kapel waarbij het tweede
Arnemuiden zich ontwikkelde werd afgebroken in 1479;
al omstreeks 1462 was het derde en definitieve
Arnemuiden ontstaan in de heerlijkheid Nieuwerkerke.
De postmiddeleeuwse ... Sporen van het tweede Arnemuiden
Stenen Grenspaal te Arnemuiden.
... De Heer J.A. Verplanke reageerde verrast op het
artikel over de stenen grenspaal van de ambachtsheer
lijkheid Nieuwerkerke in een perceel bouwland te Arne
muiden. Hij dacht altijd dat het een
Een lid vroeg me welke betekenis toch he^ft de in
't bouwland staande STENEN PAAL bij de spoorbrug over
het Arnekanaal bij ARNEMUIDEN
... Pit is een grenspaal van de ambachtsheerlijkheid Nieu-
werkerke, op de grens met de ambachtsheerlijkheid ICle-
verskerke. De ambachtsheerlijkheid Nieuwerkerke werd
door de stad Middelburg gekocht op
Nieuwerkerke
s. ca. 1300
... (Oud-)Arnemuiden
voor 1235
Sr zal vermoedelijk nog meer geschiedenis over deze
limietpaal bestaan, althans verband houdende met de heer
lijkheden EleverskerkeNieuwerkerke en Arnemuiden. Ze-
landia Illustrata vermeldt er een ... kaart van de destijds bestaande am
bachtsheerlijkheden in Nederland. (W.P.6e dr., p.647)«
In het gemeentearchief van Arnemuiden zullen vermoede
lijk kaarten te vinden zijn, terwijl ook het Rijksarchief
te
van wie de boerderijen onder water waren
komen te staan, trokken met hun vee naar
de Markt van Arnemuiden.
... Luchtfoto van de onder water gelopen Suzan-
napolder vanuit het noorden gezien. Dwars
door de polder loopt de Sloedam, met bovenop
de spoorlijn. Achter de Suzannapolder liggen
de polders Nieuwerkerke
Het tegenwoordige Arnemuiden (in de
vijftiende eeuw aangeduid als "nieuw
Arnemuiden") is gebouwd op de zoge
noemde Oostdijk in de parochie van
Nieuwerkerke. De Oostdijk was wat nu
...
werkerke. Dit dorp lag vroeger tussen
Arnemuiden en Kleverskerke. De
parochiekerk te Nieuwerkerke was
gewijd aan Sint Jan Baptist (Johannes
de Doper). Pas na 1545 werd de kerk
, Grijpskerke
en Poppendamme, Hoogelande, Buttinge, Brigdamme, Noordmonster en
het Seisambacht, Sint Laurens, Hayman, Arnemuiden en Nieuwerkerke.
Op Walcheren zijn er dus veel financiële gegevens te achterhalen
Het middeleeuwse kerkgebouw, afgebroken in 1857, overheerste het silhouet van Arnemuiden. (Foto ZA. ZG, Zl, II, 28)
... van Nieuwerkerke afgebroken. De laat
ste muren en de toren werden in 1591
weggeruimd. Het puin werd gebruikt voor
de versterkingswerken aan de zeedijk
aan het Sloe. Nieuwerkerke bleef nog
eeuwen
te Nieuwerkerke. Daarop
verleende het stadsbestuur van Middel
burg de inwoners van Arnemuiden toe
stemming om in 1546 het heilig crisma
over te brengen uit de kerk van Nieuwer
kerke naar de kapel te ... Midden in Arnemuiden, dichtbij of zelfs
in de kruiskerk, stond eertijds een teer
stoof. Deze diende voor de lijnbaanhou
ders. Er waren toen wel vijf lijnbanen in
Arnemuiden. Het bouwen van schepen
op
Poldersedijk) doorbrak ter
hoogte van de schaapskooi. (Zeeuws Archief,
Archief Gemeente Arnemuiden
... Nieuwerkerke en Suzanna rijden. Nog in
1952 hadden de polderbesturen de wegen
in hun polders laten asfalteren. De schade
die het werkverkeer veroorzaakte, was zo
Het was de naam van een stuk grond tussen Middelburg en Arnemuiden.Op een
wat jongere tiendkaart afkomstig uit het familiearchief van de bekende
adellijke familie Schorer stond hetzelfde stuk grond ... Op een moderne kaart.gemaakt na de recente verkavelingvinden we de akker
terug tussen de Kraayenholtseweg en de Arnemuidse sprink in de gemeente
Arnemuiden.De tegenwoordige eigenaar is Dhr
van Middelburgse stadam-
bachten en commissaris van de desolate boedels. Hij kocht
in 1670 de heerlijkheid Nieuwerkerke bij Arnemuiden
en mocht zich daarom ambachtsheer noemen11. In 1679
verwierf hij de ... heerlijkheid Domburg. Zijn dubbele titel
behield hij slechts een jaar, want al in 1680 verkocht hij
Nieuwerkerke. Van de Perre overleed in 1685.
oude
Slaake" had gelegen om de grenzen vast te
stellen van de aanwassen van Nieuwerkerke
(voor Arnemuiden) en die van 's-EIeer
Arendskerke, genaamd Sint Joosland. Voor de
landaanwinning was de ... aanslibbing een zaak
van belang, voor de scheepvaart daarentegen
funest. Omstreeks 1600 was de vermaarde
rede van Arnemuiden zozeer verland, dat de
verschillende geulen voor grote schepen niet
meer bevaarbaar
kaartje van één boerderij). Kaarten van
minder bekende en zelfs anonieme
makers komen aan de orde naast
producten van bekende kaartmakers als
de Hattinga's. De oudste kaart is die
van Arnemuiden en ... Nieuwerkerke uit
circa 1513, de jongste een stafkaart van
Heinkenszand en omgeving uit 1914.
Twee inleidende hoofdstukken gaan
vooraf. Een overzicht van kaarten-
collecties met de adressen daarvan, een
vand havenedat Jan Span-
naghels ende sijn medeplegers utdeden, want zij selve niet
werckë en wilde." Er worden vermeld inNieuwerkerke 2
Cleewerskerke 3Ts. Alaerdskerke 2Arnemuiden aan de
zuidzijde 3
In maart van dit jaar was het 400 jaar geleden dat de Prins van Oranje aan Arnemuiden
stadsrechten verleende. Hiermee gaf hij uiting aan zijn erkentelijkheid voor de loyaliteit
waarmee Arnemuiden ... Bij dit privilege kreeg Arnemuiden het recht wallen en vesten aan te leggen, week- en jaar
markten te houden en nog enkele andere voorrechten. Het belangrijkste echter was, dat
het plaatsje werd
Arneklanken, het kwartaalblad van de
Historische Vereniging Arnemuiden
(2011,4), is een dubbeldik nummer.
G. de Nooijer vertelt over onweer in
Arnemuiden en L. van Belzen vervolgt
zijn speurwerk naar ... P. Feij verhaalt de reacties in
Arnemuiden op de komst van
Willem I na de Franse tijd.
terrein.De gracht had een wis
selende breedte van 5 tot 8 meter en was op het diepste punt tot 2.75
roeter -N.A.P. uitgegravenEen tweede zoeksleuf in de richting van het
voormalige dorp Nieuwerkerke leverde ... .a. holle stelen
van koekepannen van rood aardewerk)Aangezien geen majolica en ander 17de-
eeuws aardewerk is aangetroffen,heeft het gebouw waarschijnlijk hetzelfde
lot ondergaan als de kerk van Nieuwerkerke
De heer van Nieuwerkerke steunde de
kerk en de armen van Arnemuiden en hij
stond bekend als opvallend gul.
... Naast zijn bestuurswerkzaamheden was
Radermacher zakenman. Zijn activiteiten
in polderprojecten leverden hem geen
windeieren op. Op zijn initiatief ontstond bij
Arnemuiden een tweetal landwinningen
schooljeugd in die tijd. L. Schouls vertelt
over de opening van de brandweer
tentoonstelling in het Museum en B. de
Nooijer komt terug op de in Arnemuiden
gevonden rekenpenning, met het wapen
van ... Reimerswaal. J. Adriaanse beschrijft
de gebeurtenissen in de jaren 1572 en
1573. Arnemuiden ligt er verwoest bij door
het oorlogsgeweld tussen de Geuzen en
Spanjaarden. Alleen Middelburg en
Arnemuiden zijn nog
materiaal aan te voeren. J. Adriaanse sluit
zijn serie over Arnemuiden in de Tachtig
jarige Oorlog af met het jaar 1574, waarin
Willem van Oranje Arnemuiden stads
rechten verleent en bijzondere ... privileges.
P. Baaijens vertelt hoe een kapper zelfs de
krant in Gelderland haalt met zijn kappers
praatjes. Op onverklaarbare wijze werden
vlijmscherpe messen bot, een probleem
dat niet alleen Arnemuiden
heerlijkhe
den Nieuwerkerke en Mortiere [het oude
verdronken Arnemuiden], de paar hectare
die er nog over van waren. Bovendien ging
in 1579 de rechtspraak, in de Katholieke
... Het galgenveld van Arnemuiden
bij Arnemuiden
Grenspaal ambachtsheerlijkheid Nieuwerkerke
... Ringrijdente Nieuw- en Sint Joosland
Uitwateringsduiker W\eu\N\anó (WIB)
Nieuwerkerke
Arnemuiden - Kraaijenholseweg (afb.
24-25)
... Tijdens een verkenning in het voorjaar
van 1 986 werd op de pas geploegde ak
ker van A. Louwerse aan de Kraaijenhol-
seweg in de gemeente Arnemuiden een
omvangrijke concentratie baksteenpuin
en
Het Arnemuiden uit de zestiende eeuw
nam in welvaart toe, de handel en koop
vaardij floreerden door de gunstige ligging
aan de Westerschelde en het Sloe.
... Uiteindelijk werd de situatie om overstro
mingen uit te sluiten steeds moeilijker,
waardoor in 1438 werd besloten een stuk
grond aan te kopen van het hoger gelegen
Nieuwerkerke in de Oosthoek van
Door het droog worden der aan weerszijden der Arne
gelegen gronden, zijn aan de oost- en noordzijde de am
bachten Nieuwerkerke en Noordmonster, en aan de zuid- en
westzijde Arnemuiden (Oud) en de ...
schrijving vindt van de Kaart van Nieuwerkerke, Oud-Arnemuiden,
Den Hayman en Welsinge, waarop de loop der Arne, enz.", met een
verkleinde copie van die kaart tegenover blz. 288 en vervolgens blz. 295,
en
Ambagt Nieuwerkerke (Herken) van lateren tijd is, en in
dien mond, met zijnen Oosthoek en verdere aanslikkingen
(daar het jegenwoordig Arnemuiden op gevonden wordt)
de Mortier en het Nieuwland ... , allengskens is opgewassen en
bedijkt, welke moerassen in de steenrode onder den naam
van Arnemuiden voorkomen in dier voege, dat het Vak, op
de kaart van Hattinga genoemd Nieuwerkerke, grootendeels
met Mortier
, welke thans den Oranjepolder
uitmaken, in dien Arnemond zouden ontstaan zijn, is niet
aannemelijk want wat is toch het geval Bijna overal in het
ambacht Nieuwerkerke, evenals in den Oranjepolder, vindt ... Van af de monding der Arne dicht bij Arnemuiden noord-
westwaarts tot aan den Kleverskerkschen weg is aan de hand
van bovengenoemde kaart van J. van Deventer de loop der
Arne met hare dijken op het
„In de Oostwatering bevinden zich haymangronden onder
„Nieuwerkerke, Zandijk, Brigdamme. Overdamme en in 't
„Seys-ambacht."
... „Toen de stad zich ontwikkelde, maakte men in de slikken
„der Arne, aan den Oostkant, dijken voor eene haven naar
„Arnemuiden, dat is naar de toenmalige reede, en uitgebreide
„schorren, alle in den
4) Zie de Kaart Nieuwerkerke. Oud Arnemuiden. den Hayman en
Welsinge, a° 1511. Inventaris Kaarten enz., door C. de Waard, blz. 16,
no. 137.
... 2) De Kuststreek van het zuid-oostelijk deel van Walcheren in
vorige tijden door A. Walraven en F. P. PolderdijkArchief Z. G. d.
W.. 7e deel. 3e stuk. blz. 283, (Het tweede Arnemuiden in Mortiere).
, Nieuwerkerke en Noordmonster.
Het strekte zich in zuidelijke richting uit tot Middelburg en Arnemuiden, en bezat
een oppervlakte van bijna 14.000 gemeten oftewel 5500 hectare. Landschappe-
in Mortiere, ter grootte van
8 gemeten 119J^ roeden, niet anders geweest dan het terrein,
waarop het tweede Arnemuiden in Mortiere gevonden werd,
en dat op de vorengenoemde kaart van Nieuwerkerke, Oud ... -
Arnemuiden, den Haijman en Welsinge, a° 1511, begrensd
werd door ,,den Arendijck Arnedijk op de zuijdzijde
van de havene", ten oosten, den „zeedijck leggende in de
Ambachtsheerlijckheid Arnemuijden" ten zuiden
kaart van Nieuwerkerke, Oud
Arnemuiden, den Haijman en Welsinge, waarop de loop der
Arne a° 1511 2Op de kaart van J. van Deventer komt
Arnestein niet voor, wel op kaarten uit de 17e eeuw, zooals
op de
met de vorming van het wat
verder oostwaarts in de heerlijkheid Nieuwerkerke gelegen, nu
van de naamgevende Arne feitelijk gescheiden, Nieuw-Arne-
muiden omstreeks 1462 is begonnen. Dit derde Arnemuiden ... DE SMALSTAD ARNEMUIDEN
enkele bedrijven, vrnl. in verband met de
uitrusting van schepen, en ook de zoutnering, werden aan
Arnemuiden toegestaan. Wel werd nog in 1538 enige ver
lichting verkregen, maar een poging om door betaling ... van een
aanzienlijke som gelds van Karei V ontkoming aan het Mid
delburgse juk te verkrijgen faalde1). Was het wonder dat
Arnemuiden op het eerste gerucht van de opstand, die de
hoofdstad hardnekkig de
Van totale verwoesting of afbraak van kerk horen we in deze periode zelden. In 1545 wordt beslo
ten de parochiekerk in het Walcherse Nieuwerkerke als zodanig op te heffen, en haar functies te
doen ... overgaan op de kapel van Arnemuiden. Nadien wordt de kerk gedeeltelijk afgebroken, en de
laatste stenen worden in 1591 en 1594 aangewend voor de versterking van Arnemuiden (24). De
kerk van Brigdamme wordt
een predikant mag beroepen, doch daarvoor moet het nabije Arnemuiden van de twee
predikanten er één afstaan (129).
... van Lodewijk Napoleon (132). Zonnemaire en Bommenede zouden
moeten samengaan, evenals de gehuchten Nieuwerkerke, Duivendijke, Brijdorpe, Klaaskinder-
kerke en Looperskapelle. Een nieuwe kerk zou moeten
Haven. In 1486 werden er te Arnemuiden verteringen
gemaakt, toen men liet leggen eener nieuwe haven beraamde.
... In 1483 gingen er naar Arnemuiden //om 't leenland te
visiteeren, dat Jan Woutersz. toe placht te hooren, omdat
de stede hare electie daaruit nemen wilde."
Nieuwerkerke. Zie Arnemuiden.
4. Arnemuiden Nieuwland en terug, 1644-1871/72.
... 10. Nieuwerkerke, Nieuw Sint Jooslandpolder Zuid-Beveland,
1644-1704.
stad op staet" eene zoutkeet te
bouwen. In 1723 behoorde deze zoutkeet, welke stond tus-
schen „het Gerechte dezer stad en de vaart naar Arnemuiden
met het polderken land daar annex", aan de kleindochter ... Nieuwerkerke in erfpacht was
verkregen1), maar ook nog tot een stuk van het schor „ten
noord-oosten van haar afgedijkt polderken gelegen", hetgeen
toen reeds door de sociëteit der Zaagmolens van den Heer
van
verkoopvoorwaarden van
Ritthem en Nieuwerkerke vertonen beide dezelfde clausule, die nadrukkelijk een
economisch belang van Middelburg diende. Ingevolge een octrooi van de Staten
van Zeeland behield Middelburg zich ... het recht voor om zoden benodigd voor het
onderhoud van zijn trekdammen te betrekken van de buitendijken bij Ritthem en
Nieuwerkerke. Bovendien reserveerde de stad de mogelijkheid voor zich om - wel
noot 125). Hetzelfde geldt mogelijk ook nog voor het territoir van de op een onbekend
moment vóór 1235 gestichte parochies Arnemuiden en Welzinge. Tot het ambacht Noordmonster
zouden de latere parochies ... Kleverskerke en Nieuwerkerke nog kunnen hebben behoord.
Nieuwerkerke
... Oud-Arnemuiden (Mortiere)
De Lemmel omspoelde het geheele zuidoostelijk deel vai
Walcherenvan Zandijk 3) langs de gronden van Klevers
kerkeNieuwerkerke of den OosthoekOud-Arnemuiden er
53. Nieuwerkerke.
... 54. Nieuwerkerke.
.
De kerk van Welsinge komt voor op de kaart van Nieuwerkerke
Arnemuiden enz. van 1511 3) en bovendien op een kaartje van Le-
vinus Ruete van 1568 vroeger ter griffie van Goes berustende.
De afbeelding ... Arnemuiden in de 16e en 17e eeuw, is
ons daarvan eene afbeelding bewaard gebleven van lateren tijd
in eene plaatvoorstellende de binnenkomst aldaar van Z. H.
prins Willem Y met de vorstelijke familie den 18
hielden
wij ons daarvan overtuigd na een later en opzettelijk onderzoek
en vergelijking van het bekende terrein der gewezen kerk en
begraafplaats van Nieuwerkerke onder Arnemuiden.
der oude paro
chiekerk van Nieuwerkerke in de kapel van St. Maarten bene
den den dijk." De plaats van het kerkhof leeren wij kennen
uit den overlooper van Mortiere in het archief van Arnemuiden
terwijl ... na 1440 en 3° op het tegenwoordige Arnemuiden op den
Oosthoek na 1462.