als feuilleton waarschijnlijk het Soerabaiaasch handelsblad, waarvan
Kolff agent was. De voorwaarde was dat Mina er een voorwoord voor zou
schrijven, wat ze in deze vorm deed, dat ze eigenlijk alleen maar zei dat
het publiek maar zelf moest oordelen. „Een jongmeisje treedt als schrijfster
op; zij heeft een helder hoofd, een warm hart en een geest die van werken
houdt; zou 't geen schande zijn als zoo iemand nog een aanbeveling noodig
had om steun te vinden bij een publiek, dat zij vol vertrouwen hare toekomst
in handen geeft"? (II, blz. 94). Het was bij Mina we! liefde op het eerste
gezicht.
In juli en augustus 1874 schreef Elize opnieuw twee novellen. Mina gaf haar
de raad die voor eigen rekening uit te geven, zodat ze er zelf de emolumenten
van zou kunnen opstrijken. Tegelijkertijd of vrijwel tegelijkertijd verschenen
in boekjes van twee vel druks bij de Gebroeders Abrahams Koket en Een
oude jongejuffrouw. De drukkers rekenden 30,per vel voor een oplaag
van 500 exemplaren. Of Elize dat geld uit de verkoop heeft gehaald is de
vraag.
Koket 13J is de geschiedenis van een kokette jonge vrouw, die door haar
flirten met een getrouwde man een huwelijk stuk maakt en zichzelf onmoge
lijk en ongelukkig. Tevergeefs wordt ze door een oudere verstandige vriendin
gewaarschuwd; te laat ziet ze in dat ze een slachtoffer van haar opvoeding
is geworden. Een oude jongejuffrouw 14) is de nogal larmoyante geschiedenis
van een jonge vrouw die ongetrouwd blijft en, aangezien ze ongefortuneerd
is, eerst op de liefdadigheid van een broer is aangewezen, dan als kinder
juffrouw haar brood moet verdienen, omstreeks haar vijftigste jaar huishoud
ster en gezelschapsjuffrouw bij een knorrige oude heer wordt, na twee jaar
haar ontslag krijgt en daarna tot bittere armoede vervalt. Aan haar sterfbed
verschijnt haar zuster Sophie, die zichzelf ontwikkeld had omdat ze niet
afhankelijk had willen zijn van de financiële steun van anderen. Jong weduwe
geworden, had ze door haar handelskennis de zaken van haar overleden man
kunnen voortzetten en aldus voor zichzelf en haar zoon kunnen zorgen.
De problemen het woord is er misschien een beetje te gewichtig voor
die Elize in haar werk in literaire vorm behandelde, zijn de lessen die het
ouderlijk huis haar had bijgebrachtniet spotten met de liefde, het huwelijk
ernstig opnemen en zorgen dat je er als vrouw niet op 'bent aangewezen,
maar zo nodig zelf je brood kan verdienen. We vinden ze in het werk van
Lucie terug. Het zijn de problemen waarvoor men in deze tijd oog begon te
krijgen. In de jaren zeventig van de vorige eeuw was er van een georgani
seerde vrouwenbeweging nog geen sprake en vrouwen als Mina Kruseman
waren grote uitzonderingen, die niet in de laatste plaats door de vrouwen
zelf bespot en gehoond werden. Dat in het verre Middelburg, nauwelijks
door de spoorweg uit zijn isolement verlost, twee jonge meisjes uit een
burgergezin zich tegen de heersende bekrompen en vooral ook noodlottige
opvattingen durfden te verzetten, mag op zijn minst opmerkelijk heten. Er
zullen wel meer vrouwen in Middelburg zijn geweest die daarover evenzo
dachten, maar de Baartjes durfden het neer te schrijven. Daarvoor was
enige moed nodig.
Vooral Elize was, nog niet ten volle twintig, vol ondernemingszin. Nog
voor dat haar eerste publicatie in druk was verschenen had ze aan Mina
Kruseman geschreven dat ze actrice wilde worden (II, blz. 96-97). In juli
