Kerk van Nieuwland opgeknapt
... NIEUW EN SINT JOOSLAND -
Na vier maanden bivakkeren in
de gymzaal van het Dorpshuis
in Nieuw en Sint Joosland kun
nen de leden van de hervormde
gemeente van Nieuwland en
Ritthem Pinksteren vieren in
naars. In de oorlog heeft er een tijdlang
een bekende familie uit Veere in gewoond.
Onderduikers misschien? In de boomgaard
werkten toen ook wel mensen die in
Nieuwland ondergedoken zaten. Toch be
landde ... Adri's oom Joos had op Nieuwland trou
jepolder bij Arnemuiden. Het echtpaar ging
boeren op hof Nieuwland, de boerderij ach
ter Molenzicht (gezien vanaf de Molendijk)
en ze kregen maar liefst zeventien kinde
ren." Jan Mesu stuurt ons een foto van
, weduwe van Cornelis Claesz.
van Watervliet, heer van Ellewoutsdijk. Haar erfgenamen behielden de am
bachtsheerlijkheid Nieuwland tot 1818.
... . eeuw aan Walcheren vast.
Krachtens K.B. van 24 november 1815 werden de gemeenten Nieuwland en St.
Joosland m. i. v. 1 januari 1816 gecombineerd onder de naam Nieuw- en St.
Joosland. Het totale
Nieuwland, zoals het dorp genoemd werd, overtrof het oude dorp ('t Ouwe
Durp St. Joosland) al gauw in grootte. St. Joosland groeide na de stichting
van Nieuwland dan ook nauwelijks meer.
... In 1679 werd de ambachtsheerlijkheid gekocht door mevrouw Catharina
Verbrugge, weduwe van Corn. Claisz. van Watervliet. Zij benoemde in 1680
een schepenbank, waardoor Nieuwland vanaf die tijd gezien
Er kwamen 25 verschillende beroepen te Nieuwland voor, gespecificeerd
... Op een werkende bevolking van 103 personen waren 64 personen direct werk
zaam in de landbouw. Nieuwland was dus duidelijk een agrarische gemeen
schap. "De hoofdbron van bestaan der inwoners in deze
De dracht van Arnemuiden Nieuwland heb ik ook meegeteld.
Onderstaande telling is verricht in de winter van 1987/1988.
... Nieuwland
Nieuwland is rijk aan
herinneringen uit het
verleden, dus ook rijk
aan kleine monumenten.
... Bij deze verkoop ging een groot gedeelte van de vaste goederen voor de
ambachtsheer verloren omdat de verkoper, P. Reijnhoudt (een te Nieuwland
nog veel voorkomende naam) een groot deel van de dijk
kanon door de vloer gezakt. Het was de morgen
van de 5e november. Nieuwland was vrij!
... voorraden worden
aangevoerd. In de ochtend van de 4e november gaan de Schotten dan ook
wederom tot de aanval over, zowel in de richting Nieuwland als in de richting
Sloedam.
Wanneer we het jongere (geelgekleurde)
poldergebied rondom Nieuwland gemaks
halve buiten beschouwing laten en ons be
perken tot het oude kernland, dan blijkt het
Het was een juist en voorspelbaar besluit dat in 1816 het kleine St. Joosland
bij Nieuwland werd gevoegd.
... Maires, Schouten en Burgemeester van Nieuwland, St. Joosland en Nieuw- en
St. Joosland gedurende de periode 1810-1966.
3) Zie b.v. ook: Nieuwland, bevolking in 1810 274, beroepen 25, w.o. 2 slagers, geen bak
kers (Iets over de bevolking van een kleine plattelandsgemeente in het begin van de 19e
eeuw (Nieuwland - 1810
Loodswezen, informatie over
M Middelburg in de vorige eeuw
N Nieuwe grenzen (oude palen)
Nieuwland, Het oude;
Waagenburgpolder
Nieuwland, Het oude;
toege
voegd. Al vroeg vonden bedijkingen plaats bij Vrouwenpolder en later ook bij
Nieuw en Sint Joosland en ter hoogte van Arnemuiden. Deze jonge polders
worden tot het "Nieuwland" gerekend.
... Op grond van zijn ontstaanswijze wordt Walcheren derhalve onderverdeeld in
vier bodemkundige landschappen: a) het duinlandschap, b) het oudland, c) het
middelland, d) het nieuwland.
In De Wete no. 16 (april 1975) verscheen een artikeltje van mijn hand over de
bevolking van Nieuwland in 1810. Aansluitend daaraan nu iets over de inwoners
van St. Joosland in die periode.
... Nieuwland.11
Na de Walcherse kust bereikt te hebben, zwermen de aanvallers naar rechts,
richting Sloedam, en naar links, richting Nieuwland, uit.
... , achter Nieuwland
bereikten. Tijdens deze gebeurtenissen was ik -d.H. - geëvacueerd op het Oude
Dorp. Ik heb toen gezien, dat er bij genoemde boomgaard van beide kanten
met lichtspoormunitie geschoten werd
Dit keer een afbeelding van een hoekje bij Nieuwland.
... Arnemuiden). Deze polder waterde af aan de zuidkant via de Veerdam die
vanuit Nieuwland tot het veerhuis De Rode Leeuw liep (Veer op Middelburg).
De Langerakpolder is ontstaan tussen 1820 en 1850 toen deze
muiden daarnaast ook granaten worden
gedragen. Kenmerkend voor Nieuwland
waren bijvoorbeeld de prachtige gouden,
zogenoemde bloempotbellen, die bij zon
en feestdagen of speciale gelegenheden
aan de ... wordt gedragen. In Nieuwland kwamen uit
sluitend bloedkoralen voor, terwijl in Arne-
stationsbrug nog normaal
passeren. Wel hoorden zij richting Nieuwland voortdurend schieten.
... Zowel een Duitse aanval via Arnemuiden als via Nieuwland moest daar
uitkomen. Daar lag in feite het brandpunt van de Franse verdediging en van de
Duitse aanval.
van de zeventiende eeuw stond er één in
de polder van Nieuwland, maar veel meer
Walcherse stoven zijn niet bekend.3
In de regel werd een stoof geëxploiteerd
Verder: houtzaagmolens zoals eertijds Arnemuiden, Ritthem en Nieuwland
bezaten. De 1000 nog resterende molens in Nederland vallen onder Monumen
tenzorg.
oudere
leden van de Gereformeerde Gemeente.
Op Nieuwland is het sluiten al in zo'n twin
tig tot dertig jaar niet meer voorgekomen.
In en vooral rond Biggekerke wordt door
de alleroudsten nog wel gesloten ... landbouwer uit Ritthem, een 89-jarige oud
vrachtrijder uit Nieuwland en een 90-jarige
oud-landarbeider uit Aagtekerke het
gebruik nog uit hun jeugd.
De zaagmolens van de Middelburgse
Sociëteit, bij Nieuwland, zijn eveneens ver
dwenen.
... 6. Zie over de Sociëteit: F.P. Polderdijk, 'De
houtzaagmolens bij Nieuwland, (1632) 1722-
1902. Bijdrage tot de geschiedenis der hout
zaag-industrie in Zeeland', in: Archief. Vroege
re en latere
IETS OVER DE BEVOLKING VAN EEN KLEINE PLATTELANDSGEMEENTE
IN HET BEGIN VAN DE 19e. EEUW. (NIEUWLAND - 1810)
... . Spoedig ontstond in de
nieuwe polder het dorp Nieuwland.
Voor de in de geschiedenis van Nieuwland geïnteresseerden moge volstaan
worden met een verwijzing naar dit vrij uitgebreide werk.
... De Bijlage Staat der bevolking van Nieuwland in 1810 (Mulder, inv. nr. 24)
is opgenomen in de bibliotheek van de Heemkundige Kring en is voor elk lid
dus ter inzage op te vragen bij de secretaris.
Als ik dit schrijf, is de wandeling door het volgens de autochtone bewoners
van het dorp niet tot Walcheren behorende Nieuwland, ook al weer verleden
tijd. De heer S. de Vos uit Slikkeveer, die ons ... zou rondleiden, moest wegens
ziekte afhaken. Zijn plaats werd ingenomen door de in Nieuwland geboren en
getogen heer J. Meliefste. Fijn dat hij wilde invallen en nogmaals hartelijk
dank daarvoor.
singen ging bij Nieuwland eerst rechtsaf naar de
hoofdstad en splitste zich voor het station van
Middelburg. De Oud-Vlissingseweg liep over
Oost-Souburg naar de havens en de Nieuw-Vlis-
singseweg ... volgde westelijk het kanaal door
Walcheren. Een strategisch zeer kwetsbare split
sing dus. Middelburg had zich al jaren verzet
tegen de plannen om de provinciale weg van
Nieuwland rechtstreeks door te
In 'De Wete' no 4 van oktober j.l. op blz. 10/11 wordt over Nieuwland geschreven. Op het
kaartje op blz. 10 staat bij het dorp de naam Nieuwland, doch bij de polders de namen: Oud
St. Joostlandsche
Het Friese idool Gatze Nieuwland (1916
2003) mag deze keer wel van start gaan,
in tegenstelling tot 1937 toen hij niet werd
geselecteerd. Of de brief op poten die
het bestuur van zijn zwemvereniging ... 9. Dhr. G. NIEUWLAND
Het hoofd van het Middelburgse havenkannal,
links het Oostelijke Havenhoofd en rechts het
Westelijke Havenhoofd. Aan de overkant ligt
Nieuwland. De schuur rechts is de stalling van
de trekpaarden van
De Mortierepolder, het in 1846 ingedijkte deel
van het Welzingse kanaal, gezien in de richting
van Nieuwland. Links de oude trekdijk. Situ
atie 6 juli 2008. (foto Leo Hollestelle)
Middelburg en Nieuwland. De mentaliteits-
verschillen zijn zo sterk, dat voor onder
gang van de Aerremuuse eigenheid niet
gevreesd hoeft te worden. De Rijksweg,
het industrieterrein en het Kanaal helpen
Spoorbaan bij Middelburg in oostelijke richting
(links) en westelijke richting (rechts), gezien
vanaf de spoorwegovergang tussen de weg naar
Kleverskerke en de weg naar Nieuwland (Rijks
archief in
De keibank, waar schepen bij laag water op de
keien werden gekalefaterd, is eveneens zicht
baar. We zien het kanaal naar Nieuwland links
naar de einder verdwijnen. Links zien we de
Oostpunt naar
aan de overkant. Fak Brouwer was een
toen nog courante naam in het Middel
burgse; je had een Fak Brouwer-huis op
Souburg en een op het Nieuwland.'Als
voetnoot voegt Van Schagen er nog aan
toe: 'Was
23 mei: Grijpskerke en Lammerenburg
9 juni: Koudekerke, Oostkapelle, Souburg en Nieuwland
27 juni: Biggekerke en Domburg
gen en estafettelopen met keerpunten.
Sportterreinen waren er ter plaatse niet en
we moesten voor loopnummers trainen op
de touwbaan aan het bolwerk, de rijksweg
naar Nieuwland en op het jaagpad
Het eigenlijke Vrouwenpolder (het Ooster-
nieuwland en alles westelijk daarvan) was
in 1830 goed voor de helft van de inwo
ners van de gemeente en 57 procent van
hofsteden. De eerste gege
vens dateren uit het seizoen 1908/1909 (Ardea 15, p. 133) toen er zeer waar
schijnlijk kolonies waren te Nieuwland (Hof "Nieuwlandsrust"), te Veere (Hof
"Zanddijkbuiten"), Meliskerke ... van de nestbomen in de mobilisatie
tijd 1914-1918 verdwenen, terwijl één paar zich gevestigd had bij het "Huis ter
Boede" (Koudekerke). De kolonie te Nieuwland omvatte in 1925 135 paren; in
1936 door
heeft. Het is dus, volgens
de inleider, omgekeerd gegaan tav wat men vroeger ver
onderstelde. Buiten deze oudland-gebieden ontstonden
later de polders als nieuwland- gebieden.
. Het kleine blauwe 'mutsje' tussen de
onder- en bovenmuts was in Nieuwland al
eerder uit de mode terwijl het in Arnemui
den nu nog steeds door diverse vrouwen
Middelburgsche polder in 1644
en het ontstaan van het dorp Nieuwland
een veerdienst ingesteld. Het huidige weg
restaurant De Roode Leeuw herinnert nog
aan het Nieuwlandse veerhuis.
-
land no 69 [hofstede Nieuwlandsrust] met
bijbehorende landerijen gelegen in de
gemeenten Nieuwland en Arnemuiden."
Omdat het oude havenkanaal zijn functie
had verloren, werd op de plaats van het
veer naar Nieuwland een dam gelegd tus
sen het Oosthavenhoofd en het veerhuis.
Door de aanleg van de Veerdam werd het
Het hoofd van het Middelburgse havenkanaal,
met aan de overzijde Nieuwland. Links van het
hoofd niet zichtbaar) lag het Stadspoldertje
waar de galg stond. Aan het uiteinde van de
Westelijke Havendijk
Een boer van 't Nieuwland, 1870-1875. Teke
ning door Adolf Dillens, gravure door C.
Laplante. Uit: Ch. de Coster, Schetsen uit Zee
land, in: 'De aarde en hare volken', 11,1875.
(Zeeuws Archief
In de zeventiende en achttiende eeuw wer
den de Nieuwlandse polders bedijkt. Deze
polders waren een belegging voor rijke
burgers uit Middelburg. Door de aanleg
van een dam ten noorden van Nieuwland