als feuilleton waarschijnlijk het Soerabaiaasch handelsblad, waarvan Kolff agent was. De voorwaarde was dat Mina er een voorwoord voor zou schrijven, wat ze in deze vorm deed, dat ze eigenlijk alleen maar zei dat het publiek maar zelf moest oordelen. „Een jongmeisje treedt als schrijfster op; zij heeft een helder hoofd, een warm hart en een geest die van werken houdt; zou 't geen schande zijn als zoo iemand nog een aanbeveling noodig had om steun te vinden bij een publiek, dat zij vol vertrouwen hare toekomst in handen geeft"? (II, blz. 94). Het was bij Mina we! liefde op het eerste gezicht. In juli en augustus 1874 schreef Elize opnieuw twee novellen. Mina gaf haar de raad die voor eigen rekening uit te geven, zodat ze er zelf de emolumenten van zou kunnen opstrijken. Tegelijkertijd of vrijwel tegelijkertijd verschenen in boekjes van twee vel druks bij de Gebroeders Abrahams Koket en Een oude jongejuffrouw. De drukkers rekenden 30,per vel voor een oplaag van 500 exemplaren. Of Elize dat geld uit de verkoop heeft gehaald is de vraag. Koket 13J is de geschiedenis van een kokette jonge vrouw, die door haar flirten met een getrouwde man een huwelijk stuk maakt en zichzelf onmoge lijk en ongelukkig. Tevergeefs wordt ze door een oudere verstandige vriendin gewaarschuwd; te laat ziet ze in dat ze een slachtoffer van haar opvoeding is geworden. Een oude jongejuffrouw 14) is de nogal larmoyante geschiedenis van een jonge vrouw die ongetrouwd blijft en, aangezien ze ongefortuneerd is, eerst op de liefdadigheid van een broer is aangewezen, dan als kinder juffrouw haar brood moet verdienen, omstreeks haar vijftigste jaar huishoud ster en gezelschapsjuffrouw bij een knorrige oude heer wordt, na twee jaar haar ontslag krijgt en daarna tot bittere armoede vervalt. Aan haar sterfbed verschijnt haar zuster Sophie, die zichzelf ontwikkeld had omdat ze niet afhankelijk had willen zijn van de financiële steun van anderen. Jong weduwe geworden, had ze door haar handelskennis de zaken van haar overleden man kunnen voortzetten en aldus voor zichzelf en haar zoon kunnen zorgen. De problemen het woord is er misschien een beetje te gewichtig voor die Elize in haar werk in literaire vorm behandelde, zijn de lessen die het ouderlijk huis haar had bijgebrachtniet spotten met de liefde, het huwelijk ernstig opnemen en zorgen dat je er als vrouw niet op 'bent aangewezen, maar zo nodig zelf je brood kan verdienen. We vinden ze in het werk van Lucie terug. Het zijn de problemen waarvoor men in deze tijd oog begon te krijgen. In de jaren zeventig van de vorige eeuw was er van een georgani seerde vrouwenbeweging nog geen sprake en vrouwen als Mina Kruseman waren grote uitzonderingen, die niet in de laatste plaats door de vrouwen zelf bespot en gehoond werden. Dat in het verre Middelburg, nauwelijks door de spoorweg uit zijn isolement verlost, twee jonge meisjes uit een burgergezin zich tegen de heersende bekrompen en vooral ook noodlottige opvattingen durfden te verzetten, mag op zijn minst opmerkelijk heten. Er zullen wel meer vrouwen in Middelburg zijn geweest die daarover evenzo dachten, maar de Baartjes durfden het neer te schrijven. Daarvoor was enige moed nodig. Vooral Elize was, nog niet ten volle twintig, vol ondernemingszin. Nog voor dat haar eerste publicatie in druk was verschenen had ze aan Mina Kruseman geschreven dat ze actrice wilde worden (II, blz. 96-97). In juli

Tijdschriftenbank Zeeland

Archief | 1970 | | pagina 81