westelijk Duiveland)
Brouwershaven komen aan een groot zoutwater
meer te liggen en zijn niet langer belangrijke
haventjes, behalve dan voor de recreatieve vaart.
Verder wordt Schouwen-Duiveland op verschillen
de manieren ... verbonden met de rest van Zeeland
en Nederland. De Haringvlietbrug en -sluizen
verbinden samen met de Brouwersdam
Schouwen-Duiveland met de Randstad; de
Oosterscheldekering zorgt voor een verbinding
met
van Zuid-Beveland gaat dit patroon precies
op; niet voor Walcheren waar de dalende trend
niet onderbroken werd en ook niet voor Schou-
wen-Duiveland waar de stijging zich juist na
1870 voordeed. De ... westelijk Duiveland nam de4andbouw ver
Illustratie voorzijde omslag: Gebrandschilderd raam in 's Landskamer, Havenpark 40
te Zierikzee, met een voorstelling van het wapen van Schouwen-Duiveland. In
's Landskamer was tot 31 december 1995 ... het Waterschap Schouwen-Duiveland
gevestigd. Aquarel van F. barones van Lynden-Banzet.
Dialect op Schouwen-Duiveland (pp. 42-43), Dialecten in
West Zeeuwsch-Vlaanderen (p. 11) en Dialect in het Land
van Axel (p. 13).
... 39 Zie ook De Vin, A., Het dialect van Schouwen-Duiveland.
Assen 1952, p. 39. De vragenlijsten 11/12 en 37/41
(Hiervoor Bijlage l en ll) geven voor Walcheren een
volstrekt evenwicht tussen beide
baarheid van de gemiddelden geringer is. Voor
centraal Schouwen-Duiveland gold hetzelfde: de
veeteeitgemeenten Duivendijke en Kerkwerve tel
den samen nog geen duizend inwoners. Daarom is
het gebied ... verdeeld in vier (Oost-)Schouwse
gemeenten en twee, Ouwerkerk en Nieuwerkerk,
in het westen van Duiveland. Culturele verschil
len en het veel meer voorkomen van kleinbedrijf
op Duiveland rechtvaardigen die
van Schouwen-Duiveland en het
Waterschap Schouwen-Duiveland zijn gevestigd.
Voor dit onderzoek werd medewerking verkre
gen van respectievelijk de directeur, de heer Van
den Broeke, en de dijkgraaf ... maakte er één van. Hoe dit werd gedaan, zullen
wij aan de hand van een voorbeeld illustreren.
Het betreft het pand aan de Oude Haven 54. Nu
is de Gemeenschappelijke Sociale Dienst van
Schouwen-Duiveland
Op Schouwen-Duiveland waren de standsver
schillen mogelijk sterker dan in Midden-Zeeland,
althans rond 1900. Er werd gemeld dat kleine
boeren zelden als los arbeider werkten15 en dat
dienstboden op ...
zoons op Schouwen-Duiveland sterk gestegen van
de ene periode op de andere. In de vijf gemeenten
in Midden-Zeeland deed zich deze stijging niet
voor. Het merendeel van het 'extra' aan boeren
zoons dat
Burghseweg, Burgh, 1903. Vlnr Adriaantje Kostense, Maaike Stouten-Verton, NN, P. Bom (dienstbode) (Gemeentearchief Schouwen-
Duiveland, Beeldbank Schouwen-Duiveland, nr BE-1576)
... Schouwen-Duiveland zonder Z'zee 1.819
mochten leveren en de
beide kleinere (Tholen en Schouwen-Duiveland)
elk dertien. In totaal dus 62. Maar die 62 hoofdin
gelanden moesten ook weer over de vijf catego
rieën worden verdeeld. Na veel gereken ... september 1995 als volgt uit: Walcheren:
drie leden, Noord- en Zuid-Beveland: drie leden,
Tholen: twee leden, Schouwen-Duiveland: twee
leden (totaal: tien leden). Verdeeld over de cate
gorieën is de verdeling
tuurpatroon en dus wachtten met trouwen tot zij
genoeg hadden gespaard om land te pachten. Dit
patroon zien we terug in tabel 3: op westelijk
Duiveland daalde de huwelijksfrequentie na 1870,
op Oost ... -Schouwen waar ze altijd laag was
geweest, kon ze nog stijgen. De stijgende huwe
lijksleeftijd in westelijk Duiveland - onder zowel
arbeiders als boeren - past in dit beeld (zie tabel
5), de eveneens stijgende
West-Duiveland
... gen telde centraal Schouwen-Duiveland ruim
driemaal zoveel arbeiders als boeren, de Oost-Zak
twee- a driemaal zoveel.
Tot het midden van de vorige eeuw was de vlas
teelt in Zeeland geconcentreerd in twee duidelijk
te onderscheiden gebieden: Schouwen-Duiveland
(met Dreischor als middelpunt) en Oost-Zeeuws-
Vlaanderen ... (met Koewacht als centrum van
bedrijvigheid). Deze beide regio's zijn niet alleen
geografisch gemakkelijk af te bakenen, er was
ook een fundamenteel verschil tussen de vlascul
tuur op Schouwen-Duiveland
optie voor de letter A is te vinden bij
de ijk van Duiveland. Het voormalige Zeeuwse
eiland Duiveland ligt vlak boven Zuid-Beveland
waar het verdronken dorp Valkenisse lag (zie
afbeelding 3). In de ijk ... van Duiveland werd
namelijk de graanmaat achel gebruikt (zie
afbeelding 6).16 Wanneer inderdaad de letter A
staat voor achel dan is de letter S op de loodjes
mogelijk toe te wijzen aan de graanmaat zak
Collectie Gemeente Schouwen-Duiveland.
Aanwinsten 2019. Uitgave Stadhuismuseum
Zierikzee. 44 pagina's, ISBN 978-94-92583-09-03
6,95 (verkrijgbaar bij balie Stadhuismuseum)
... Het is alweer de vierde keer dat het
Stadhuismuseum Zierikzee en Gemeentearchief
van Schouwen-Duiveland de jaarlijkse
aanwinsten presenteren met een kleine
bijeenkomst, een kleine expositie en een
Verlanding van de Gouwe (het scheidingswater
tussen Schouwen en Duiveland waarin de Oude
Haven uitmondde) maakte aan het eind van de
zestiende eeuw de aanleg van een nieuw haven
kanaal naar open ... Afb. 1: Plattegrond van
Zierikzee met in de
rechter benedenhoek
naar het midden lo
pende de Oude Haven.
Gravure Hattinga 1751.
Streekarchivariaat
Schouwen-Duiveland.
de boerderijen in
Schouwen-Duiveland vanaf het midden van de
negentiende eeuw in transportakten ook namen
begonnen te dragen, wat een relatie kan hebben
gehad met de status van de bewoners, die dus
... Schouwen-Duiveland 13,8
Schouwen-Duiveland gingen een culturele symbi
ose aan, omdat herenboeren gingen participeren
in het genootschapsleven van Zierikzee. Daarmee
... had. Op Walcheren ontbrak bovendien een
bovenlaag van herenboeren die zich konden meten
met hun collega's op Schouwen-Duiveland en in
West-Zeeuws-Vlaanderen. Voor de Middelburgse
elite waren zij dan ook
Heeringen, R.M. van (1988). Iron Age occupation ot the
dunes near Haamstede on the island of Schouwen-
Duiveland, Province of Zeeland, The Netherlands. In:
Helinium XXVIII, p. 63-80.
... Kuipers, S.F. (1960). Een bijdrage tot de kennis van de bodem
van Schouwen-Duiveland en Tholen naar de toestand
van voor 1953 (diss.). Wageningen.
medewerkers van het Streekarchi-
variaat Schouwen-Duiveland en de heer Uil, die deze blad
zijden in een vroeg stadium van waardevol commentaar
heeft voorzien. Ook dank ik het Waterschap Schouwen-
Duiveland en ... 4. Voor het testament van Anthonie van Alphen zie
Streekarchivariaat Schouwen-Duiveland, notarieel archief
Bal, 1760, nr. 1136. Voor de inventaris van Van den Broeck
zie Rijksarchief in Zeeland (RAZ
Zeemanprijs werd uitgereikt.
Zeeman mogen we met een gerust hart de be
roemdste inwoner van Schouwen-Duiveland na
... Jacob Cats noemen. De stichting van een beschei
den museum in zijn geboorteplaats of het creëren
van een Professor Zeemanzaal in één van de
bestaande musea in Schouwen-Duiveland zou
recht doen aan
bevolkingsgroei er
lager was dan in de twee andere onderzochte
gebieden. In centraal Schouwen-Duiveland werd
de druk op de agrarische sector na 1860 eerst
opgeheven door fikse emigratie tot circa 1873 en
daarna ... de schaarbeweging
van landbouwprijzen en pachten vanaf 1860. Een
andere afgeleide van deze schaarbeweging kan de
aarzelende de-proletarisering zijn die in elk geval
waarneembaar was in West-Duiveland
Job Steenhof de Jong, Collaboratie op Schouwen-
Duiveland in de Tweede Wereldoorlog. Uitgeverij Het
Paard van Troje, Goes 2017, 208 pp, ill. ISBN
9789071937569. Prijs 19,95
... 6p Srhoumni-Duiveland
in de Tweede Wereldoorlog
Schouwen-Duiveland
... verschil tussen de grote
daling op de Bevelanden en in grote delen van
Zeeuws-Vlaanderen en de relatief geringe daling
in de zandstreek langs de grens, op Walcheren en
Schouwen-Duiveland. Diverse factoren
20 ZA-Z, Rechterlijke, Weeskamer en Notariële Archieven
Schouwen-Duiveland 1498-1811, inv.nr 4272-83 archief
notaris Nicolaas van der Zwaan, Zierikzee, 9-2-1771.
... 21 ZA-Z, Rechterlijke, Weeskamer en Notariële Archieven
Schouwen-Duiveland 1498-1811, inv.nr 4272-292 archief
notaris Nicolaas van der Zwaan, Zierikzee, 15-6-1776;
over examens en eedaflegging, zie
10. P.L.B., 'Opgraving te Nieuwerkerke, ge
meente Kerkwerve'. Nieuwsbode 17 mei 1951.
Gemeentearchief Schouwen-Duiveland, Collectie
P. van Beveren nr. 177.
... Schouwen-Duiveland, Collectie P. van B -
veren.
Op Schouwen-Duiveland
... De Oeg'stg'eester dakpan werd populair vanwege
haar fraaie en afwijkende uiterlijk. Op Schouwen-
Duiveland werden er twee openbare gebouwen
mee gedekt. In Zierikzee was dit de Lutherse Kerk,
in het
Zuid-Beveland wordt hierin door een
stadsdialect sprekende Goesenaar (niet) vertegen
woordigd. En Noord-Beveland en Duiveland
ontbreken zelfs geheel. Daarmee is geen recht
gedaan aan de rijke ... Schouwen Duiveland
vroeg op een laag niveau lag. In
Dreischor, Noordwelle en Haamstede lag ze na
1860 en zeker tot 1874 ver beneden het gemid
delde voor Schouwen-Duiveland. Vooral in de
eerste helft van de jaren zestig ... Burgh Haamstede Renesse Gem Schouwen-Duiveland
-Beveland trouwden
arbeiders tussen 1850 en 1870 juist later dan
ervoor en erna, terwijl op centraal Schouwen-
Duiveland de arbeiders tussen 1840 en 1870 juist
wat jonger huwden dan eerder en later - zie tabel
1 - en ... Schouwen-Duiveland
bestuursleden van de Zeeuwsche Maatschappij ter bevordering van Land
bouw en Veeteelt (de latere ZLM). Hocke was zelfbestuurslid van de kring Schouwen-Duiveland De 'diensters' op de foto zullen
bediend hebben bij ... , Marie Goemans, Nellie Klappert, Ma
Vis, Jans Deist, Janneko Deïst, Maatje de Rijke, Willy Verseput, Marie van Putte. Gemeentearchief Schouwen-Duiveland, inv.nr. SGP
0498.
S.W.M.A. den Haan is werkzaam als senior medewerker bij het Gemeentearchief
Schouwen-Duiveland.
Achtereenvolgens worden Zeeuwsch-Vlaande-
ren, Walcheren, Zuid-Beveland, Noord-Beveland,
Tholen en Schouwen-Duiveland behandeld. Het
boek wordt besloten door een nawoord, een be
knopte
in de zwaarst getroffen rampgebie
den. De overheid voerde een omvangrijke her
verkaveling uit op Schouwen-Duiveland, in de
Zak van Zuid-Beveland, op Tholen en in de pol
der Waarde. Opnieuw werden
Duiveland: ingehoekt-gedeeld van zwart en zilver waarbij
de punten tot aan de schildranden doorlopen; een schild
hoofd van goud met drie ruiten van blauw.
Rummelen, F.F.F.M. van. Toelichting van de geolo
gische kaart van Nederland 1: 50 000. Blad
Schouwen-Duiveland. Haarlem 1970. Rijks Geo
logische Dienst.
Schouwen-Duiveland, ^'fit"ef4teé-Zief 1 k'zee inv.nr. 843) Terneuzen
De situatie kan het best worden geïllustreerd met
de cijfers van Schouwen-Duiveland. Er werden
op opgespoten terreinen nabij werkhavens en
stroomgaten acht rijkskampen ingericht waarin
1400 man ... . Uiteindelijk
bedroeg het aantal aannemers of aannemers
combinaties op Schouwen-Duiveland 22.
Maximaal 5500 arbeiders zijn daar bij het werk
betrokken geweest.
In mei 1940 was er op Schouwen-Duiveland
niet veel gebeurd, het bleef een geïsoleerd eiland.
De oorlog kwam dichterbij toen begin 1944 de
Duitse bezetter besloot een invasie te verhinderen
door het ... -1979), ingenieur bij het
waterschap Schouwen en fanatiek lid van de NSB.
Hij ontwierp de eerder genoemde watertoren.
Schouwen-Duiveland had in het verleden wel
inundaties gekend door stormvloeden, maar
deze
Beekman, F. Oude veldnamen van Schouwen-Duiveland.
dl. III. Zierikzee, 1989 (blz. 7-30).
... Van Rummelen, F.F.F.E., Schouwen-DuivelandRijks-Geolo
gische Dienst, Haarlem, 1970.
Sinds Dinsdag is er in de oude dorpskern van
Nieuwerkerk op Duiveland een belangrijk onder
zoek gaande. De Rijksdienst voor Oudheidkundig
Bodemonderzoek ving namelijk aan met een ge
deeltelijke ... Er staan twee foutjes in dit artikel. Vinken heet in
het artikel abusievelijk 'Van Vinken'. Belangrijker
nog is de fout in de plaatsnaam: de opgravingen
vonden niet plaats in Nieuwerkerk op Duiveland
.
Schouwen-Duiveland eveneens. Tholen voor een
... de oorlog kwam de watersnood. En weer
kwam het verwoestende zoute water over (delen
van) Schouwen-Duiveland, Tholen en Walcheren.
Bovendien werden Zuid- en Noord-Beveland ge
troffen. Na 1953 waren er