De ambachtsheerlijkheid Melis- en Mariekerke
... De heerlijkheid Melis- en Mariekerke heeft
een lange geschiedenis. Belangrijke perso
nen en families maken deel uit van die ge
schiedenis: Van Borssele van Brigdamme,
Anna van Bourgondië, De Vriese
In dit nummer o.a.:
Ambachtsheerlijkheid
Melis- en Mariekerke
Bond Spoor- en
Tramwegpersoneel
Peulvruchten op
Walcheren
Rond de vorige eeuwwisseling deed Der
Boede dienst als burgemeesterswoning.
Eigenaar Willem Hendrik de Bruyn van
Melis- en Mariekerke werd in 1892 burge-
- Gornelis de Korte, 'Ter herinnering. Bevin-
dingsweg en gevangenschap van Gornelis de
Korte, landman onder Mariekerke in het eiland
Walcheren, gevangen gezet naar aanleiding
van de invoering van ... - Gornelis de Korte, 'Brief van Gornelis de
Korte, landman onder Mariekerke in den eilan-
de van Walcheren, geschreven aan zijne kin-
ders, over den bekeeringsweg welken God met
hem heeft ingeslagen
De tweede penning heeft een diameter van
145 mm en is geslagen voor G.E.M. de
Bruyn van Melis- en Mariekerke "ter eere
van den 10-jarigen band". Op de voorzijde
van de penning staat de kaart van ...
ten ter eere van den 10-jarigen band
G.E.M.R." Gertrude Emma Marie de Bruyn
van Melis- en Mariekerke werd op 14 fe
bruari 1894 geboren in Koudekerke, bij Der
Boede, en overleed op 6 augustus 1978 in
Den
'ne van Bcudewijnskerke
het kerkhof te Mariekerke, de kerkrui'nes van Poppekerke
(1851), van St. Janskerke, (van Ter Buttinge) en van
Brigdamme. Daar worden nog andere kerkelijke en burger
lijke gebouwen
ke op 31 juli 1733. Van beroep was hij boer
onder Mariekerke, terwijl hij kerkte in West-
kapelle. Hij hield zich voornamelijk bezig
met "speelen, dansen, ringrijden en soort
gelijke ijdelheden
, Buttinge, Hoo-
gelande, Sint Janskerke, Krommenhoeke,
Mariekerke, Poppekerke, Schellach, Pop-
pendamme, Werendijke en Zanddijk. Ze
worden nu aangeduid als 'gekrompen dor
pen'. Soms kregen enkele
Na talloze protesten van enkele bevinde-
lijk-gereformeerde boeren - onder leiding
van Cornelis de Korte uit Mariekerke, bij
genaamd de 'boerenprofeet uit Meliskerke'
- mocht Burggraaf na vijftien
schap is daarmee aan de vergetelheid ontrukt.
Dit initiatief van ons lid drs. A.P. de Klerk is
door de gemeente Mariekerke, waar Hooge
lande deel van uitmaakt, gehonoreerd.
Wij hopen met De Klerk dat ... ook de overige
Walcherse buurtschappen en gehuchten een
officiële naamsaanduiding zullen krijgen.
Op voornoemde bijeenkomst ontving mr. B.J.
van Putten, burgemeester van Mariekerke, het
eerste exemplaar
Wie waren nu de ambachtsheren van Me
lis- en Mariekerke en wat was hun positie
en invloed op Walcheren en in Zeeland?
Vóór 1400 zijn er slechts vage vermeldin
gen over stukken ambacht die door graaf ... Ambachtsheer van Melis- en Mariekerke
zou Claes II van Borssele, heer van Brig
damme (t 1412) kunnen zijn geweest,
want hij bezat onder andere goederen in
Tot in de zestiende eeuw is de heerlijkheid
Melis- en Mariekerke in bezit van de fami
lie Van Bourgondië gebleven.
... In de zeventiende eeuw speelden twee fa
milies in de ambachtsheerlijkheid Melis- en
Mariekerke een rol. Hun invloed op Wal
cheren was echter gering. Als eerste de fa
milie De Vriese, waarvan Nicoiaes
Mr. Johan Willem de Bruyn (1815-1861),
griffier van het provinciale Gerechtshof van
Zeeland, in 1849 bij testament aangewe
zen als nieuwe ambachtsheer van Melis-
en Mariekerke, is waarschijnlijk de ... Willem Hendrik voegde de naam van de
ambachtsheerlijkheid toe aan de familie
naam, waardoor alle kinderen en latere af
stammelingen in het vervolg de naam De
Bruyn van Melis- en Mariekerke zouden
Op een avond moest dokter Teulon nog
laat een flesje medicijnen bezorgen bij een
patiënt in Mariekerke. In die tijd liep men
van Meliskerke naar Mariekerke via het
Molenpad en ten noorden van de ... molen
verder via een pad dat uitliep op een
sprink, daar waar nu de watergang ligt.
Over de sprink lag een plank waar je over
heen moest. Daarna liep het pad verder in
oostelijke richting naar Mariekerke.
Meliskerke en Mariekerke behoren sinds
de gemeentelijke herindeling van 1997 tot
de gemeente Veere. Van 1816 tot 1966
vormden de dorpen samen één gemeente.
In 1966 werd Meliskerke als gemeente op ...
geheven en vormde tot 1997 samen met
de dorpen Aagtekerke en Grijpskerke en
de gehuchten Buttinge, Klein Mariekerke,
stad Goes, als
ambagtsheer van Meliskerke, is tot gedagtenis
dit geschenk gegeven op den 2 Nov. 1801, Oud
wordende vijftig Jaaren aan de gemeente van
Melis- en Mariekerke." (foto Rob de Groot)
-de Bruyn van Melis- en Mariekerke.
Ze schrijft het volgende:
... 'Het briefje, gevonden in een deur, is geschreven
door Catharina Frederica de Bruyn. Zij is
inderdaad afkomstig uit het geslacht van de
Ambachtsheren van Melis- en Mariekerke.
Mijn genealogie meldt
Is de naam "De Bruijn" afkomstig uit het
geslacht van de ambachtsheer van Melis- en
Mariekerke?
Melis- en Mariekerke,
is op 7 april 1853 geboren te Middelburg, is burgemeester geweest van Koude-
kerke (1892-1901), woonde op Der Boede en daarna van Rheden. Hij was
gehuwd met Jkvr. Susanna Maria ... Een nazaat van de familie De Bruijn, mevrouw A.C. de Bruijn van Melis- en
Mariekerke, heeft tot 1970 gewoond op het hof Poppendamme.
zat hij nog ambachtsporties in Mariekerke,
Biggekerke en Grijpskerke.7
Na zijn overlijden in 1633 erfde de oudste
zoon Gillis het deel van de heerlijkheden
Grijpskerke en Melis- en Mariekerke. In
Willem Hendrik de Bruyn (1853-1936) en zijn
vrouw jkvr. Susanna Maria Cornelia Six (geb.
1856) noemden zich De Bruyn van Melis- en
Mariekerke. (collectie A. de Bruyn)
Jobse woonden in Mariekerke.
Vervolgens de reacties op de foto van de
landbouwer op pagina 43. Volgens de heer
J. Stroo (Ko Stroo uit het verzorgingstehuis
Simnia te Domburg) en mevrouw M. Kop
tiendheffmg wordt jaarlijks verpacht. Nu hadden de meeste
landbouwers te Melis- en Mariekerke het vermoeden dat men hen al jaren lang te veel had
doen betalen; niet den rentmeester van het Kroondomein ... Den 3en Augustus 1900 had weer de verpachting der tienden in Melis- en Mariekerke te
heffen plaats, door den Rentmeester van het Kroondomein, ten overstaan van den Notaris J.
Loeff te Koudekerke. en
Als U dit leest hebben we het 'geeltje' over bovengenoemd onderwerp gepre
senteerd in het Gemeentehuis van Mariekerke en het eerste exemplaar
aangeboden aan de burgemeester van die gemeente.
waarschijnlijk voor
1608 en is afgebroken in of kort na 1811.
Gedurende zijn hele bestaan was het huis
een buitenverblijf van de ambachtsheren
en -vrouwen van Melis- en Mariekerke.
... 1. Rob de Groot, 'Heerlijke rechten. De am
bachtsheerlijkheid Melis- en Mariekerke', in:
De Wete, jrg. 39 (2010), nr. 1, p. 3-14; idem,
'De ambachtsheerlijkheid Melis- en Marieker
ke. Een korte
door de be
trokken gemeentebesturen moesten worden vast
gesteld. De weg in kwestie lag in de toenmalige
gemeente Grijpskerke (per 1 juli 1966 opgegaan
in de huidige gemeente Mariekerke), en burge
meester ... De heer Davidse uit Meliskerke zond na passage
uit zijn binnenkort te verschijnen boek, getiteld
"Mariekerke in de oorlogsjaren":
De eerste keer was dat bij de presentatie van het boek 'De Molen van Aagte-
kerke', geschreven door de heren C. Sanderse en A.J. Puype. Tijdens een
ontvangst door het gemeentebestuur van Mariekerke ... Mariekerke, mr. B.J. van Putten.
Johan Cornelis de Bruijn is geboren op 22 april 1770 en overleden 14
september 1830 te Middelburg. Hij erft van zijn broer de titel heer van Melis-
en Mariekerke en trouwt als weduwnaar van Sara ... De oudste zoon uit het 2e huwelijk is Mr. Johan Willem de Bruijn, heer van
Melis- en Mariekerke, geboren op Steenhove te Koudekerke, 22 september
1815 en overleden 3 september 1862 op Der Boede. Hij
Wat wel al gepubliceerd kan worden is een afschrift van een open brief uit 1900 over de
Tiendenverpachting. Hierin klagen enkele landbouwers uit Melis- en Mariekerke het systeem
van de tienden aan en ... MELIS- en MARIEKERKE
In de gemeente Mariekerke zijn reeds enige tijd
soortgelijke borden geplaatst. Het initiatief
werd genomen door de heer drs. A.P. de Klerk
uit Uithoorn, lid van onze Commissie Veld
namen. Wat lag dus ... Dat het initiatief van de heer De Klerk in de
gemeente Mariekerke in de aangrenzende ge
meente Valkenisse wordt overgenomen, stemt
hem -neem ik aan- èn ons tot grote voldoening.
Mariekerke en gepland aan de noordoost
kant van Grijpskerke, die maakt zich
oprecht zorgen. Want die weet dat een
onbedorven zicht op een dorpssilhouet als
dat van Grijpskerke zo langzamerhand
zeldzaam is
Melis- en Mariekerke". Het huis op die bui
tenplaats hoeft niet hetzelfde te zijn als het
kasteeltje dat Spilman afbeeldde, maar
waarschijnlijk is het wel. Rond 1780 was
de economische situatie zo onzeker
ke. Pas bij de gemeentelijke herindeling
van 1 juli 1966 kwam Sint Jan ten Heere
bij de (toen nieuw gevormde) gemeente
Mariekerke."
heeft gevoerd
tot aan de gemeentelijke herindeling in
1966. De gemeente Grijpskerke ging toen
op in de gemeente Mariekerke. In 1997
ging deze gemeente op in de gemeente
Veere.
burgemeester en wethouders van de gemeente
Mariekerke toegespitst op de in hun gemeente
gelegen gehuchten. En dat onder verwijzing
naar Schouwen-Duiveland, waar onze zuster
vereniging "Stad en Lande ... werd gereageerd. Begin 1990 heb ik het
gemeentebestuur van Mariekerke op zijn ver
zoek voorzien van gegevens die het mogelijk
zouden maken om te bepalen bij welk gehucht
en waar precies borden behoorden
28. R.J. de Groot, De ambachtsheerlijkheid Me
lis- en Mariekerke, in: 'Het zit in de familie'
jubileumuitgave 'Wij van Zeeland en Van
Zeeuwse Stam', juni 2007.
kerke. Bij de grens van Koudekerke met
Biggekerke stonden burgemeester De
Bruyn van Melis- en Mariekerke en een
erewacht opgesteld. Het hele dorp was in
feesttooi, erepoorten, overal bloemen,
groen
Ten laatste wees de inleider nog op de gedeeltelijk
verdwenen nederzettingen oa Mariekerke en Krommenhoeke
doen voortleven.
De gemeente Mariekerke heeft gemeend deze bijzondere burger te moeten eren
door een straat naar hem te noemen.
Verder dank ik mevrouw M.A. Dornseiffen - de Bruijn van Melis- en
Mariekerke voor de inlichtingen betreffende haar familie en de heer drs.
C.H. J. Peters, gemeentearchivaris, voor de hulp wat betreft
de Bruijn van Melis- en Mariekerke, Enschede E. van Wijk
Dit jaar worden de gemeenten Valkenisse en Mariekerke twintig jaar.
Gelukkig is het niet alleen de gemeente Mariekerke die straten vernoemt naar
oude veldnamen. Het is al enkele jaren geleden, dat de gemeente Valkenisse
een uitbreidingsplan de naam gaf van 'De
liggen; op
Walcheren noemt de auteur zo Biggekerke, Boudewijnskerke, Brigdamme,
Kleverskerke, Koudekerke, Krommenhoeke, Mariekerke, Meliskerke, Nieuwer-
kerke, Poppekerke, Ritthem en Schellach. Een aantal
gemeentesecretaris van Mariekerke, de heer J. Engelvaart, samensteller van het
boekje Grijpskerke in Oude Ansichten.
, Mariekerke, Poppendamme
en Schellach. De Walcherse gemeenten
hebben geprobeerd de bekendheid met
deze dorpen te vergroten door er pseudo-
plaatsnaamborden bij te plaatsen. Aad de
Klerk heeft over de gekrompen