18 zelfs aan vervolging bloot. Eerst in de loop der 18e eeuw braken voor hem betere tijden aan, tot in 1796 algehele vrijheid kwam. Het voorbehoud, in 1577 ten aanzien van de erkenning van de Prins van Oranje gemaakt, werd drie jaar later, zij het in het geheim, ingetrokken. Aan het derde punt der Satisfactie evenwel, de vrijdom van inlegering, hield de stad, zoals wij nog nader zullen zien, hardnekkig vast nog in de Patriotten tijd heeft men zich op dit paladium beroepen Met enige moeite voor de zaak van Oranje gewonnen en tengevolge van de oorlog, naar een verklaring van 1580, „in zeer groote decadentie deelde Goes echter spoedig in de voordelen, die de nieuwe orde van zaken meebracht. De ver dedigingswerken werden, tussen 1578 en 1585, naar ontwerp van Johan van Rijswijk uitgebreid en verbeterd, vooral ter weerszijden van de haven, doch ook aan de andere kant bij de Ganzepoort (afb. 3). Ook verstevigde de stad haar invloed naar buiten. Wel is waar behield zij de judicatuur over het platteland van Zuid-Beveland niet, die haar bij de „benauwing" van Middelburg in nov. 1572 was toegekend en die zij ook na de overgang dier stad in 1574 had uitgeoefend deze is, zij het na zekere strijd, ten slotte weer aan Middelburg gekomen. Het landrecht T) echter, de rechtspraak over schuldvorderingen van poorters van Goes op inwoners van Zuid-Beveland, in de juist afgesloten periode door provisor en deken gehanteerd, bleef behouden het in 1581 ingestelde college bestond uit drie commissarissen en werd als fiskaal door een der stadssecreta rissen bijgestaan. In 1615 verwierf de stad, nadat zij zich een eeuw daarvoor reeds door het pachten van het dijkgraafschap van de Brede Watering invloed op de plattelandszaken had weten te verwerven2), de heerlijkheid Borsele. Deze was door de vloed van 1530 zwaar getroffen en bestond omstreeks 1600 nog slechts grotendeels uit schorren daar de stad ze had gekocht met recht van aanwas het ambachtsrecht, door prins Maurits betwist, werd door Goes voor een grote som gelds „afgemaakt" hoopte zij van de voorgenomen bedij kingen te profiteren 3). Doch dat viel niet mee, en in 1750 1) In 1413 had Willem VI aan Goes de halve geestelijke rechtspraak geschonken, doch dit privilege werd het volgend jaar ingetrokken toen bleek, dat Reimerswaal daarop oudere rechten had. Na de ramp, die in 1530 deze stad trof, werd het bezwaarlijk de provisor daar op te zoeken, waarom Karei V in 1539 bepaalde, dat deze om de veertien dagen te Goes een zitdag zou houden. 2) Later combineerde vaak een der burgemeesters deze functies. 3) In 1536 verkocht de regering van Goes ruim 13 gemeten land in de parochie van Waarde, die haar voorgangers hadden ingedijkt.

Tijdschriftenbank Zeeland

Archief | 1957 | | pagina 36