26
an chacune 6 s. gr, sont 12 s. gr. et quant aus dit
25 livres elles appartiennent au commun voyage pour
ce icy 25 1. tn.
f. 17. Guillaume uter Meer en son vivant passe cent et
71 ans a laissez 4 mesures et demie gisans oudit
bakendorp devant le ee sur le delinge appelleez
communement le vat meet lesquelles ses hoirs et en-
fans ont possede et doivent estre demoureez .ensemble
sans estre diviseez combien quelles soyent chargeez de
certaines ordonnances laisseez aux pauvres neantmoins
se ne doit durer que jusques a uun commun voyage
etc. et valent par an a 5 s. la mesure 22 s. gros.
Deze grepen uit het hs. mogen volstaan, om de betekenis
van „cruyslant" duidelijk te maken. f. Verheye van Citters 1
daarin stilzwijgend bijgetreden door C. De Waard2), ver
moedt dat de cruyslanden „vronen" waren en om deze reden
vrijgesteld van geschot. Hij geeft daarbij van cruyslant de
volgende verklaring „Naar mijn inzien, een perceel op hetwelk
te voren een werf of schaapstelle gestaan heeft, welke door
gaans vroonen zijn. De schaapstellen hadden waterputten
voor het vee en werden daarom in het middeleeuwsch latijn
genoemd staupi et cruses watervaten, kroesen (creusets),
van waar kroes, verbasterd in kruis."
Wij weten nu beter en wat de vrijdom van geschot betreft,
die hebben de cruyslanden ongetwijfeld alleen aan hun vrome
bestemming te danken. Dat vonden wij nergens zo uitdruk
kelijk vermeld, maar het ligt zo voor de hand. dat elke andere
veronderstelling uitgesloten is. Tot de „vronen" werden zij
beslist niet gerekend.
De cruyslanden waren vrij talrijk in Zeeland. Op Walche
ren alleen (Middelburg en 22 dorpen) 108 in getal, met een
totale oppervlakte van 129 meten, Xf/f, quart en een door
1) J. Verheye van Citters, Vier Verhandelingen, Bijlage I, p. 71
(Arch. Z. Gen. II, 6), 1865.
2) C. De Waard, De archieven berustende onder het polderbestuur
van Walcheren. Inventaris van de archieven der besturen van het eiland
Walcheren (1511—1870), 1914, p. 40.
