Zeeuwse Dialectdag
archeologieerfgoededucatiegeschiedbeoefeningmonumentenwachtmonumentenzorgmuseaS T REE KT ALEN
Koekoek schietebroek. Kinderspelen in Zeeland
Vele handen maken licht werk, wordt wel eens gezegd.
Daarom nam een aantal mensen een goed jaar geleden de
uitdaging aan om op basis van de diverse regioboeken van
de Zeeuwsche Vereeniging voor Dialectonderzoek en het
Woordenboek der Zeeuwse dialecten, aangevuld met allerlei
materiaal dat de leden van onder andere de correctie-
groepen in heel Zeeland aanbrachten, een boek te maken
over kinderspelen in Zeeland. In een twintigtal
hoofdstukken worden allerlei spelletjes behandeld die
vroeger en nu in Zeeland gespeeld werden of worden.
Het was niet de bedoeling alle spelletjes met alle dialect
variatie die er in het Zeeuws bestaat te verzamelen, de
auteurs wilden vooral een beeld geven van wat kinderen
vroeger allemaal deden in hun vrije tijd. Aftelrijmpjes zijn
het begin van heel wat spelletjes en daarmee wordt ook
de aftrap gegeven. Sommige zijn wat Zeeuwser getint dan
andere. Daarna volgen kringspelletjes, hand- en klap-
spelletjes, tik- en rijspelletjes, spring-, zoek-, nabootsings-,
werp- en balspelletjes. Ook bikkelen, knikkeren, pinkelen,
tollen en hoepelen komen aan bod. Hebt u ooit
gemurpeld of getopt? Kent u nog de benamingen voor
de zijden van de bikkels: ruggers, staanders, liggers,
Dat kinderen ook heel inventief waren en zelf speelgoed
maakten met gevonden materiaal is niet vergeten: fluitjes
maken, pijltjes en besjes schieten, enzovoort. Ook
plattelandsspelletjes, kattenkwaad, gezelschapsspelletjes
(zoals slabberjan) en winterspelletjes staan erin. Natuurlijk
ontbreken speeltuinen en feesten niet. Wat in de diverse
regionale publicaties van de ZDV is verschenen in de
loop van die 7 5 jaar, is in dit boek gebundeld. Alle regio's
komen dan ook aan hun trekken. Hier en daar staan
stukjes tekst in het Zeeuws, dat zijn dan letterlijk
overgenomen passages uit de regioboeken. Er zijn ook
enkele - wel of niet eerder gepubliceerde - verhalen in
opgenomen, als illustratie. Toch blijft het geheel ook voor
niet-Zeeuwen gemakkelijk leesbaar. Het is een boek dat
vooral veel herkenning oplevert en gemijmer over tijden
waarin kinderen nog plaats, tijd en zin hadden om te
ravotten en er veel meer kon en mocht dan nu.
erin de hele zaal te
doen zingen.
De burgemeester
van Kapelle leerde enkele
nieuwe Zeeuwse woorden
zoals 'een neutewuppertje
met een wurfeltje'.
De dialectdag van 2005 (15 oktober) stond in het teken
van kinderspelen. Het jubileumboek Koekoek Schietebroek.
Kinderspelen in Zeeland dat naar aanleiding van het
75-jarige bestaan van de Zeeuwsche Vereeniging voor
Dialectonderzoek is samengesteld werd er gepresenteerd
en heel wat verhalen en sketches stonden dan ook in het
teken van sport en spel.
Het eerste exemplaar werd tijdens de jaarvergadering
aangeboden aan de heer S.W.G.M. Kramer, burgemeester
van Kapelle die de dag opende, en aan Esther Goedhart
Schot, voormalig kampioene atletiek. De burgemeester
opende de dag deze keer niet in het Zeeuws zoals vorig
jaar, maar hij had wel tien leuke woorden opgezocht in
het Woordenboek der Zeeuwse dialecten, en bouwde er een
heel geanimeerd verhaal rond. Zo karakteriseerde hij
zichzelf als een neutewuppertje met een wurfel ('een klein
mannetje met een strik aan'). Daarna kwam Esther
Goedhart-Schot aan de beurt, die in het Zeeuws over
haar loopbaan als sportvrouw vertelde. Verspreid over
het ochtend- en middaggedeelte volgden nog vele andere
verhalen en liederen. De verkouden Anja Kopmels mocht
naar aanleiding van haar nieuwe cd (zie elders in dit
nummer) een groot deel van het programma voor haar
rekening nemen. Liesbeth Schoenmaker-Born vertelde
over haar jeugd op Goeree-Overflakkee. Jopie Minnaard
herinnerde zich haar diabolo die ze na een circusbezoek
had gekregen en de avonturen die ze daarmee beleefde en
Jopie Meerman had het over een reeks spelletjes die men
op Tholen speelde. Dat verhaal is te lezen in het nieuwe
boek Koekoek Schietebroek. Engel Reinhoudt kon de zaal
animeren met een reeks kinderliedjes die door iedereen
werden meegezongen en mevrouw Dijkstra probeerde
haar mossels aan de man te krijgen. Pau Heerschap
praatte het programma leuk aan elkaar. De leden van de
Zeeuwse Dialect Vereniging (ZDV) konden alweer
terugblikken op een gevarieerde dag en kijken wellicht al
uit hoe de vereniging volgend jaar het thema 'dialect en
muziek' naar voren brengt.
Zeeuws Erfgoed 21
