65
den vader van den bruijdegom, die ('t schijnt) noch eerst in
Vrieslant een reijse doen moet". Geheel juist kan de opgaaf
van Jacob niet zijn, want volgens het Begister der huwelijken te
Middelburg zijn reeds op 9 Juni ondertrouwd „Joannes van der
Heijden, jonggesel van Vlissijngen, en Anthonette Gerbrandts,
jongedochter van Brouwershaven. De getuigen, Jan van der Heijden,
vader van den bruijdegom, ende Janneken van Peren, moeder,
verwijliggen in sijn huwelijcd'heer Cats met sijn huijsvrouwe,
oom ende moeije, tuijgen, dat de bruijd vrij jonge dochter sij
ende verwijliggen mede int huwelijck".
Dit is toegepast Christendom en als zoodanig wenscht Cats,
blijkens zijne woordenkeus, zijne handelwijze opgevat te zien.
Hiermede raken wij de kern van zijn wezen. Hijzelf geeft ons
den sleutel tot een juist begrip van zijn streven in het ,,82-jarigh
Leven", waar hij vertelt, dat hij in zijne jeugd naar Engeland
trok om te trachten van de koorts te worden bevrijd. Hij bezocht
Oxford en Cambridge x) en zegt daarvan
„Daer heb ick stil geweest en voor een tijt verkeert,
Daer heb ick hare tael en oock wat goets geleert.
Siet, Perkins evenselfs was toen noch in het leven,
Die Godes voorbeschick ten vollen heeft beschreven".
Verderop noemt hij ook „den soeten doctor Hal," den bisschop
van Norwich, Engelsch gedeputeerde op de synode van Dordrecht.
Zoowel Perkins als Hall zijn professor in de theologie te Cam
bridge geweest en beiden waren aanhangers van het puriteinsche
piëtisme, de praxis pietatis, het toegepaste Christendom. Van hen
leerde Cats „wat goets"; hij leerde er ook zijn eigen aanleg kennen
en zoo werd het hem mogelijk dien welbewust in zijn verder leven,
in zijne geschriften, in zijn handel en wandel, te ontwikkelen.
Hij was een geestverwant en vriend van Willem Teellinck,
predikant te Middelburg van 1613 tot zijn overlijden in 1629.
Ook Teellinck was bij de Engelsche piëtisten ter schole gegaan
1) Als zoovelen zijner tijdgenootenzie: M. Leijdecker in de voorrede voor
Lodensteijn, De weegschaal van de onvolmaaktheden, 1765, blz. 5a.
Archief 1927 5
