en thuisbasis van de divisiecommandant.
Als zenuwcentrum van de Atlantikwall was Toorenvliedt
van groot belang. Daarom bouwden de Duitsers vanwege
de toenemende dreiging van een geallieerde invasie medio
1944 zeven bomvrije bunkers, waaronder een
communicatiebunker. Vanaf D-Day verbleef de Duitse
legerleiding constant in deze bunkers. Nadat de
geallieerden op 17 oktober 1944 op vier plaatsen op
Walcheren de dijken bombardeerden, werd het hoofd
kwartier op Toorenvliedt geëvacueerd en trokken ze
naar de - hoger gelegen - Dam in Middelburg.
Observatiebunkers
Een belangrijk onderdeel van de Atlantikwall vormde de
artillerie, waarmee een mogelijke toekomstige geallieerde
invasie afgeslagen kon worden. Hierbij zouden de Duitsers
gebruikmaken van kustbatterijen, die in de duinen gebouwd
waren. Veldartillerie zou vervolgens vijandelijke eenheden
die het strand zouden weten te bereiken, moeten stoppen
in hun opmars. Dit geschut was verder landinwaarts
opgebouwd, onder andere in Westkapelle, Zoutelande,
Koudekerke, Buttinge en Vlissingen. Omdat dit geschut
geen direct visueel contact met het strand had, bouwden
de Duitsers observatiebunkers in de duinen en op de dijken.
Een van deze observatiebunkers bevindt zich nog steeds in
de duinen van Zoutelande. In de directe nabijheid ligt
eveneens een personeelsbunker. Beide bunkers werden op
het hoge duin gebouwd, waarmee de Duitsers niet alleen
een excellent uitzicht over de Scheldemonding en de
stranden hadden, maar tevens over het gehele eiland
Walcheren.
Bunkerbezoek
De twee bunkers op het hoge duin in Zoutelande vormen
sinds 2002 Bunkermuseum Zoutelande. De door Stichting
Bunkerbehoud ingerichte vertrekken zijn op bepaalde
tijden te bezoeken. Dit geldt eveneens voor de bunker
bij de Oranjedijk in Vlissingen. De communicatiebunker op
Park Toorenvliedt in Middelburg is sinds kort opengesteld
voor het publiek en kan alleen op afspraak bezocht worden.
Voor meer informatie over (de) bunkers en Stichting
Bunkerbehoud, zie www.bunkerbehoud.com.
Marinus van Dintel
Sinds het voorjaar van 2014 zijn de bunkers in Park Toorenvliedt in
Middelburg voorzien van speeltoestellen en gedichten.
De bunker op de hoek van de Nieuwe Vlissingseweg en Abeelseweg in
Middelburg is een aantal jaren geleden door Stichting Bunkerbehoud
opnieuw voorzien van een zadeldak en camouflagepatronen, afgeleid van
het oorspronkelijke ontwerp van de Duitse bezetter uit 1942.
Veel voormalige verdedigingswerken van de Atlantikwall zijn als militaire elementen en structuren in het Zeeuwse landschap opgenomen, zoals aan het
Bunkerpad bij de Abeelseweg in Middelburg.
Zeeuws Erfgoed 2 1 september 2017 03
