79
perkt gezag uitoefenden op hunnen aanhang, en vermits er,
op het punt van de godsdienst, nergens in den lande onver
schilligen werden aangetroffen, zoo was de toenmalige maat
schappij in zoo vele sterk tegen elkander overstaande par
tijen afgedeeld, als er, in de opvatting van de mannen
van de kerkbeginselen te verdedigen waren. Deze ver
deeldheid of liever dit voorstaan van (kerkelijke) beginse
len vatte diepe wortelen in het gemoeds-leven van het volk
het doortrok het gansche maatschappelijke organismus, zoo
dat het niet verwondert dat men het afgespiegeld vindt op
den huisselijken kring, op den gang van het openbaar be
stuur en zelfs op de staatkundige verhoudingen van onze
natie tot het buitenland.
In zoodanig bewogentot ziekelijke uitbarstingen voorbe
schikt, tijdsgewricht vinden wij Pietkr Lansbergen, in om
standigheden dat hij niets meer van de kerk te hopen of te
verwachten had, zich tegen den heersohenden geest aankan
ten en door een onstuimig gedrag zich meer en meer den
haat op den hals halen van eene partijdie magt.ig genoeg
was om hem ten tweeden male ten val te brengen.
Reeds vijf jaren nadat hij zich te Middelburg gevestigd
had, zien wij hem in eene zaak gewikkeld, die hem in ons
oog weinig tot eer verstrekte, zelfs dan nog, wanneer men
haar wil vergoelijken door een zeker gemis aan kieschheid
waardoor zoo vele gebruiken en zeden van onze voorouders
worden gekenmerkt. Lansbergen was sinds 16-37 weduw
naar en haddaartoe aangemoedigd door zijnen broeder
Jacob, het voornemen opgevat om zekere eerzame matrone,
(de weduwe van Elfsdijk), ten huwelijk te vragen, doch met
haar niet persoonlijk in kennis zijnde, had hij haar eene reeks
van brieven gezonden, waarvan de inhoud, op liet punt van
lTij was gehuwd gew-cest met N. van Clootavijck dochter van Mat
thias van Ci-ootwijck burgemeester van Geertruidenbergen van Hen
re er if van Dommelen uit het geslacht van de Heeren van Dommelen.
