.Zeeuws
Het verhaal
van Zeeland
PUBLICATIES
Zeeuws Erfgoed september 2005
Uitgave van de Stichting Cultureel Erfgoed Zeeland
De SCEZ kan geen aanvullende
informatie verstrekken over de verkoop
punten van verschenen publicaties.
Boeken en
eenmalige uitgaven
agenda september 2005
André Bauwens, Leo Ducheine,
Frans Meijaard (samenstelling),
Bevreesd bevrijd. West-Zeeuws
Vlamingen over hun bevrijding
(Aardenburg, 2005). Deze uitgave
door Stichting De Sincfalbode geeft
aan de hand van tal van ooggetuigever
slagen een beeld van de bevrijding van
West Zeeuws-Vlaanderen in 1944.
Veel foto- en illustratiemateriaal. Een
overzicht ontbreekt, zodat de lezer alle
losse verhalen tot een geheel moet smeden.
Peter Beale, The great mistake.
The battle for Antwerp and the Beveland
peninsula, September 1944
(Phoenix Mill [UK], 2004) 227 pag.
Beale beschrijft vooral aan de hand
van militaire rapporten de slag om
Antwerpen, het plan Operatie Market
Garden en de geallieerde opmars in de
omgeving van Woensdrecht,
Roosendaal en de Bevelanden.
De bevrijding van de Bevelanden en
de operaties rond Walcheren zijn uitge
breid beschreven in het elfde hoofd
stuk. Opgenomen zijn een appendix
met alle betrokken legereenheden,
een lijst van afkortingen, bronnen
en een kleine index.
Marjan Berk, Het bloed kruipt.
Op zoek naar Jacob Cats (Amsterdam
Antwerpen, 2005) 287, [1] pag. Berk
gaat op zoek naar de oorsprong van de
familiemythe dat zij een afstammeling
van de zeventiende-eeuwse schrijver en
staatsman Jacob Cats zou zijn. Zij
speurt in Zeeuwse archieven en bezoekt
de plaatsen waar Cats woonde en
werkte. Bekende en minder bekende
historische figuren blijken verwanten
te zijn. Jeroen Hangoor schreef achter
in het boek opgenomen kwartierstaten
met aan- en bloedverwantschapslijnen.
C. van den Bovenkamp, Lewedorp
in vroeger tijden (Klaaswaal, 2005),
84 pag. Dorpsgeschiedenis aan de hand
van foto's van dit relatief jonge dorp,
ontstaan in de jaren '20 van de vorige
D. Davidse, Westkapelle in vroeger
tijden (Klaaswaal, 2005), 84 pag.
Geschiedenis aan de hand van foto's
en ansichtkaarten van het kerk
en havendorp Westcapelle.
Jan J.B. Kuipers en Robbert Jan
Swiers, Het verhaal van Zeeland
(Hilversum, 2005) 310 pag. In zeven
hoofdstukken vertellen Kuipers en
Swiers hun verhaal van Zeeland, vanaf
de prehistorie tot het jaar 2005. In het
boek komen we de mensen tegen die
het gebied in bezit namen, het verlieten
en toch weer terugkeerden. Het is ook
het verhaal van het veranderende
cultuurlandschap en de bemoeienissen
van de mens. En van de verhouding tot
de zee, bondgenoot en erfvijand van de
Zeeuwen, die kansen schiep en dromen
de grond in boorde, die getemd werd
en zich daaraan ontworstelde, die rijk
dom verschafte maar bewoners ook het
leven benam. Naast het lopende ver
haal zijn kaderteksten opgenomen om
onderwerpen toe te lichten. Het boek,
met fijnmazige inhoudsopgave en een
per hoofdstuk samengestelde literatuur
lijst, is gericht op een breed publiek.
Sandra Elisabeth Roelofs, De first lady
van Georgië. Het verhaal van een idealis-
te (Amsterdam/Antwerpen, 2005) 247,
[6] pag. Sandra Roelofs,
de Terneuzense presidentsvrouw van
Georgië, vertelt hoe ze haar man
Mikheil Saakasjvili ontmoette, over
haar jeugd in Zeeuws-Vlaanderen,
het eerste bezoek aan Georgië, de jaren
in Amerika waar Saakasjvili aan de
universiteit studeerde, en hoe hun
beider leven steeds duidelijker in het
teken van de politiek staat. Als Roelofs
in 2003 op familiebezoek is in
Nederland begint in Georgië de
Rozenrevolutie en de weg naar een
democratisch bestel, met Saakasjvili
aan het hoofd van de nieuwe regering.
Roelofs verhaal behandelt tevens de
armoede in Georgië en humanitaire
projecten waarbij zij betrokken is.
Kees Slager, De Zeeuwse geschiedenis
in meer dan 100 verhalen (Amsterdam,
2005) 349 pag., is uitgegeven door
Van Gennep in een landelijke serie,
waarin elke provincie aan bod komt.
Slager verzamelde 124 verhalen van het
Zeeland van de tiende eeuw tot 2003.
Aan de hand van kronieken, journalen,
reisverslagen en krantenartikelen leidt
Slager de lezer langs tien eeuwen
Zeeuwse geschiedenis in korte
verhaaltjes van alledag, waarin
ooggetuigeverslagen voorop staan.
De behandelde thema's zijn divers.
Van de verovering van IJzendijke door
Maurits in 1604 tot een huwelijk in
de crisis-jaren (1933) en van de helden
daad van Frans Naerebout (1779) tot
de blok-kade van de kerncentrale in
Borssele in 1980, zodat een ieder wat
van zijn gading vindt.
Vader zweeg. Arbeitseinsatz in Fulda.
Dagboek van Albert Nuytinck, geboren
te Philippine op 28 oktober 1921 en
overleden te Kloetinge op 17 juli 1992,
bewerkt door Albert Nuytinck
(Heemkundige Kring Terneuzen,
2005) 144 pag. Albert Nuytinck
(Philippine 1921) is in het kader van
de Arbeitseinsatz aan het werk in het
Duitse Fulda als hij besluit zijn lotge
vallen op te schrijven. Hij beschrijft de
bombardementen, de gevechten tijdens
de bevrijding en de reis naar huis in
1945. Het dagboek komt pas in 2004
onder het stof vandaan als zijn zoon
André besluit het uit de erfenis verkre
gen manuscript uit te werken. Diverse
foto's en afbeeldingen, nawoord van
André Nuytinck, een reactie van Jan
Jansen op het dagboek en een Engelse
vertaling van een stuk over de
Auslander-Einsatz door Ulrich Herbert.
Jan P. Zwemer (red.), Zeeland 1950
1965 (Middelburg, 2005) 648 pag.
In maart verscheen van Jan Zwemer
en zeven co-auteurs het vervolg op
Zeeland 1945-1950: Zeeland 1950
1965. Duidelijk wordt hoe snel
Zeeland veranderde. De grondslagen
worden gelegd voor de huidige toe
stand in economie, industrie, toerisme;
de agrarische sector krimpt. Een grote
inleiding en 23 hoofdstukken schetsen
een totaalbeeld van het leven en de
veranderingen in dit naoorlogse tijd
vak. Zwemer smeedt in de conclusie
alle bevindingen tot een synthese die
het belang van een dergelijke regionale
of provinciale studie ten opzichte van
landelijke historische werken onder
streept.
Tijdschriften
Archief. Mededelingen van het
Koninklijk Zeeuwsch Genootschap der
Wetenschappen (2004). Deze jaargang
heeft een zware historische lading: drie
artikelen over de Tachtigjarige Oorlog
en één over het tijdvak direct daarna.
S. Groenveld begint met ''Een doore
geopent''. Noord-Nederlandse tijdge
noten over de positie en de verovering
van Sluis, 1604' (pag. 5-48), waarna
R. Vermeir dit thema uitdiept in
'De grens verlegd. Het Zuiden
zonder Sluis tijdens de Tachtigjarige
Oorlog, 1604-1648' (pag. 49-60).
I.J. van Loo onthult een vermetel
Vlissings plan in 'Tot uyterste ruïne
ende verderf van de Coninck van
Hispanien': een aanvalsplan tot
aantasting van de Spaanse hegemonie
in West-Indië van Jan de Moor
(ca. 1577-1644), burgemeester van
Vlissingen en bewindhebber van de
West-Indische Compagnie (ca. 1630)
(pag. 61-118). A.R. Little besluit met
'In the Staits servis. British personnel
in the Dutch navy, ca. 1650-1720:
a preliminary study' (pag. 119-151).
Nehalennia afl. 148, zomer 2005,
bulletin van de Werkgroep Historie
en Archeologie van het Koninklijk
Zeeuwsch Genootschap der
Wetenschappen en de Zeeuwsche
Vereeniging voor Dialectonderzoek,
bevat bijdragen n.a.v. de Historische
Studiedag in 2004: T. van Gent over
de geallieerde aanval op Walcheren in
1944 en C. Maas over het bombarde
ment op Breskens (1944). Verder een
impressie van K. Wesdorp over visser
mannen uit het Vlissingen van zijn
jeugd en een tweede aflevering van
V. De Tier over de verkiezing van het
mooiste Zeeuwse dialectwoord.
Tenslotte het uitgebreide verenigings-
nieuws van beide verenigingen.
Zeeland, tijdschrift van het Koninklijk
Zeeuwsch Genootschap der
Wetenschappen, jaargang 14, nummer
1, 2005, is gewijd aan het 'Zeeuwse
slavernijverleden', met onder de titel
'Herdenken of vergeten?' een weergave
van de toespraak die Edgar E.
Campbell hield bij de opening van het
Jaar van het Zeeuwse Slavernijverleden
(op 2 juli 2004). Joop Vernooij schrijft
over de Middelburgse voorganger
Jan Basseliers die in de zeventiende
eeuw naar Suriname vertrok: 'Godt
niet meer Engels maer geheel Zeeuws.
Jan Basseliers, kerk en slavernij'.
Dienke Hondius bericht in 'Afrikanen
in Zeeland, Moren in Middelburg',
over de vroegste Afrikanen die in
Zeeland arriveerden. Katie Heyning
bespreekt in 'Tot 't planters vaart-wel
en 's negers herstel' onderdelen van
de Genootschapsverzameling m.b.t.
slavernij en slavenhandel.
Zeeuws Tijdschrift, jaargang 55,
nummers 1/2 en 3/4, 2005, pag. 1-80
en 1-88. In juni verscheen tegelijkertijd
een dubbel dubbelnummer. Het eerste,
nrs. 1 en 2, hebben als hoofdthema
muziek in Zeeland met bijdragen van
o.m.: Oscar Steens, Paula Koster,
Douwe Eisenga, Jan Kuipers,
Kees Cijsouw, Gerrit Schoenmakers,
Karen Kroese, Peter Sijnke, André van
der Veeke, Paul van der Velde, Peter
van Houte, Simon Blaas, Marjan de
Kort en Peter Urbanus. Aan bod
komen Zeeuwse orkesten, een gitaar
bouwer, podia, en de ontwikkeling van
de popmuziek in Zeeland met
persoonlijke portretten van o.a. Danny
Vera en Leo van de Ketterij. In de nrs.
3 en 4 worden de Zeeuwse streek-
roducten uitgebreid behandeld. Zo zijn
er artikelen over aardperen, voedselzorg
en streekproducten (pag. 3-37), land
bouw in Zeeland, vegetarisch eten in
Hulst, behandeling van de landbouw in
Zeeuws Tijdschrift door de jaren heen
en een modereportage Zeeuwse kleder
dracht in 'Zeekraal Schortebont'.
Een groot deel van het dubbelnummer
evenwel is besteed aan een artikel van
galeriehouder Joost Bakker: 'Een
bewogen Veers Kunstenaarsleven.
De schilder-uitvinder Dirk Jan Koets
(1895-1956)' (pag. 43-68).
Heem-
en oudheidkundige bladen
Schouwen-Duiveland
In Stad en Lande nr. 113, augustus
2005, de historische bijdragen en
mededelingen van de Vereniging Stad
en Lande van Schouwen-Duiveland,
schrijft M. Berk over haar zoektocht
naar de gewaande voorvader Jacob
Cats. Van een negentiende-eeuwse
onbekende een verslag over een dagje
Westerschouwen in de zomer van
1770, het verhaal geeft een aardig beeld
van de 'jongerencultuur' in die tijd.
Verder van de in 1995 overleden
A. Leijdekkers een Zeeuws verhaal over
mossels. A. Romijn interviewde Peter
Vleugel, die onlangs afscheid nam als
bestuurslid en S. den Haan doet een
boekje open over de volkskunstenaars
vader Jan en zoon Piet Hoek te
