- s"''
-
-
'De Roompot', scheepsportret door Jacob Spin (1849), die veel Zierikzeese schepen vastlegde.
Ebbenhouten octant (28 x 24,5 cm), gevonden door
Wrakduikstichting De Roompot (WDSR) (foto RCE).
boeken, kisten met confituren, spiegellijsten enzovoort.
In Scheveningen en Wassenaar was politie op het strand
geposteerd tegen strandrovers. Op 10 december spoelden
delen van de barkas (grootste sloep aan boord) en het
schip zelf aan bij Brouwershaven. De hoop op overlevenden
was nu gevlogen. De opvarenden van reddingskotter
'Willem van Houten' waren op maandag 4 december
de laatste ooggetuigen van het in de storm zwoegende
schip, voor het strandde en verging. Om kwart over negen
's ochtends 'liep de zee ter halver hoogte van de fokke-
mast,' meldde de schipper van de kotter. 'Het achterschip
bleef zigtbaar; er waren geen sloepen in de davits en niets
meer aan dek te bespeuren'. Hij vervolgde: 'Geen leven
aan het boord van het gestrande schip bespeurend en geen
sloepen of drijvende voorwerpen waarop zich menschen
konden bevinden, verlieten wij het schip.'
Eén letter verschil
Een vreemde coïncidentie deed zich voor, nog geen maand
na het drama met de 'Hendrika'. Op 30 december 1854 liep
een bij vliegende storm en zware sneeuwval van zijn ankers
geslagen bark (vierkant getuigd type, met uitzondering van
de achterste mast, de bezaan) op het strand van Renesse.
Er waren voor zover bekend geen slachtoffers te betreuren,
maar het schip heette... 'Hendrik'. Het was op de thuisreis
van Batavia naar Rotterdam, maar moest na de stranding
als wrak worden beschouwd.
Onverwacht aan de grond
Het vergaan van 'De Roompot' op 29 juni 1853 bleef langer
in het geheugen hangen dan de verschrikkelijker ramp met
de 'Hendrika' bijna anderhalf jaar later. De reden is simpel:
dit wrak bleef 'behouden' - hoewel niet veilig! - en er is veel
materiaal van verzameld sinds de jaren negentig.
'De Roompot' werd tussen 1841 en 1844 gebouwd op de
Zierikzeese werf De Goede Intentie. Zij mat 719 ton en voer
zeven keer heen en weer naar Azië en Nederlands-Indië,
waarvan vijf maal in dienst van de Nederlandsche Handel
Maatschappij (NHM). Voor haar laatste thuisreis was
de grotendeels met rijst geladen 'Roompot' met 22
opvarenden vertrokken uit Myanmar, het voormalige Birma
in Zuidoost-Azië. In de middag van 29 juni liep het schip bij
goed weer en helder zicht totaal onverwacht op de
Noorderrassen aan de grond. De zware branding wekte de
vrees dat zij uit elkaar geslagen zou worden. Men verliet
dus het schip; door het omslaan van hun sloep verdronken
twee bemanningsleden en een loodskwekeling - aan wiens
fout het vastlopen vermoedelijk te danken was.
De opvarenden van de tweede sloep werden opgepikt door
een Deens schip en de volgende dag bij Vlissingen aan land
gezet; de derde sloep kwam bij Vrouwenpolder aan wal.
's Nachts raakte het verlaten schip op drift en verzeilde
in de Roompot. Een loodskotter legde het ten anker, maar
'De Roompot' begon langzaam te zinken; de volgende dag
staken alleen de masten nog boven water.
Hout en ijzer
In 1991 werd het wrak ontdekt door lokale duikers. Zij doken
significante voorwerpen op, zoals een scheepsbel met de
tekst 'ROOMPOT-ZIERIKZEE' en 'DORDRECHT-ANNO-1844'.
In de zomer van 2005 verrichtte het archeologisch
duikteam van rijksdienst ROB/NISA een 'waardestellend
onderzoek'; de vindplaats kreeg de werknaam Roompot 1.
Het wrak ligt tussen de 17 en 23 meter diep (met laag-
water); het meet minimaal 42 meter over de stevens en
heeft midscheeps een breedte van ten minste 9,30 meter.
Het schip had twee dekniveaus. In en buiten het wrak zijn
grote delen van drie ijzeren masten en een ijzeren boeg
spriet gedocumenteerd. Het samengaan van verschillende
constructiekenmerken en de combinatie hout-ijzer toont
dat het schip gebouwd is in de nadagen van de houten
scheepsbouw.
Particulieren en rijksarcheologen hebben een rijke oogst
aan vondsten uit 'De Roompot' geborgen. Dit materiaal
behelst zowel delen van de oorspronkelijke lading (rijst,
rotan, verpakkingsmateriaal) als gebruiksobjecten (tinnen
pispot, kombuisgoed, eet- en drinkgerei) en persoonlijke
uitrusting (schoenen, naaikistje). Topvondsten zijn een
compleet dubbelzijdig schaak- en dambord en een Engelse
Zeeuws Erfgoed 4 september 2017 03
