18
merk, een anker met kruis, voorkomende bij De Stoppelaar,
afkomstig uit de stedelijke rekening van Middelburg over
1457de voorraad van een zeker papier was niet zo
dadelijk uitgeput. Dit anker-met-kruis-papier was gedurende
de 15e eeuw een geduchte mededinger van het bekende
ossekoppapier. De lepels van het anker geven aanleiding tot
verscheidenheid in het watermerk. Het was over Vlaanderen
en geheel Nederland verspreid en vertoont zich in Zeeland
al van af 1428 1Het is een eigenaardig toeva) dat het ms.
over de cruyslanden geschreven is op papier met dit water
merk, dat men symbolisch kan interpreteren als hoop op de
overwinning van het kruis.
Uit nadere kennismaking met de tekst komt de betekenis
van „cruyslant" al spoedig naar voren het is nl. land door
de gelovigen geschonken ter bestrijding van de kosten ener
door Philips den Goede te ondernemen kruisvaart.
De machtige Bourgondische hertog heeft inderdaad lang
gehoopt, vooral na 1453, eens als de leider van een algemene
kruistocht naar het Oosten te trekken. Onderhandelingen
werden daartoe achtereenvolgens gevoerd met de pausen
Eugenius IV. Nicolaas V, Callixtus III en Pius II. Nicolaas V
vaardigde 30 Sept. 1454 een kruistochtsbul uit, waarin hij
de vorsten opriep om zich met lijf en goed te wijden aan de
verdediging van het geloof hij beloofde volledige vergiffenis
aan allen, die persoonlijk deelnamen aan de heilige oorlog of
een plaatsvervanger zonden. Geestelijken werden overal heen-
gestuurd om de kruistocht te prediken. Philips vroeg een
bede aan zijn Staten, ,,pour les missions et defens du sainct
voyage, qu'il avait intension de faire brièvement a l'encontre
du grand TurcHolland en Zeeland bewilligden deze bede
slechts schoorvoetend.
Op een schitterend feest door den hertog gegeven te Rijssel
17.11.1454, legde Philips de plechtige gelofte af, dat hij
1Zie Mr. J. H. De Stoppelaar, Het papier in de Nederlanden
gedurende de Middeleeuwen, inzonderheid in Zeeland, (Arch. Z. Gen. II,
1869, plaat VII en tekst blz. 56).
